ਕਲਿਆਣੀ ਸੇਨ
ਕਲਿਆਣੀ ਸੇਨ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Kalyani Sen; ਜਨਮ ਅੰ. 1917 ), ਵੂਮੈਨਜ਼ ਰਾਇਲ ਇੰਡੀਅਨ ਨੇਵਲ ਸਰਵਿਸ (WRINS), ਮਹਿਲਾ ਸਹਾਇਕ ਕੋਰ (ਇੰਡੀਆ) WAC (I) ਦੇ ਇੱਕ ਸੈਕਸ਼ਨ ਦੀ ਦੂਜੀ ਅਫਸਰ ਸੀ। 1945 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਯੂਕੇ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ ਸੇਵਾ ਵਾਲੀ ਔਰਤ ਬਣ ਗਈ।
ਸੇਨ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਮੇਓ ਆਰਟਸ ਕਾਲਜ ਦੇ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਦੀ ਧੀ ਸੀ। 1938 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਥੀਏਟਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਨਾਟਕ ਹੈਮਲੇਟ ਵਿੱਚ ਓਫੇਲੀਆ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ, ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤੀ ਔਰਤਾਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਟੇਜ 'ਤੇ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ। ਸਟੇਜ 'ਤੇ ਉਸਦੀ ਸਫਲਤਾ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਸਿਨੇਮਾ ਲਈ ਲੱਭਿਆ। 1938 ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ, ਆਲ-ਇੰਡੀਆ ਇੰਟਰ-ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਬਹਿਸ ਦੇ ਇੱਕ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਬੋਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੂੰ ਸਰਵੋਤਮ ਬੁਲਾਰੇ ਵਜੋਂ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਦੀਆਂ ਜੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਨਹੀਂ ਪਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਉਸ ਬਹਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸੋਨ ਤਗਮਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਸਰ ਆਸ਼ੂਤੋਸ਼ ਮੁਖਰਜੀ ਟਰਾਫੀ ਜਿੱਤੀ।
1943 ਵਿੱਚ, ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ, ਸੇਨ WAC (I) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਉਸਨੇ ਸੈਕਿੰਡ ਅਫਸਰ ਵਜੋਂ ਕਿੰਗਜ਼ ਕਮਿਸ਼ਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।
ਦੂਜਾ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ[ਸੋਧੋ]
1943 ਵਿੱਚ, ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ, ਸੇਨ WAC (I) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ।[1] ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਉਸਨੇ ਸੈਕਿੰਡ ਅਫਸਰ ਵਜੋਂ ਕਿੰਗ ਦਾ ਕਮਿਸ਼ਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।[2] 1945 ਵਿੱਚ, ਹੁਣ ਮਹਿਲਾ ਰਾਇਲ ਇੰਡੀਅਨ ਨੇਵਲ ਸਰਵਿਸ (WRINS) ਲਈ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੈ, ਉਹ 28 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਯੂਕੇ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ ਸੇਵਾ ਵਾਲੀ ਔਰਤ ਬਣ ਗਈ ਹੈ।[3][4] ਮੁੱਖ ਅਫਸਰ ਮਾਰਗਰੇਟ ਆਈ. ਕੂਪਰ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਅਫਸਰ ਫਿਲਿਸ ਕਨਿੰਘਮ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਪੂਰੇ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਵਿੱਚ ਡਬਲਯੂਆਰਐਨਐਸ ਅਦਾਰਿਆਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਕੇ ਵੂਮੈਨਜ਼ ਰਾਇਲ ਨੇਵਲ ਸਰਵਿਸ (ਡਬਲਯੂਆਰਐਨਐਸ) ਵਿੱਚ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਦੋ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਉਹ ਉਸੇ ਸਾਲ 13 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਯੂਕੇ ਪਹੁੰਚੇ ਅਤੇ ਉਸੇ ਦਿਨ ਇੱਕ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਸੇਨ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਤੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਬੰਗਾਲੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਬਕਿੰਘਮ ਪੈਲੇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲਿਆ।[5] ਉਸਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ "ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਵੀ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਲੜਕੀਆਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਪੱਖਪਾਤ ਹੈ... ਪਰ ਔਰਤਾਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਲਈ ਇੰਨੀਆਂ ਉਤਸੁਕ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਰੀਤ ਨੂੰ ਤੋੜ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।" 3 ਜੁਲਾਈ 1945 ਨੂੰ, ਉਹ ਭਾਰਤ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਲਈ ਯੂ.ਕੇ. ਛੱਡ ਗਏ।[6] ਉਸ ਸਮੇਂ, ਉਸ ਦਾ ਪਤੀ ਬਰਮਾ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Indian Information (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 1945. pp. 386, 463.
- ↑ Deepak, Kashyap (2021). "Indian Women in World War II: The Air Raid Precaution 'Comfort' Women". Indian Historical Review (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 48 (2): 202–217. doi:10.1177/03769836211052097. ISSN 0376-9836.
- ↑ "Women's Royal Indian Naval Service established during WW2". Association of Wrens. 30 December 2019. Archived from the original on 13 November 2022. Retrieved 13 November 2022.
- ↑ "Three "WRINS" Officers arrive in London". Civil & Military Gazette. Lahore. 15 April 1945. p. 5 – via British Newspaper Archive.
- ↑ "Women's work for women in India". Civil & Military Gazette. Lahore. 5 August 1945. p. 8 – via British Newspaper Archive.
- ↑ "WRINS returning to India after training in U.K". Civil & Military Gazette. Lahore. 4 July 1945. p. 8 – via British Newspaper Archive.