ਗੱਡਾ
ਗੱਡਾ ਪੁਰਾਣੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਤੋਂ ਵਰਤੀਂਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਢੋਆ ਢੁਆਈ ਦਾ ਇੱਕ ਦੋ ਪਹੀਆ ਸਾਧਨ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ ਬਲਦਾਂ ਦੀ ਜੋੜੀ ਨਾਲ ਖਿਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]
ਗੱਡੇ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਦੋ ਹਜ਼ਾਰ ਈਪੂ ਪੁਰਾਣੇ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਗ੍ਰੰਥ ਰਿਗਵੇਦ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਆਦਮੀ ਤੇ ਔਰਤ ਇੱਕ ਗੱਡੀ ਦੇ ਦੋ ਪਹੀਏ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹਨ।
ਪੁਰਾਣੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਗੱਡੇ ਦੇ ਪਹੀਏ ਲੱਕੜ ਦੇ ਹੋਇਆ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਕੱਚਿਆਂ ਰਾਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬਲਦਾਂ ਨਾਲ ਖਿੱਚੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ।
ਗੱਡੇ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ[ਸੋਧੋ]
ਗੱਡੇ ਨੂੰ ਘੋੜੇ, ਖੱਚਰ, ਬਲਦ ਜਾਂ ਹੋਰ ਜਾਨਵਰ ਨਾਲ ਖਿੱਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਚਾਰ ਸਹੰਸਰਸਾਲ ਈਪੂ ਵਿੱਚ ਪਹੀਏ ਦੀ ਕਾਢ ਬਾਅਦ ਲਗਾਤਾਰ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਖਿਚਣ ਵਾਲੇ ਜਾਨਵਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਬੈਲ ਗੱਡੀ, ਘੋੜਾ ਗੱਡੀ, ਖੱਚਰ ਰੇਹੜਾ ਆਦਿ।
ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ[ਸੋਧੋ]
ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚ ਗੱਡੇ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ:
ਗੱਡ ਗਡੀਰੇ ਵਾਲਿਆ ਗੱਡ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਤੋਰ
ਮੇਰੇ ਕੰਨਾਂ ਦੀਆਂ ਹਿੱਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਤੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਪੈਂਦੇ ਹੌਲ
ਤੇਰੇ ਝੁਮਕੇ ਲੈਣ ਹੁਲਾਰੇ ਨੀ ਗੱਡੇ ਤੇ ਜਾਂਦੀਏ ਮੁਟਿਆਰੇ
ਮੇਰੇ ਗੱਡੇ ਉੱਤੇ ਚੜ ਬਚਨੋ ਤੈਨੂੰ ਸ਼ਿਮਲੇ ਦੀ ਸੈਰ ਕਰਾਵਾਂ
ਗੱਡਾ ਆ ਗਿਆ ਸੰਦੂਕੋਂ ਖਾਲੀ ਬਹੁਤਿਆਂ ਭਰਾਵਾਂ ਵਾਲੀਏ।[1]
