ਕਿਰਨ ਸ਼ੇਖਾਵਤ
ਕਿਰਨ ਸ਼ੇਖਾਵਤ | |
|---|---|
| ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ | ਭਾਰਤ |
| ਸੇਵਾ/ | ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ |
ਕਿਰਨ ਸ਼ੇਖਾਵਤ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ: Kiran Shekhawat; 1 ਮਈ 1988 - 24 ਮਾਰਚ 2015) ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ ਨੇਵੀ ਮਹਿਲਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸੀ ਜੋ ਡਿਊਟੀ ਦੀ ਲਾਈਨ ਵਿੱਚ ਮਾਰੀ ਗਈ ਸੀ। ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਨਿਰੀਖਕ ਵਜੋਂ ਇੱਕ ਉਡਾਣ ਵਿੱਚ, 24 ਮਾਰਚ 2015 ਨੂੰ ਗੋਆ ਤੱਟ ਤੋਂ ਇੱਕ ਡੌਰਨੀਅਰ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾ ਜਲ ਸੈਨਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਸ਼ੇਖਾਵਤ ਇੱਕ ਹੋਰ ਜਲ ਸੈਨਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵਿਵੇਕ ਛੋਕਰ ਦੀ ਪਤਨੀ ਸੀ।[1]
ਜੀਵਨੀ
[ਸੋਧੋ]ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ
ਉਸਦਾ ਜਨਮ 1 ਮਈ 1988 ਨੂੰ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਜਪੂਤ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।[2] ਉਸਦਾ ਜਨਮ ਵਿਜੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਸ਼ੇਖਾਵਤ ਅਤੇ ਮਧੂ ਚੌਹਾਨ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਹ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਝੁੰਝੁਨੂ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਖੇਤਰੀ ਤਹਿਸੀਲ ਦੇ ਸੇਫਰਗੁਆਰ ਪਿੰਡ ਦੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਵਿਦਿਆਲਿਆ-II ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਸਕੂਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਆਂਧਰਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਬੈਚਲਰ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਫਿਰ ਉਸਨੇ 2010 ਵਿੱਚ ਕੇਰਲਾ ਦੇ ਏਝੀਮਾਲਾ ਵਿੱਚ ਇੰਡੀਅਨ ਨੇਵਲ ਅਕੈਡਮੀ (INA) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਬੈਂਕ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਸ਼ੇਖਾਵਤ ਨੇ ਗੁੜਗਾਓਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਕੁਰਥਲਾ ਤੋਂ ਇੱਕ ਸਾਥੀ ਨੇਵਲ ਅਫਸਰ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਵਿਵੇਕ ਸਿੰਘ ਛੋਕਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਦੀ ਸੱਸ ਸੁਨੀਤਾ ਛੋਕਰ ਇੱਕ ਸਰਪੰਚ ਸੀ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਕੋਲ ਕੁਝ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਾਲੀ ਜ਼ਮੀਨ ਸੀ।
ਜਲ ਸੈਨਾ ਕੈਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਉਸਨੂੰ 5 ਜੁਲਾਈ 2010 ਨੂੰ ਇੰਡੀਅਨ ਨੇਵਲ ਏਅਰ ਸਕੁਐਡਰਨ (INAS) 310 - ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ IW ਸਕੁਐਡਰਨ ਜਿਸਦਾ ਉਪਨਾਮ ਕੋਬਰਾਸ ਹੈ, ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਆਪਣੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਕਰੀਅਰ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਨੇਵਲ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 2015 ਵਿੱਚ ਗੋਆ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਖੁਫੀਆ ਯੁੱਧ ਦੀ ਮਾਹਰ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਉਹ ਬਦਕਿਸਮਤ ਸਿਖਲਾਈ ਸੋਰਟੀ ਦੌਰਾਨ ਖੁਫੀਆ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਚਾਰਟ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ।
ਉਹ ਇੱਕ ਨੇਵੀ ਅਫਸਰ ਦੇ ਘਰ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਖੁਦ ਨੇਵੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ ਸੀ। ਲੇਖਕ ਨਿਕੋਲਸ ਸਪਾਰਕਸ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ, ਉਸਨੇ ਉਸਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹੀਆਂ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਫਿਲਮਾਂ ਦੇਖੀਆਂ। ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਸ਼ੇਖਾਵਤ, ਇੱਕ ਆਬਜ਼ਰਵਰ, ਨੇ ਜਨਵਰੀ 2015 ਦੀ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਪਰੇਡ ਦੌਰਾਨ ਨੇਵੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਆਲ-ਮਹਿਲਾ ਮਾਰਚਿੰਗ ਟੁਕੜੀ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇਵੀ ਤੋਂ ਮਾਸਟਰ ਚੀਫ਼ ਪੈਟੀ ਅਫ਼ਸਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਏ ਸਨ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਉਸਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਿਰਨ ਸ਼ੇਖਾਵਤ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਚੈਰੀਟੇਬਲ ਸੰਸਥਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਪਤੀ, ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਮਾਂਡਰ। ਵਿਵੇਕ ਸਿੰਘ ਛੋਕਰ, ਇੱਕ ਜਲ ਸੈਨਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵੀ ਹਨ ਜੋ ਇਸ ਸਮੇਂ ਕੇਰਲ ਦੇ ਏਝੀਮਾਲਾ ਵਿੱਚ ਜਲ ਸੈਨਾ ਅਕੈਡਮੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਇੰਸਟ੍ਰਕਟਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਮੌਤ
[ਸੋਧੋ]24 ਮਾਰਚ 2015 ਨੂੰ ਇੱਕ ਰਾਤ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਕ੍ਰੈਸ਼ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਡੌਰਨੀਅਰ ਨੂੰ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਿਰਨ ਸ਼ੇਖਾਵਤ, ਕੋ-ਪਾਇਲਟ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਅਭਿਨਵ ਨਾਗੋਰੀ ਅਤੇ ਕਮਾਂਡਰ ਨਿਖਿਲ ਜੋਸ਼ੀ ਦੀ ਇੱਕ ਸਮਰੱਥ ਅਤੇ ਤਜਰਬੇਕਾਰ ਟੀਮ ਦੁਆਰਾ ਉਡਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਿਰਨ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸੀਮਾਵਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਟਰੈਕ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਉੱਪਰ ਉੱਡਣ ਵਾਲੀਆਂ ਰਣਨੀਤਕ ਉਡਾਣਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿਗਰਾਨ ਵਜੋਂ ਇੱਕ ਲੜਾਈ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਅਤੇ ਸਹਿ-ਪਾਇਲਟ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਅਭਿਨਵ ਨਾਗੋਰੀ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਹਾਦਸੇ ਦੇ ਦੋ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਬਰਾਮਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਾਇਲਟ ਕਮਾਂਡਰ ਨਿਖਿਲ ਜੋਸ਼ੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਛੇਰੇ ਨੇ ਬਚਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਡੋਰਨੀਅਰ ਦਾ ਮਲਬਾ ਗੋਆ ਤੱਟ ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿਚ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਲਗਭਗ 60 ਮੀਟਰ ਹੇਠਾਂ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਸ਼ੇਖਾਵਤ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਫਿਊਜ਼ਲੇਜ ਦੇ ਅੰਦਰ ਮਿਲੀ।
ਸਮਾਗਮ
[ਸੋਧੋ]ਸ਼ੇਖਾਵਤ, ਇੱਕ ਨਿਰੀਖਕ, ਨੇ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਪਰੇਡ ਦੌਰਾਨ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਆਲ-ਮਹਿਲਾ ਮਾਰਚਿੰਗ ਟੁਕੜੀ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਸਮੁੰਦਰੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਜਹਾਜ਼ ਮੰਗਲਵਾਰ ਰਾਤ 2208 ਵਜੇ ਗੋਆ ਤੱਟ ਤੋਂ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਕਰੈਸ਼ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਕਮਾਂਡਰ ਨਿਖਿਲ ਕੁਲਦੀਪ ਜੋਸ਼ੀ ਦੁਆਰਾ ਉਡਾਣ ਭਰੀ ਗਈ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਉਡਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਲਈ 4,000 ਉਡਾਣ ਘੰਟੇ ਸਨ, ਨੂੰ ਕਰੈਸ਼ ਹੋਣ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਬਚਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਰਿਕਵਰੀ
[ਸੋਧੋ]ਆਈ.ਐਨ.ਐਸ. ਮਕਰ, ਇੱਕ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਹਾਈਡ੍ਰੋਗ੍ਰਾਫਿਕ ਜਹਾਜ਼, ਨੇ 50-60 ਮੀਟਰ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਾਈਡ-ਸਕੈਨ ਸੋਨਾਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਧਾਤੂ ਵਸਤੂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੁਰਘਟਨਾਗ੍ਰਸਤ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਹੋਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੋਈ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Times News Network (30 March 2015). "First woman officer to martyr in line of duty, Lt Kiran Shekhawat, cremated with full honours". Times of India website. Retrieved 2 September 2016.