ਐਸਥਰ ਲੀਚ
ਐਸਥਰ ਲੀਚ (1809-ਨਵੰਬਰ 1843) ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਟੇਜ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਅਤੇ ਥੀਏਟਰ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਸੀ ਜੋ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਸੀ। ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਥੀਏਟਰ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਸੀ, ਕਲਕੱਤਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਥੀਏਟਰ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਸੈਨਸ ਸੂਸੀ ਥੀਏਟਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਕਲਕੱਤਾ ਸਟੇਜ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਔਰਤ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।[1] ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸਾਰਾਹ ਸਿਡਨਜ਼ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।[2]
ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਐਸਥਰ ਲੀਚ ਮੇਰਠ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਿਪਾਹੀ, ਇੱਕ "ਮਿਸਟਰ ਫਲੈਟਮੈਨ" ਦੀ ਧੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਗੈਰ-ਕਮਿਸ਼ਨਡ ਅਧਿਕਾਰੀ ਜੌਹਨ ਲੀਚ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਅਭਿਨੇਤਰੀ "ਮਿਸਜ਼ ਐਂਡਰਸਨ" ਦੀ ਮਾਂ ਬਣ ਗਈ।
ਐਸਥਰ ਲੀਚ ਨੂੰ ਬਰਹਾਮਪੁਰ ਵਿੱਚ ਰੈਜੀਮੈਂਟਲ ਅਧਿਆਪਕ ਦੁਆਰਾ ਵਿੱਦਿਅਕ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਫੌਜ ਲਈ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸ਼ੁਕੀਨ ਥੀਏਟਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਲਈ ਬਹੁਤ ਧਿਆਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ੇਕਸਪੀਅਰ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਭੇਟ ਕੀਤੀਆਂ। ਇਹ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਸੀ।
ਉਹ ਕਲਕੱਤਾ ਦੇ ਕਲਕੱਤਾ ਥੀਏਟਰ ਅਤੇ ਦਮ ਦਮ ਥੀਏਟਰ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਸੀ ਅਤੇ 1822 ਵਿੱਚ ਦਮ ਦਮ ਥੀਏਟਰ ਦੀ ਮੈਨੇਜਰ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਸੀ। 1825 ਅਤੇ 1838 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਉਹ ਚੌਰੰਗੀ ਥੀਏਟਰ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮਹਿਲਾ ਅਤੇ ਸਟਾਰ ਆਕਰਸ਼ਣ ਸੀ।[3] ਚੌਰੰਗੀ ਥੀਏਟਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦਾ ਕੈਰੀਅਰ ਥੀਏਟਰ ਦੇ ਸੁਨਹਿਰੀ ਯੁੱਗ ਦੇ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦਾ ਕੁਝ ਹਿੱਸਾ ਉਸ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਹ 1838 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਇੰਗਲੈਂਡ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਈ।
1839 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਵਾਪਸੀ ਉੱਤੇ, ਉਸ ਨੇ ਚੌਰੰਗੀ ਥੀਏਟਰ ਦੇ ਵਿਨਾਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੈਂਸ ਸੂਸੀ ਥੀਏਟਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਕਲਾ ਪਾਰਖੀ ਸ੍ਰੀ ਸਟੋਕਲੇਰ ਅਤੇ ਕਲਕੱਤਾ ਦੇ ਕੁਲੀਨ ਵਰਗ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਥੀਏਟਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਚੌਰੰਗੀ ਥੀਏਟਰ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਲਈ ਇੱਕ ਥੀਏਟਰ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਅਗਸਤ 1839 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਸਥਾਈ ਇਮਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸੈਨਸ ਸੂਸੀ ਥੀਏਟਰ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ 8 ਮਾਰਚ 1841 ਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਨੂੰ 400 ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਜਗ੍ਹਾ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਛੋਟਾ ਥੀਏਟਰ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਥੀਏਟਰ ਨਾਲ ਕਮਾਲ ਦੀ ਸਫਲ ਰਹੀ ਅਤੇ ਕਲਕੱਤਾ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ।
2 ਨਵੰਬਰ 1843 ਨੂੰ, ਉਸ ਦੇ ਕੱਪਡ਼ੇ ਨੂੰ ਸੈਨਸ ਸੂਸੀ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਅੱਗ ਲੱਗ ਗਈ। ਉਹ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਡ਼ ਗਈ ਅਤੇ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਉੱਤੇ, ਉਸ ਨੇ ਥੀਏਟਰ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਆਪਣੀ ਸਹਿਯੋਗੀ ਨੀਨਾ ਬੈਕਸਟਰ ਨੂੰ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Shaw, Dennis. "Esther Leach, The Mrs. Siddons of Bengal"‘, Educational Theatre Journal, X, 304-310
- ↑ Shaw, Dennis. "Esther Leach, The Mrs. Siddons of Bengal"‘, Educational Theatre Journal, X, 304-310
- ↑ P. Guha-Thakurta, Bengali Drama: Its Origin and Development