ਆਦਿ ਗੰਗਾ
ਆਦਿ ਗੰਗਾ (ਗੋਬਿੰਦਪੁਰ ਕ੍ਰੀਕ ਅਤੇ ਟੋਲੀ ਦੀ ਨਹਿਰ) ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ), ਇੱਕ ਧਾਰਾ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੋਲਕਾਤਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹੁਗਲੀ ਨਦੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਇਹ 15ਵੀਂ ਅਤੇ 17ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁਗਲੀ ਨਦੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਵਹਾਅ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਕੁਦਰਤੀ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਸੁੱਕ ਗਿਆ।[1][2]
ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]
18ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਆਦਿ ਗੰਗਾ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਰਸਤੇ ਦੇ ਇੱਕ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਕੇ ਟੋਲੀ ਦੀ ਨਹਿਰ ਦੀ ਖੁਦਾਈ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵਧੇਰੇ ਸਿੱਧਾ ਅਤੇ ਵਿਹਾਰਕ ਰਸਤਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਮੌਜੂਦਾ ਰੂਟ ਮੌਨਸੂਨ ਸੀਜ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਕਿਸ਼ਤੀਆਂ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਲਈ ਸਰਕਿਟ ਅਤੇ ਅਵਿਵਹਾਰਕ ਸੀ।[1]
ਟੌਲੀ ਦੀ ਨਹਿਰ ਦੀ ਖੁਦਾਈ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਖਰਚੇ ਸਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਆਦਿ ਗੰਗਾ ਦਾ ਵਿਨਾਸ਼ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਘਾਟਾਂ (ਪਾਣੀ ਦੇ ਸਰੀਰ ਵੱਲ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ) ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹੋਰ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸਥਾਨਾਂ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ।[1]
1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ, ਪਾਣੀ ਦਾ ਰਸਤਾ ਆਪਣੀ ਜੀਵਨਸ਼ਕਤੀ ਗੁਆ ਬੈਠਾ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਅਣਸੋਧਿਆ ਉਦਯੋਗਿਕ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਦੇ ਡੰਪਿੰਗ ਕਾਰਨ ਨਹਿਰ ਇੱਕ ਨਾਲੇ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਈ।[1]
ਅੱਜ, ਆਦਿ ਗੰਗਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਲਈ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਰੋਤ ਹੈ।[1]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 "The Adi Ganga: A Forgotten River in Bengal". Retrieved December 25, 2022.
- ↑ Roy, Niharranjan, Bangalir Itihas, Adi Parba, (Bengali ਵਿੱਚ), first published 1972, reprint 2005, p. 126, Dey’s Publishing, 13 Bankim Chatterjee Street, Kolkata, ISBN 81-7079-270-3