ਵਰਗ ਮੂਲ
ਦਿੱਖ
ਗਣਿਤ ਵਿੱਚ a ਦਾ ਵਰਗਮੂਲ ਇੱਕ ਨੰਬਰ y ਹੈ ਕਿ y2 = a ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਨੰਬਰ y ਦਾ ਵਰਗ a ਹੈ। (ਕਿਸੇ ਨੰਬਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨਾਲ ਗੁਣਾ ਕਰਨ ਤੇ ਜੋ ਨੰਬਰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਉਹ ਵਰਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ y × y)[1]
ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ 16 ਦਾ ਵਰਗਮੂਲ 4 ਅਤੇ −4 ਹਨ।
42 = (−4)2 = 16.
ਵਿਸ਼ੇਸਤਾਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]- ਹਰੇਕ ਨਨ-ਰਿਣ ਨੰਬਰ ਦਾ ਖਾਸ ਨਾਨ-ਰਿਣ ਵਰਗਮੂਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਵਰਗਮੂਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ √a, ਜਿਥੇ √ ਇਸ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ ਹੈ ਜਿਵੇਂ 9 ਦਾ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਵਰਗਮੂਲ 3 ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ √9 = 3 ਕਿਉਂਕੇ 32 = 3 × 3 = 9 ਅਤੇ 3 ਇੱਕ ਨਨ-ਰਿਣ ਸੰਖਿਆ ਹੈ।
- ਹਰੇਕ ਧਨ ਨੰਬਰ ਦੇ ਦੋ ਵਰਗਮੂਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ: √a, ਜੋ ਕਿ ਧਨ ਹੈ ਅਤੇ −√a, ਜੋ ਕਿ ਰਿਣ ਹੈ।
- ਦੋਨੋਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ:± √a ਜਾਂ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: a1/2.[2]
ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਵਰਗਮੂਲ
[ਸੋਧੋ]1, 4, 9, 16,... ਆਦਿ ਦਾ ਵਰਗਮੂਲ ਤਾਂ ਪੂਰਨ ਅੰਕ ਹੈ ਪਰ ਬਾਕੀ ਦਾ ਵਰਗਮੂਲ ਅਸ਼ਾਂਤ ਪ੍ਰਿਮੇਯ ਸੰਖਿਆ ਹੈ।
0 1 1.414213562373095048801688724209698078569671875376948073176679737990732478462 [3] 1.732050807568877293527446341505872366942805253810380628055806979451933016909[4] 2 2.236067977499789696409173668731276235440618359611525724270897245410520925638 [5] 2.449489742783178098197284074705891391965947480656670128432692567250960377457 [6] 2.645751311064590590501615753639260425710259183082450180368334459201068823230 [7] 2.828427124746190097603377448419396157139343750753896146353359475981464956924 [8] 3 3.162277660168379331998893544432718533719555139325216826857504852792594438639 [9] 3.316624790355399849114932736670686683927088545589353597058682146116484642609 3.464101615137754587054892683011744733885610507620761256111613958903866033818 3.605551275463989293119221267470495946251296573845246212710453056227166948293 3.741657386773941385583748732316549301756019807778726946303745467320035156307 3.872983346207416885179265399782399610832921705291590826587573766113483091937 4 4.123105625617660549821409855974077025147199225373620434398633573094954346338 4.242640687119285146405066172629094235709015626130844219530039213972197435386 4.358898943540673552236981983859615659137003925232444936890344138159557328203 4.472135954999579392818347337462552470881236719223051448541794490821041851276 4.582575694955840006588047193728008488984456576767971902607242123906868425547
ਨੋਟ: ਕੁਝ ਦੇ ਵਰਗਮੂਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਲ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ: ; ; and .
ਢੰਗ
[ਸੋਧੋ]ਕਿਸੇ ਸੰਖਿਆ ਦਾ ਵਰਗਮੂਲ ਪਤਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹੇਠ ਲਿਖੀ ਵਿਧੀ ਹੈ।
- 152.2756 ਦਾ ਵਰਗਮੂਲ ਪਤਾ ਕਰੋ?
1 2. 3 4 / \/ 01 52.27 56 01 1*1 <= 1 < 2*2 x = 1 01 y = x*x = 1*1 = 1 00 52 22*2 <= 52 < 23*3 x = 2 00 44 y = (20+x)*x = 22*2 = 44 08 27 243*3 <= 827 < 244*4 x = 3 07 29 y = (240+x)*x = 243*3 = 729 98 56 2464*4 <= 9856 < 2465*5 x = 4 98 56 y = (2460+x)*x = 2464*4 = 9856 00 00 ਇਹ ਇੱਥੇ ਸਮਾਪਤ ਹੈ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਹੈ: 12.34
- 2 ਦਾ ਵਰਗਮੂਲ ਦਸ਼ਮਲਵ ਦੇ ਚਾਰ ਸਥਾਂਨ ਤਕ ਪਤਾ ਕਰੋ?
1. 4 1 4 2 / \/ 02.00 00 00 00 02 1*1 <= 2 < 2*2 x = 1 01 y = x*x = 1*1 = 1 01 00 24*4 <= 100 < 25*5 x = 4 00 96 y = (20+x)*x = 24*4 = 96 04 00 281*1 <= 400 < 282*2 x = 1 02 81 y = (280+x)*x = 281*1 = 281 01 19 00 2824*4 <= 11900 < 2825*5 x = 4 01 12 96 y = (2820+x)*x = 2824*4 = 11296 06 04 00 28282*2 <= 60400 < 28283*3 x = 2 ਇਹ ਇੱਥੇ ਸਮਾਪਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ: 2 ਦਾ ਵਰਗਮੂਲ 1.4142 ਹੈ
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Gel'fand, p. 120
- ↑ Zill, Dennis G.; Shanahan, Patrick (2008). A First Course in Complex Analysis With Applications (2nd ed.). Jones & Bartlett Learning. p. 78. ISBN 0-7637-5772-1., Extract of page 78
- ↑ (article) 1 million digits, 2 million, 5 million, 10 million
- ↑ || (article) 1 million digits
- ↑ (article) 1 million digits
- ↑ 1 million digits
- ↑ 1 million digits
- ↑ 1 million digits
- ↑ 1 million digits