ਐਂਪਲੀਫਾਇਰ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
1970 ਵਿੱਚ ਘਰੇਲੂ ਕੰਪੋਨੈਂਟ ਆਡੀਓ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਗਏ 100 ਵਾਟ ਸਟੀਰਿਓ ਆਡੀਓ ਐਂਪਲੀਫਾਇਰ

ਇੱਕ ਐਂਪਲੀਫਾਇਰ, ਇਲੈਕਟ੍ਰੌਨਿਕ ਐਂਪਲੀਫਾਇਰ ਜਾਂ ਐਮਪ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ: amplifier) ਇੱਕ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਯੰਤਰ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਸਿਗਨਲ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਹੈ (ਇੱਕ ਵਕਤ-ਵੱਖ ਵੋਲਟੇਜ ਜਾਂ ਮੌਜੂਦਾ)। ਇੱਕ ਐਂਪਲੀਫਾਇਰ ਸੰਕੇਤ ਦੀ ਐਪਲੀਟਿਊਡ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਬਿਜਲੀ ਸਪਲਾਈ ਤੋਂ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਐਂਪਲੀਫਾਇਰ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸਪ੍ਰੈਂਪਿਸ਼ਨ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਨੂੰ ਇਸਦੇ ਲਾਭ ਦੁਆਰਾ ਮਾਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: ਇਨਪੁਟ ਲਈ ਆਉਟਪੁੱਟ ਵੋਲਟੇਜ, ਕਰੰਟ ਜਾਂ ਪਾਵਰ ਦਾ ਅਨੁਪਾਤ। ਇੱਕ ਐਂਪਲੀਫਾਇਰ ਇੱਕ ਸਰਕਟ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪਾਵਰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।[1][2][3]

ਇੱਕ ਐਂਪਲੀਫਾਇਰ ਜਾਂ ਤਾਂ ਕੋਈ ਵੱਖਰਾ ਉਪਕਰਣ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਡਿਵਾਈਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪਾਏ ਗਏ ਇੱਕ ਇਲੈਕਟ੍ਰੀਕਲ ਸਰਕਟ ਦਾ ਪੁਰਜ਼ਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਧੁਨਿਕ ਇਲੈਕਟ੍ਰੌਨਿਕਸ ਲਈ ਐਮਪਲਾਇਮੈਂਟਿੰਗ ਬੁਨਿਆਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਐਮਪਲੀਫਾਇਰ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕ ਉਪਕਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਐਂਪਲੀਫਾਇਰ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਇਲੈਕਟ੍ਰੌਨਿਕ ਸਿਗਨਲ ਦੀ ਫ੍ਰੀਕੁਐਂਸੀ ਦੁਆਰਾ ਸਪਸ਼ਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਆਡੀਓ ਐਮਪਲੀਫਾਇਰ 20 ਕਿ.एचਜ਼ਿਅ ਤੋ ਘੱਟ ਆਡੀਓ (ਸਾਊਂਡ) ਰੇਜ਼ ਵਿੱਚ ਸੰਕੇਤਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਆਰਐਫ ਐਂਪਲੀਫਾਇਰ 20 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਅਤੇ 300 GHz ਵਿਚਕਾਰ ਰੇਡੀਓ ਫ੍ਰੀਕੁਏਂਸੀ ਰੇਜ਼ ਵਿੱਚ ਫ੍ਰੀਕਵੈਂਸੀ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਸਰਵੋ ਐਮਪਲੀਫਾਇਰ ਅਤੇ ਇੰਸਟਰੂਮੈਂਟੇਸ਼ਨ ਐਂਪਲੀਏਅਰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਫਰੈਕਵੈਂਸੀਜ਼ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਸਿੱਧਾ ਚਾਲੂ ਐਂਪਲੀਫਾਇਰਸ ਨੂੰ ਸਿਗਨਲ ਚੇਨ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਭੌਤਿਕ ਪਲੇਸਮੇਂਟ ਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ; ਇੱਕ ਪ੍ਰੈਂਪ-ਸਪਲੀਫਾਇਰ ਦੂਜੇ ਸਿਗਨਲ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਪੜਾਆਂ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਦਾਹਰਣ ਲਈ:[4] ਪਹਿਲੀ ਵਿਹਾਰਕ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਡਿਵਾਈਸ ਜੋ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਸੀ ਉਹ ਟ੍ਰਾਈਓਡ ਵੈਕਿਊਮ ਟਿਊਬ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 1906 ਵਿੱਚ ਲੀ ਡੀ ਫਾਰੈਸਟ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜੋ 1912 ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਪਹਿਲੇ ਐਂਪਲੀਫਾਇਰਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦਾ ਸੀ।

ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ[ਸੋਧੋ]

ਐਮਪਲੀਫਾਇਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਪੈਰਾਮੀਟਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:

  • ਲਾਭ, ਆਉਟਪੁੱਟ ਅਤੇ ਇੰਪੁੱਟ ਸੰਕੇਤਾਂ ਦੇ ਮਾਪ ਦੇ ਅਨੁਪਾਤ 
  • ਬੈਂਡਵਿਡਥ, ਉਪਯੋਗੀ ਫ੍ਰੀਕੁਐਂਸੀ ਸੀਮਾ ਦੀ ਚੌੜਾਈ 
  • ਸਮਰੱਥਾ, ਆਉਟਪੁੱਟ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਕੁੱਲ ਪਾਵਰ ਖਪਤ ਵਿਚਕਾਰ ਅਨੁਪਾਤ 
  • ਲੀਨੀਅਰਟੀ, ਜਿਸ ਹੱਦ ਤਕ ਇਨਪੁਟ ਅਤੇ ਆਉਟਪੁਟ ਐਪਲੀਟਿਊਡ ਵਿਚਕਾਰ ਅਨੁਪਾਤ ਉੱਚ ਆਕਾਰ ਅਤੇ ਘੱਟ ਐਪਲੀਟਿਊਡ ਇੰਪੁੱਟ ਲਈ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਹੈ 
  • ਆਵਾਜ਼, ਆਉਟਪੁਟ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾਇਆ ਅਣਦੇਸ਼ੀ ਸ਼ੋਰ ਦਾ ਇੱਕ ਪੈਮਾਨਾ 
  • ਆਉਟਪੁੱਟ ਡਾਇਨੈਮਿਕ ਰੇਂਜ, ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਛੋਟਾ ਲਾਭਦਾਇਕ ਆਉਟਪੁੱਟ ਪੱਧਰਾਂ ਦਾ ਅਨੁਪਾਤ 
  • ਸਲਊ ਦਰ, ਆਉਟਪੁੱਟ ਦੇ ਬਦਲਾਵ ਦੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਰ 
  • ਸਮਾਂ ਵਧਾਉਣਾ, ਸਮਾਂ ਕੱਢਣਾ, ਘੰਟੀ ਵਜਾਉਣ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਵੱਲ ਧਿਆਨ  
  • ਸਥਿਰਤਾ, ਸਵੈ-ਆਲੋਚਨਾ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ

ਐਮਪਲੀਫਾਇਰ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਇਨਪੁਟ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਆਊਟਪੁੱਟਾਂ, ਅਤੇ ਉਹ ਕਿਵੇਂ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹਨ, ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।[5]

ਸਾਰੇ ਐਂਪਲੀਐਫਈਰਾਂ ਕੋਲ ਲਾਭ ਹੈ, ਇੱਕ ਗੁਣਕ ਕਾਰਕ ਜੋ ਇੰਪੁੱਟ ਸਿਗਨਲ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਲਈ ਆਉਟਪੁਟ ਸੰਕੇਤ ਦੀ ਕੁੱਝ ਸੰਪਤੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ। ਲਾਭ ਨੂੰ ਇੰਪੁੱਟ ਵੋਲਟੇਜ (ਵੋਲਟੇਜ ਲਾਭ), ਇਨਪੁਟ ਪਾਵਰ (ਪਾਵਰ ਗੈਨੇਸ) ਲਈ ਆਉਟਪੁੱਟ ਪਾਵਰ, ਜਾਂ ਮੌਜੂਦਾ, ਵੋਲਟੇਜ ਅਤੇ ਪਾਵਰ ਦੇ ਕੁਝ ਸੰਜੋਗਾਂ ਦੇ ਅਨੁਪਾਤ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਉਟਪੁੱਟ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਬਦਲਦੀ ਹੈ ਜੋ ਇਨਪੁਟ ਦੀ ਸਮਾਨ ਸੰਪਤੀ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਲਾਭ ਨੂੰ ਅਨੰਤ (ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਕਸਰ ਡੈਸੀਬਲਾਂ (ਡੀ ਬੀ) ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ)।

ਐਂਪਲੀਫਾਇਰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ: ਰੇਡੀਓ ਅਤੇ ਟੈਲੀਵਿਯਨ ਟ੍ਰਾਂਸਮਿਟਰ ਅਤੇ ਰੀਸੀਵਰਾਂ, ਉੱਚ-ਵਸਤੂ ("ਹਾਈ-ਫਾਈ") ਸਟੀਰਿਓ ਸਾਜ਼ੋ-ਸਾਮਾਨ, ਮਾਈਕ੍ਰੋਕੌਪੁਪਟਰਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਡਿਜੀਟਲ ਸਾਜ਼ੋ-ਸਾਮਾਨ, ਅਤੇ ਗਿਟਾਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਾਧਨ ਐਮਪਲੀਫਾਇਰ। ਹਰੇਕ ਐਂਪਲੀਫਾਇਰ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਇੱਕ ਸਰਗਰਮ ਯੰਤਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਵੈਕਿਊਮ ਟਿਊਬ ਜਾਂ ਟ੍ਰਾਂਸਿਸਟਰ।

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. Crecraft, David; Gorham, David (2003). Electronics, 2nd Ed. CRC Press. p. 168. ISBN 0748770364.
  2. Agarwal, Anant; Lang, Jeffrey (2005). Foundations of Analog and Digital Electronic Circuits. Morgan Kaufmann. p. 331. ISBN 008050681X.
  3. Glisson, Tildon H. (2011). Introduction to Circuit Analysis and Design. Springer Science and Business Media. ISBN 9048194431.
  4. Patronis, Gene (1987). "Amplifiers". In Glen Ballou (ed.). Handbook for Sound Engineers: The New Audio Cyclopedia. Howard W. Sams & Co. p. 493. ISBN 0-672-21983-2.
  5. Robert Boylestad and Louis Nashelsky (1996). Electronic Devices and Circuit Theory, 7th Edition. Prentice Hall College Division. ISBN 978-0-13-375734-7.