ਗੁਲਾਮ-ਉਸ-ਸਕਲਾਇਨ ਨਕਵੀ
ਗੁਲਾਮ-ਉਸ-ਸਕਲਾਇਨ ਨਕਵੀ (ਪੰਜਾਬੀ, ਉਰਦੂ: غلام الثقلین نقوی), (12 ਮਾਰਚ, 1922 - 6 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2002) ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਉਰਦੂ ਨਾਵਲਕਾਰ ਅਤੇ ਯਾਤਰਾ ਲੇਖਕ ਸੀ।[1] ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਉਰਦੂ ਲੇਖਕ ਸੀ, ਜੋ ਆਪਣੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀ।[2] ਉਸਦਾ ਕੰਮ ਅਕਸਰ ਪੇਂਡੂ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਸੀ।[3]
ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]
ਉਹ ਜੰਮੂ ਦੇ ਰਾਜੌਰੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ, ਨੌਸ਼ਹਿਰਾ ਦੇ ਚੌਂਕੀ ਹਾਂਡਨ ਵਿਚ ਇੱਕ ਸਈਅਦ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸੀ। ਉਹ ਸਈਅਦ ਅਮੀਰ ਅਲੀ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਘਰ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜੋ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਸੀ। ਉਸਦੇ 6 ਹੋਰ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ 2 ਭੈਣਾਂ ਅਤੇ 4 ਭਰਾ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਹੀ ਵਿਆਹ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕਰ ਲਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ 4 ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ 1 ਬੇਟੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਲਿਖਣ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਦੋਸਤ ਅਤੇ ਆਲੋਚਕ ਉਸ ਦਾ ਛੋਟਾ ਭਰਾ ਸੱਜਾਦ ਹੁਸੈਨ ਨਕਵੀ ਸੀ, ਜੋ ਇੱਕ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਆਲੋਚਕ ਵੀ ਸੀ।
ਸਿੱਖਿਆ[ਸੋਧੋ]
ਨਕਵੀ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਅਦਾਰਿਆਂ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸੀ ਅਤੇ ਲਿਖਣ ਦਾ ਸ਼ੌਕੀਨ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਛੋਟੀ ਕਹਾਣੀ "ਅਫਸਾਨਾ" 10 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ। ਉਸਨੇ ਮੁਰੇ ਕਾਲਜ, ਸਿਆਲਕੋਟ ਤੋਂ ਇੰਟਰਮੀਡੀਏਟ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਉਰਦੂ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਡਿਗਰੀ ਕੀਤੀ। ਉਹ 1983 ਵਿੱਚ ਗੌਰਮਿੰਟ ਕਾਲਜ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਲਹੌਰ (ਉਦੋਂ ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਲਜ ਲਹੌਰ) ਤੋਂ ਸਹਾਇਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਇਆ। ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੇ ਉਰਦੂ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ 'ਤੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਕਾਲਮ ਲਿਖੇ।
ਕੰਮ[ਸੋਧੋ]
ਉਸਦਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਾਵਲ ਮੇਰਾ ਗਾਉਂ (میرا گاؤں) ਹੈ। ਨਾਵਲ ਦਾ ਚੀਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ 10 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਰਦੂ ਦੇ ਛੋਟੇ ਲੇਖ ਲਿਖਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਉਸਦਾ ਛੋਟਾ ਲੇਖ (MAHOL PR INSANI ZINDAGI K ASRAAT) 10ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੀ ਉਰਦੂ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਕੋਰਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਕੰਮ ਪੀ ਟੀ ਵੀ (PTV) 'ਤੇ ਵੀ ਨਾਟਕੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਉਸਦੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ (افسانہ) ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:
- ਬੰਦ ਗਲੀ
- ਬੰਦਸ਼ਫਕ ਕੇ ਸਾਏ
- ਨਗਮਾ ਔਰ ਆਗ
- ਲਮਹੇ ਕੀ ਦੀਵਾਰ
- ਧੂਪ ਕਾ ਸਾਇਆ
- ਸਰਗੋਸ਼ੀ
- ਨੁਕਤੇ ਸੇ ਨੁਕਤੇ ਤਕ
ਉਸਦੇ ਨਾਵਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:
- ਮੇਰਾ ਗਾਓ (ਮੇਰਾ ਪਿੰਡ)
- 3 ਨਾਵਲ
ਉਸਦੇ ਯਾਤਰਾ ਸਾਹਿਤ (ਸਫ਼ਰਨਾਮੇ) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:
- ਅਰਜ਼ ਏ ਤਮੰਨਾ
- ਚਲ ਬਾਬਾ ਅਗਲੇ ਸ਼ਹਿਰ
- ਉਸਨੇ ਹਾਸਰਸ ਸਾਹਿਤ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਜੋ ਕਿ ਇਕ ਤੁਰਫਾ ਤਮਾਸ਼ਾ ਹੈ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਮੌਤ[ਸੋਧੋ]
2002 ਵਿੱਚ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੇ ਜੱਦੀ ਸ਼ਹਿਰ ਭਰਥ ਵਿੱਚ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨਵਾ-ਏ-ਵਕਤ, ਜੰਗ, ਖ਼ਬਰੀਂ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਈ।
ਉਸਨੇ ਹਾਸਰਸ ਸਾਹਿਤ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਜੋ ਕਿ ਇਕ ਤੁਰਫਾ ਤਮਾਸ਼ਾ ਹੈ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ http://bio-bibliography.com/authors/view/5925
- ↑ Parved, Amjad (17 May 2012). "Critical analysis of literature writers". Daily Times. Retrieved 30 May 2012.[permanent dead link]
- ↑ Parekh, Rauf (14 September 2010). "The rural milieu in Urdu literature and Abul Fazl Siddiqi". Dawn. Retrieved 30 May 2012.