ਅਰਚਨਾ ਸ਼ਰਮਾ (ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ)
ਅਰਚਨਾ ਸ਼ਰਮਾ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Archana Sharma) ਜੀਨੇਵਾ, ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ ਵਿੱਚ CERN ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਸੀਨੀਅਰ ਵਿਗਿਆਨੀ ਹੈ।[1] ਉਹ CERN ਵਿੱਚ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਹੈ ਜੋ 2012 ਵਿੱਚ ਹਿਗਜ਼ ਬੋਸੋਨ ਕਣ ਦੀ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ।[2] ਉਸਦੀ ਖੋਜ ਉੱਚ ਊਰਜਾ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਭਾਗਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਦੀ ਹੈ।[3] ਉਸ ਨੂੰ ਇੰਸਟਰੂਮੈਂਟੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਗੈਸੀਸ ਡਿਟੈਕਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਾਈਕ੍ਰੋ-ਪੈਟਰਨ ਗੈਸੀ ਡਿਟੈਕਟਰਾਂ 'ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਮੋਹਰੀ ਕੰਮ ਲਈ। ਉਸਨੇ 2023 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਭਾਰਤੀ ਸਨਮਾਨ ਅਵਾਰਡ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵਸੇ ਭਾਰਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦ੍ਰੋਪਦੀ ਮੁਰਮੂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ 'ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਯੋਗਦਾਨ' ਲਈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਵੱਕਾਰ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ 'ਵੱਡਮੁੱਲੇ ਯੋਗਦਾਨ' ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣ ਲਈ ਇਹ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ।
ਕੈਰੀਅਰ[ਸੋਧੋ]
CERN ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਮਾ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ 1987 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਜੌਰਜ ਚਾਰਪਕ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਡਿਟੈਕਟਰ ਵਿਕਾਸ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਖੋਜ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਜਿੱਤੀ।[4] ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਪੀਐਚਡੀ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸ਼ਰਮਾ ਗੈਸੀ ਡਿਟੈਕਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪੋਸਟ-ਡਾਕਟੋਰਲ ਖੋਜ ਕਰਨ ਲਈ 1989 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਜਨੇਵਾ ਚਲੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਦੁਆਰਾ ਉਸਨੇ ਯੰਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੁਹਾਰਤ ਦੀ ਘਾਟ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਨੇਵਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਦੂਜੀ ਪੀਐਚਡੀ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ।[5]
ਆਪਣੀ ਦੂਜੀ ਪੀਐਚਡੀ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਜਰਮਨੀ ਵਿੱਚ GSI-Darmstadt ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ ਮੈਰੀਲੈਂਡ, ਕਾਲਜ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।[6] 2001 ਤੱਕ, ਉਸਨੇ CERN ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਦੇਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਹੁਨਰ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਏ ਸਨ। 2001 ਤੋਂ, ਉਸਨੇ ਹਿਗਜ਼-ਬੋਸੋਨ ਕਣ ਦੀ ਖੋਜ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਉੱਚ-ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਕੰਪੈਕਟ ਮੂਓਨ ਸੋਲਨੋਇਡ (ਸੀਐਮਐਸ) ਪ੍ਰਯੋਗ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ।[7] ਉਸਨੇ CERN ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਲਗਭਗ 20 ਪੀਐਚਡੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਅਤੇ 800 ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਾਂ ਦਾ ਲੇਖਕ ਜਾਂ ਸਹਿ-ਲੇਖਕ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਖੋਜ[ਸੋਧੋ]
ਸ਼ਰਮਾ ਗੈਸੀ ਡਿਟੈਕਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਕੰਮ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੁਆਰਾ ਉਸਨੇ ਹਿਗਜ਼ ਬੋਸੋਨ ਦੀ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਉਹ ਲਾਰਜ ਹੈਡਰੋਨ ਕੋਲਾਈਡਰ ਵਿੱਚ ਸੀਐਮਐਸ ਪ੍ਰਯੋਗ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਜੀਈਐਮ (ਗੈਸ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨ ਮਲਟੀਪਲੇਅਰ) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸੀਐਮਐਸ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਬਾਹਰੀ ਪਰਤ ਵਿੱਚ ਮਿਊਨ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।[8] ਮਿਊਨ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਾ ਹਿਗਜ਼ ਬੋਸੋਨ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ CMS ਹੋਰ ਮਾਪਾਂ, ਬੈਕਗ੍ਰਾਉਂਡ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ, ਅਤੇ ਹਨੇਰੇ ਪਦਾਰਥ ਦੇ ਭਾਗਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਸ਼ਰਮਾ ਨੂੰ ਵਾਇਰ ਚੈਂਬਰਾਂ, ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਪਲੇਟ ਚੈਂਬਰਾਂ, ਅਤੇ ਮਾਈਕ੍ਰੋ-ਪੈਟਰਨ ਗੈਸੀ ਡਿਟੈਕਟਰਾਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਪਾਇਨੀਅਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ CMS ਪ੍ਰਯੋਗ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਵੱਡੇ ਕੰਮ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ।
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "Nuclear & Plasma Sciences Society | Dr. Archana Sharma". ieee-npss.org. Retrieved 2021-11-06.
- ↑ Ganguly, Nivedita (2017-03-01). "Being a woman made it more challenging to pursue my dreams, says Indian scientist at CERN". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2021-11-01.
- ↑ Basu, Mohana (2019-12-15). "CERN scientist Archana Sharma says Indian girls need more female role models in STEM". ThePrint (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2021-11-06.
- ↑ Khandelwal, Ankit (9 October 2012). "Marie Curie: It's important to keep asking questions: CERN scientist Archana Sharma". The Times of India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2021-11-06.
- ↑ "Building detectors at CERN—a Q&A with Archana Sharma". The Life of Science (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2019-04-01. Retrieved 2021-11-01.
- ↑ "Archana Sharma". inspirehep.net. Retrieved 2021-11-28.
- ↑ Bhatta, Archita (2019-08-24). "Meet Archana Sharma, the Indian scientist who is part of the team that discovered the Higgs Boson". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2021-11-06.
- ↑ Sheth, Parul R. (August 2019). "In Conversation". Science Reporter. 56 (8): 42–44. ISSN 0036-8512 – via EBSCOhost.