ਪ੍ਰਾਣ ਨਾਥ ਮਾਗੋ
ਪ੍ਰਾਣ ਨਾਥ ਮਾਗੋ (1923-2006) ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਇੱਕ ਚਿੱਤਰਕਾਰ, ਕਲਾ ਆਲੋਚਕ ਅਤੇ ਕਲਾ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਸੀ। ਉਸ ਲਈ ਲਾਹੌਰ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਰਵਾਇਤ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਭੁੱਲਣਾ ਇੰਨਾ ਸੌਖਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਬਟਵਾਰੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਿੱਲੀ ਆ ਗਿਆ ਸੀ। 1947 ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਮਨੁੱਖੀ ਦਰਦ ਅਤੇ ਪੀੜਾ ਦੀਆਂ ਦਰਦਨਾਕ ਅਤੇ ਦੁਰਲੱਭ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਮਨੁੱਖੀ ਬਿਪਤਾ ਅਤੇ ਦੁੱਖਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਨੂੰ ਚਿਤਰਣ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਿਰਪੱਖ ਹੈ।
ਸਿਲਪੀ ਚੱਕਰ
[ਸੋਧੋ]1949 ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਸਿਲਪੀ ਚੱਕਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਪ੍ਰਾਣ ਨਾਥ ਮਾਗੋ ਇੱਕ ਚਾਲਕ ਸ਼ਕਤੀ ਸੀ।[1] ਇਸ ਗਰੁੱਪ ਵਿੱਚ 1947 ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਆਏ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਲਾਕਾਰ ਸਨ। ਇਸ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਸਤੀਸ਼ ਗੁਜਰਾਲ, ਬੀ.ਸੀ. ਸਾਨਿਆਲ, ਧੰਨ ਰਾਜ ਭਗਤ, ਕੰਵਲ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ, ਦਮਯੰਤੀ ਚਾਵਲਾ, ਪਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਕੇ ਐਸ ਕੁਲਕਰਨੀ, ਰਾਮੇਸ਼ਵਰ ਬਰੂਟਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਲਾਕਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।