ਅੱਕ
ਅੱਕ (ਵਿਗਿਆਨਕ ਨਾਮ: Calotropis procera) ਇੱਕ ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ ਪਰ ਔਸ਼ਧੀ ਗੁਣਾਂ ਵਾਲਾ ਬੂਟਾ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਉਪਮਹਾਂਦੀਪ ਵਿੱਚ ਆਮ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।।[1]
ਵਿਗਿਆਨਕ ਵਰਗੀਕਰਣ
[ਸੋਧੋ]- ਜਗਤ: ਪੌਦੇ
- ਵੰਡ: ਸਪੁਰਦਾਜੀ
- ਵਰਗ: ਡਾਇਕੋਟੀਲੀਡੋਨਸ
- ਪਰਿਵਾਰ: ਏਸਕਲੇਪੀਆਡੇਸੀਏ
ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]- ਕੱਦ: 2-4 ਮੀਟਰ ਉੱਚਾ
- ਪੱਤੇ: ਚੌੜੇ, ਮੋਟੇ ਅਤੇ ਰੋਮਾਂ ਵਾਲੇ
- ਫੁੱਲ: ਚਿੱਟੇ ਜਾਂ ਹਲਕੇ ਜਾਮਨੀ, ਗੁੱਛਿਆਂ ਵਿੱਚ
- ਦੁੱਧ: ਸਫ਼ੈਦ, ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ ਰਸ
- ਫਲ: ਫੁੱਗੀਦਾਰ (ਕੁੱਕੜੀ/ਅੰਬਾਖੜੀ)
ਰਵਾਇਤੀ ਵਰਤੋਂ
[ਸੋਧੋ]1. ਕਾਸ਼ਤੀ:
* ਨਰਾਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜੌਂ ਉਗਾਉਣ ਲਈ ਪੱਤਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ
2. ਸਮਾਜਿਕ ਰਸਮਾਂ:
* ਜਨਮ ਰਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਬੁਰਾਈਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਲਈ * ਚੌਥੇ ਦੇ ਬੁਖਾਰ ਦੇ ਟੂਣੇ ਵਜੋਂ
3. ਖੇਡਾਂ:
* ਬੱਚਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕੁੱਕੜੀਆਂ ਨਾਲ ਖੇਡਣਾ
ਔਸ਼ਧੀ ਗੁਣ
[ਸੋਧੋ]- ਦਵਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋਂ:
* ਚਮੜੀ ਦੇ ਰੋਗਾਂ ਲਈ * ਪਾਚਨ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਲਈ * ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ
- ਸਾਵਧਾਨੀ: ਦੁੱਧ ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਸਿੱਧੀ ਵਰਤੋਂ ਖ਼ਤਰਨਾਕ
ਵੰਡ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ
[ਸੋਧੋ]- ਆਵਾਸ: ਗੈਰ-ਆਬਾਦ ਖੇਤਰ, ਸੁੱਕੇ ਇਲਾਕੇ
- ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ:
* ਪਹਿਲਾਂ: ਆਮ * ਹੁਣ: ਸਿਰਫ਼ ਜੰਗਲਾਂ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਗੈਰ-ਆਬਾਦ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਿੱਚ
ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਮਹੱਤਤਾ
[ਸੋਧੋ]- ਕੁਝ ਸਮਾਜਿਕ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਪੂਜਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼
- ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਵਹਿਮਾਂ-ਭਰਮਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ
- ਹੁਣ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸੋਚ ਕਾਰਨ ਇਸਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਘੱਟ
ਗੈਲਰੀ
[ਸੋਧੋ]-
ਅੱਕ ਦਾ ਬੂਟਾ ਉੱਗਿਆ ਹੋਇਆ -
ਅੱਕ ਦੇ ਫੁੱਲ -
ਅੱਕ ਦਾ ਬੂਟਾ
