ਏਲਵਾ ਅੰਬੀਆ
Elva Ambía | |
|---|---|
| ਜਨਮ | 1941 Huancavelica |
| ਕਿੱਤਾ | Writer |
| ਭਾਸ਼ਾ | Quechua, Spanish |
| ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ | Peruvian |
| ਸ਼ੈਲੀ | Children's literature, non-fiction |
| ਸਰਗਰਮੀ ਦੇ ਸਾਲ | 2012–present |
| ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕੰਮ | Qoricha (2017) |
| ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਵਾਰਡ | Quechua Award for Lifetime Achievement |
ਏਲਵਾ ਅੰਬੀਆ ਇੱਕ ਪੇਰੂਵੀਅਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ ਸਿੱਖਿਅਕ, ਕੇਚੂਆ ਭਾਸ਼ਾ ਕਾਰਕੁਨ, ਲੇਖਕ, ਅਤੇ ਨਿਊਯਾਰਕ ਦੇ ਕੇਚੂਆ ਕਲੈਕਟਿਵ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ ਹੈ।
ਆਰੰਭਕ ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]
ਕੇਚੂਆ ਦੇ ਇੱਕ ਮੂਲ ਬੁਲਾਰੇ, ਏਲਵਾ ਅੰਬੀਆ ਦਾ ਜਨਮ ਹੁਆਨਕਾਵੇਲਿਕਾ ਦੇ ਐਂਡੀਅਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਚਿਨਚਰੋਸ, ਅਪੂਰਿਮੈਕ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਹੋਈ ਸੀ; ਫਿਰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਲੀਮਾ ਚਲੇ ਗਏ। ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਪੇਰੂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ, ਉਹ 22 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਚਲੇ ਗਏ[1] ਨਿਊਯਾਰਕ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਸਿਲਾਈ ਫੈਕਟਰੀਆਂ, ਸਮਾਜ ਸੇਵਾ ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਅਤੇ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।
ਕੇਚੂਆ ਭਾਸ਼ਾ ਸਰਗਰਮੀ[ਸੋਧੋ]
ਅੰਬੀਆ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਸਰਗਰਮੀ ਉਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਥਾਨਕ ਪਬਲਿਕ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿੱਚ ਕੇਚੂਆ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ। ਫਿਰ, ਉਸ ਨੇ ਐਂਡੀਜ਼ ਦੀ ਇਸ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ।[2] 2012 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਨਿਊਯਾਰਕ ਦੇ ਕੇਚੂਆ ਕਲੈਕਟਿਵ ਦੀ ਸਹਿ-ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।[3] ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਨਿਊਯਾਰਕ ਸਿਟੀ[4][5] ਵਿੱਚ ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸਮਾਗਮਾਂ ਅਤੇ ਵਿਦਿਅਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਿੰਗ ਦੁਆਰਾ ਕੇਚੂਆ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣਾ ਅਤੇ ਫੈਲਾਉਣਾ ਹੈ।
ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਲਿਵਿੰਗ ਕੇਚੂਆ (2015) ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਸਟੇਟਸ ਵਿੱਚ ਕੇਚੂਆ ਅਤੇ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਐਲਵਾ ਅੰਬੀਆ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।[6][7] 2018 ਵਿੱਚ ਅੰਬੀਆ ਨੇ ਕੇਚੂਆ ਅਲਾਇੰਸ ਦੁਆਰਾ ਲਾਈਫਟਾਈਮ ਅਚੀਵਮੈਂਟ ਲਈ ਕੇਚੂਆ ਅਵਾਰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।[8]
ਸਾਹਿਤਕ ਰਚਨਾਵਾਂ[ਸੋਧੋ]
2017 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਕੇਚੂਆ, ਸਪੇਨੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਤ੍ਰਿਭਾਸ਼ੀ ਕਿਤਾਬ ਕੋਰੀਚਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ।[9]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "Meet Elva Ambía, the Woman Who Started a Quechua School in NY to Pass on the Language". remezcla.com. Retrieved 2020-06-09.
- ↑ "Discovering Quechua with Elva Ambia". Discovering Language. Retrieved 2020-06-09.
- ↑ "Reviving a Fading Language Called Quechua". WSJ. Retrieved 2020-06-09.
- ↑ "Quechua Collective: About". quechuacollective.org. Retrieved 2020-06-09.
- ↑ "Preserving the Language of the Andes in NY". voicesofny.org. Archived from the original on 2020-06-10. Retrieved 2020-06-12.
- ↑ "Runasimiwan Kawsay Viviendo con el Quechua Living Quechua". livingquechua.com. Retrieved 2020-06-09.
- ↑ "Screening of 'Living Quechua' and a conversation with Quechua-language activist Elva Ambía – Quechua at Penn". web.sas.upenn.edu. Retrieved 2020-06-09.
- ↑ "Awardees – The Quechua Alliance". thequechua.org. Retrieved 2020-06-09.
- ↑ "Qoricha: A Book Signing and Reading in Quechua". as.nyu.edu. Retrieved 2020-06-09.