ਸਮੱਗਰੀ 'ਤੇ ਜਾਓ

ਓਹ-ਮਾਈ-ਗੌਡ ਪਾਰਟੀਕਲ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਤੋਂ

ਓਹ-ਮਾਈ-ਗੌਡ ਪਾਰਟੀਕਲ ਉਤਾਹ ਦੀ ਯੂਨੀਵਰਸਟੀ ਦੇ ਫਲਾਈ’ਜ਼ ਆਈ ਕੌਸਮਿਕ ਰੇਅ ਡਿਟੈਕਟਰ ਦੁਆਰਾ 15 ਅਕਤੂਬਰ 1991 ਸੀ। ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਡਗਵੇਅ ਪਰੋਵਿੰਗ ਗਰਾਊਂਡ, ਉਤਾਹ ਉੱਤੇ ਡਿਟੈਕਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇੱਕ ਅਲਟ੍ਰਾ-ਹਾਈ-ਐਨ੍ਰਜੀ ਕੌਸਮਿਕ ਕਿਰਨ ਸੀ।[1][2] ਇਸਦਾ ਨਿਰੀਖਣ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਝਟਕਾ ਸੀ, ਜਿਹਨਾ ਨੇ ਇਸਦੀ ਊਰਜਾ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਤਕਰੀਬਨ 3×1020 eV ਜਾਂ 3×108 TeV ਲਗਾਇਆ। ਇਹ ਕਿਸੇ ਵਾਧੂ-ਗਲੈਕਟਿਕ ਚੀਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਕੱਢੀ ਗਈ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨੈਟਿਕ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਅੰਦਰ ਨਾਪੀ ਗਈ ਉੱਚਤਮ ਊਰਜਾ ਤੋਂ 20,000,000 ਗੁਣਾ ਜਿਆਦਾ ਊਰਜਾਵਾਨ ਸੀ।[3] ਅਤੇ ਦਿਸਣਯੋਗ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਫੋਟੋਨ ਊਰਜਾ ਤੋਂ 1020 (100 ਕੁਇੰਟਿੱਲੀਅਨ) ਗੁਣਾ ਜਿਆਦਾ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸੀ। ਇਸਲਈ, ਇਹ ਕਣ ਤਕਰੀਬਨ 26 m/s (94 km/h; 58 mph) ਉੱਤੇ ਸਫਰ ਕਰ ਰਹੀ ਕਿਸੇ 142 g (5 oz)* ਬੇਸਬਾਲ ਦੇ ਸਮਾਨ 48 ਜੂਲ ਦੀ ਇੱਕ ਕਾਇਨੈਟਿਕ ਐਨ੍ਰਜੀ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਐਟੌਮਿਕ ਨਿਊਕਲੀਅਸ ਸੀ।

ਇਹ ਕਣ ਇੰਨੀ ਜਿਆਦਾ ਗਤਿਜ ਊਰਜਾ ਰੱਖਦਾ ਸੀ। ਕਿ ਇਹ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਸਪੀਡ ਦੇ ~ 99.999999999999999999999510% ਜਿੰਨਾ ਤੇਜ਼ ਸਫ਼ਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਹ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਸਪੀਡ ਦੇ ਇੰਨਾ ਜਿਆਦਾ ਨਜ਼ਦੀਕ ਸੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਪ੍ਰੋਟੌਨ ਇਸ ਕਣ ਨਾਲ ਸਫਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ, ਤਾਂ ਓਸ ਪ੍ਰੋਟੌਨ ਵਾਸਤੇ 1-ਸੈਂਟਮੀਟਰ ਅੱਗੇ ਨਿਕਲਣ ਨੂੰ 215,000 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੀ ਜਿਆਦਾ ਦਾ ਵਕਤ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ।

ਇਸ ਕਣ ਦੀ ਊਰਜਾ ਕਿਸੇ ਟੈਰੈਸਟ੍ਰੀਅਲ ਪਾਰਟੀਕਲ ਐਕਸਲ੍ਰੇਟਰ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਉੱਚਤਮ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰੋਟੌਨਾਂ ਤੋਂ ਕੁੱਝ 40,000,000 ਗੁਣਾ ਜਿਆਦਾ ਸੀ। ਫੇਰ ਵੀ, ਇਸ ਊਰਜਾ ਦਾ ਤੁੱਛ ਜਿਹਾ ਹਿੱਸਾ ਹੀ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰੋਟੌਨ ਜਾਂ ਨਿਊਟ੍ਰੌਨ ਨਾਲ ਪਰਸਪਰ ਕ੍ਰਿਆ ਵਾਸਤੇ ਉਪਲਬਧ ਹੋ ਸਕਦਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜਿਆਦਾਤਰ ਊਰਜਾ ਪਰਸਪਰ ਕ੍ਰਿਆ ਦੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਗਤਿਜ ਊਰਜਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਚੀ ਰਹਿਣੀ ਸੀ। ਅਜਿਹੇ ਕਿਸੇ ਟਕਰਾਉ ਵਾਸਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਉਪਲਬਧ ਊਰਜਾ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ E ਕਣ ਦੀ ਊਰਜਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ mc2 ਪ੍ਰੋਟੌਨ ਦੀ ਪੁੰਜ ਊਰਜਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਓਹ-ਮਾਈ-ਗੌਡ ਪਾਰਟੀਕਲ ਵਾਸਤੇ, ਇਹ ਮੁੱਲ 7.5×1014 eV ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਮੋਟੇ ਤੌਰ ਤੇ ਲਾਰਜ ਹੈਡ੍ਰੌਨ ਕੋਲਾਈਡਰ ਦੀ ਟਕਰਾਉਣ ਊਰਜਾ ਤੋਂ 60 ਗੁਣਾ ਜਿਆਦਾ ਹੈ।[4]

ਜਦੋਂਕਿ ਕਣ ਦੀ ਊਰਜਾ ਟੈਰੀਰੈਸਟ੍ਰੀਅਲ ਐਕਸਲ੍ਰੇਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੀਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਉੱਚਤਮ ਊਰਜਾ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਸੀ।, ਫੇਰ ਵੀ ਇਹ ਪਲੈਂਕ ਊਰਜਾ ਤੋਂ ਅਜੇ ਵੀ ਤਕਰੀਬਨ 40,000,000 ਗੁਣਾ ਥੱਲੇ ਸੀ। ਅਜਿਹੀ ਊਰਜਾ ਵਾਲੇ ਕਣ ਪਲੈਂਕ ਸਕੇਲ ਨੂੰ ਫਰੋਲਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਲੋੜੀਂਦੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇੰਨੀ ਊਰਜਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਪ੍ਰੋਟੌਨ ਓਹ-ਮਾਈ-ਗੌਡ ਪਾਰਟੀਕਲ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ c ਤੋਂ 0.00000000000000000000049% ਧੀਮਾ ਸਫਰ ਕਰੇਗਾ। ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਦੇਖੇ ਜਾਣ ਤੇ ਇਹ ਕਿਸੇ ਪਲੈਂਕ ਐਨ੍ਰਜੀ ਪ੍ਰੋਟੌਨ ਉੱਤੇ 1-ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਅੱਗੇ ਜਾਣ ਲਈ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰੋਟੌਨ ਵਾਸਤੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਤਾਜ਼ਾ ਉਮਰ ਤੋਂ ਤਕਰੀਬਨ 3.579×1020 years, or 2.59×1010 ਗੁਣਾ ਜਿਆਦਾ ਵਕਤ ਲਏਗਾ।

ਪਹਿਲੇ ਨਿਰੀਖਣ ਤੋਂ ਬਾਦ ਹੁਣ ਤੱਕ, ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 15 ਹੋਰ ਮਿਲਦੀਆਂ ਜੁਲਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਵਰਤਾਰੇ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਅਲਟ੍ਰਾ-ਹਾਈ-ਐਨ੍ਰਜੀ ਕੌਸਮਿਕ ਰੇ ਪਾਰਟੀਕਲ ਬਹੁਤ ਵਿਰਲੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ; ਜਿਆਦਾਤਰ ਕੌਸਮਿਕ ਰੇ ਕਣਾਂ ਦੀ ਊਰਜਾ 10 MeV ਅਤੇ 10 GeV ਦਰਮਿਆਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਟੈਲੀਸਕੋਪ ਐਰੇ ਵਰਤਦੇ ਹੋਏ ਹੋਰ ਤਾਜ਼ਾ ਅਧਿਐਨਾਂ ਨੇ ਸੁਝਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਕੰਸਟੈਲੇਸ਼ਨ ਉਰਸਾ ਮੇਜਰ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ 20-ਡਿਗਰੀ ਗਰਮ ਧੱਬਾ ਇਹਨਾਂ ਕਣਾਂ ਦਾ ਸੋਮਾ ਹੈ।[2][5]

ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ

[ਸੋਧੋ]

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. "The Fly's Eye (1981-1993) -- The Highest Energy Particle Ever Recorded". cosmic-ray.org. Archived from the original on 2009-08-15. Retrieved 2017-08-10.
  2. 2.0 2.1 "The Particle That Broke a Cosmic Speed Limit". Quanta Magazine. 2015-05-14.
  3. The blazar Markarian 501, measured in 1997.
  4. CERN bulletin November 2015
  5. "Physicists spot potential source of 'Oh-My-God' particles". sciencemag.org. 8 July 2014.