ਜੁਰਚੇਨ ਲੋਕ
ਜੁਰਚੇਨ ਲੋਕ (ਜੁਰਚੇਨੀ: ਜੁਸ਼ੇਨ ; ਚੀਨੀ: 女真, ਨੁਝੇਨ) ਜਵਾਬ - ਪੂਰਵੀ ਚੀਨ ਦੇ ਮੰਚੂਰਿਆ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਸਨ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਤੁਂਗੁਸੀ ਜਾਤੀ ਸੀ।[1] ਉਂਜ ਇਹ ਵਿਲੁਪਤ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਲੇਕਿਨ 17ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮਾਂਛੂ ਲੋਕ ਬੋਲਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਬੰਨ ਗਈ। ਜੁਰਚੇਨੋਂ ਨੇ ਜਿਹਨਾਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹੇ ਚੀਨ ਦੇ ਕੁੱਝ ਹਿੱਸੇ ਉੱਤੇ ਸੰਨ 1115 ਵਲੋਂ 1234 ਦੇ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਸਨ ਕੀਤਾ ਲੇਕਿਨ ਜਿਨੂੰ ਸੰਨ 1234 ਵਿੱਚ ਮੰਗੋਲ ਆਕਰਮਣਾਂ ਨੇ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।[2]
ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਪ੍ਰਾਚੀਨਕਾਲ ਦੇ ਮੰਚੂਰਿਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੋਹੇ ਨਾਮਕ ਤੁਂਗੁਸੀ ਜਾਤੀ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ ਜਿਹਨਾਂ ਦਾ ਕੋਰਿਆ ਦੇ ਬਾਲਹੇ ਰਾਜ ਦੇ ਨਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਲੜਾਈ - ਲੜਾਈ ਸੀ ਲੇਕਿਨ ਜੋ ਫਿਰ ਉਸ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੋ ਗਏ। ਜੁਰਚੇਨ ਇੰਹੀ ਮੋਹੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਵੰਸ਼ਜ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। 11ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੱਕ ਜੁਰਚੇਨ ਖਿਤਾਨੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਲਿਆਓ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੋ ਗਏ। ਸੰਨ 1115 ਵਿੱਚ ਜੁਰਚੇਨੋਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਕਰੀਏ ਨੇਤਾ ਉੱਭਰਿਆ ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਵਨਇਨ ਅਗੁਦਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਜੁਰਚੇਨੋਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸੱਤਾ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਕੇ ਜਿਹਨਾਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ (1115–1234) ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਚੀਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਮਤਲੱਬ ਸੋਨੇ-ਰੰਗਾ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ। ਵਨਇਨ ਅਗੁਦਾ ਆਪਣਾ ਰਾਜਤਿਲਕ ਕਰਵਾ ਕਰ ਆਪਣਾ ਨਵਾਂ ਨਾਮ ਸਮਰਾਟ ਤਾਈਜੁ ਰੱਖਿਆ। ਜੁਰਚੇਨ ਹੁਣ ਖਿਤਾਨੀਆਂ ਵਲੋਂ ਆਜਾਦ ਹੋ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਾਨ ਚੀਨੀਆਂ ਦੇ ਸੋਂਗ ਸਾਮਰਾਜ ਨੂੰ ਦੱਖਣ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਖਦੇੜ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਚੀਨ ਦੇ ਵੱਡੇ ਭੂਭਾਗ ਉੱਤੇ ਕਾਬੂ ਕਰ ਲਿਆ। ਸੋਂਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੱਖਣ ਇਲਾਕੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣ ਸੋਂਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਨਾਮ ਵਲੋਂ ਟਿਕ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਜੁਰਚੇਨੋਂ ਵਿੱਚ ਝੜਪੇਂ ਚੱਲਦੀ ਰਹੇ। ਸੰਨ 1189 ਦੇ ਬਾਅਦ ਜਿਹਨਾਂ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੋ - ਤਰਫਾ ਯੁੱਧਾਂ ਵਿੱਚ ਫੰਸ ਗਿਆ - ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਸੋਂਗ ਦੇ ਨਾਲ ਅਤੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਮੰਗੋਲਾਂ ਦੇ ਨਾਲ। ਉਹ ਥਕਨੇ ਲੱਗੇ ਅਤੇ ਸੰਨ 1234 ਵਿੱਚ ਮੰਗੋਲ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਪਾਇਆ।
ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਮਾਂਛੂ ਪਹਿਚਾਣ
[ਸੋਧੋ]ਸੰਨ 1586 ਵਲੋਂ ਲੈ ਕੇ ਇੱਕ ਤੀਹ ਸਾਲ ਦੇ ਅਰਸੇ ਤੱਕ ਇੱਕ ਨੁਰਹਾਚੀ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਜੁਰਚੇਨ ਸਰਦਾਰ ਨੇ ਜੁਰਚੇਨ ਕਬੀਲਿਆਂ ਨੂੰ ਫਿਰ ਵਲੋਂ ਏਕਤਾ ਦੇ ਨਿਯਮ ਵਿੱਚ ਬੰਧਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦੇ ਬੇਟੇ (ਹੁੰਗ ਤਾਈਜੀ) ਨੇ ਅੱਗੇ ਚਲਕੇ ਇਸ ਸਮੁਦਾਏ ਦਾ ਨਾਮ ਮਾਂਛੁ ਰੱਖਿਆ। ਇਹੀ ਨੀਵ ਸੀ ਜਿਸਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਚਲਕੇਮਾਂਛੁਵਾਂਨੇ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਚਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ।
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ
[ਸੋਧੋ]- ਜਿੰਨ ਰਾਜਵੰਸ਼ (1115–1234)
- ਮਾਂਛੂ ਲੋਕ
- ਤੁੰਗੁਸੀ ਲੋਕ
- ਨੁਰਹਾਚੀ
- ਲਿਆਓ ਰਾਜਵੰਸ਼
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ The Cambridge History of China, Volume 9, Willard J. Peterson, Cambridge University Press, 2002, ISBN 978-0-521-24334-6, ... Manchuria's main ethnic group was the Jurchens, a people who in the twelfth century had established the Chin dynasty (1115-1234). The name Jurchen itself dates back at least to the beginning of the tenth century ...
- ↑ Voyages in World History, Valerie Hansen, Kenneth R. Curtis, Cengage Learning, 2008, ISBN 978-0-618-07720-5, ... Dynasty of the Jurchen people of Manchuria that ruled north China from 1127 to 1234, when the Mongols defeated their armies ...