ਜਗਦੀਸ਼ ਚੰਦਰ (ਲੇਖਕ)

ਜਗਦੀਸ਼ਚੰਦਰ
ਜਨਮ	(1930-11-24)24 ਨਵੰਬਰ 1930 ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਦਾ ਪਿੰਡ ਘੋੜੇ ਵਾਹਾ (ਬਰਤਾਨਵੀ ਪੰਜਾਬ)
ਮੌਤ	(1996-04-10)10 ਅਪ੍ਰੈਲ 1996
ਕਿੱਤਾ	ਨਾਵਲਕਾਰ ਲੇਖਕ
ਭਾਸ਼ਾ	ਹਿੰਦੀ
ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ	ਭਾਰਤੀ
ਸਿੱਖਿਆ	ਐਮ ਏ
ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕੰਮ	ਧਰਤੀ ਧਨ ਨਾ ਅਪਨਾ ਨਕਰਕੁੰਡ ਮੇਂ ਵਾਸ ਜ਼ਮੀਨ ਅਪਨੀ ਤੋ ਥੀ ਕਭੀ ਨ ਛੋੜੇ ਖੇਤ

ਜਗਦੀਸ਼ ਚੰਦਰ (24 ਨਵੰਬਰ 1930 – 10 ਅਪ੍ਰੈਲ 1996) ਹਿੰਦੀ, ਉਰਦੂ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ ਸਨ। ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਉਸਦੀ ਪਛਾਣ ਪੰਜਾਬੀ ਪੇਂਡੂ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਦਲਿਤ ਜੀਵਨ ਤੇ ਨੇੜਲੀ ਝਾਤ ਪੁਆਉਂਦੇ ਨਾਵਲ ਹਨ।

ਜੀਵਨੀ

ਜਗਦੀਸ਼ ਚੰਦਰ ਵੈਦ ਦਾ ਜਨਮ 24 ਨਵੰਬਰ 1930 ਨੂੰ ਬਰਤਾਨਵੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਦੇ ਪਿੰਡ ‘ਘੋੜੇ ਵਾਹਾ’ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਉਸਨੇ ਮੁਢਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਸੂਹੇ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਜਲੰਧਰ ਤੋਂ। ਉਥੋਂ ਹੀ ਅਰਥ-ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੀ ਐਮ ਏ ਕੀਤੀ।

ਰਚਨਾਵਾਂ

ਹਿੰਦੀ ਨਾਵਲ

• ਯਾਦੋਂ ਕੇ ਪਹਾੜ
• ਧਰਤੀ ਧਨ ਨ ਅਪਨਾ (1972)
• ਆਧਾ ਪੁਲ
• ਮੁੱਠੀ ਭਰ ਕਾਂਕਰ
• ਕਭੀ ਨ ਛੋੜੇ ਖੇਤ (1976)
• ਟੁੰਡਾ ਲਾਟ
• ਘਾਸ ਗੋਦਾਮ
• ਨਰਕ ਕੁੰਡ ਮੇਂ ਬਾਸ (1994)
• ਜਮੀਨ ਅਪਨੀ ਤੋ ਥੀ (2001)

ਨਾਵਲ-ਲੜੀ

ਧਰਤੀ ਧਨ ਨਾ ਅਪਨਾ, ਨਕਰਕੁੰਡ ਮੇਂ ਵਾਸ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਅਪਨੀ ਤੋ ਥੀ ਇੱਕੋ ਨਾਵਲ-ਲੜੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਉਪਰੰਤ ਪਹਿਲੀ ਚੁਥਾਈ ਸਦੀ ਦੀ ਪਿੱਠਭੂਮੀ ਵਿੱਚ ਦਲਿਤ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਦੁਸ਼ਵਾਰੀਆਂ ਦਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੋਣੀ ਦੇ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਉਲਝੀਆਂ ਤਾਣੀਆਂ ਦਾ ਬਾਹਰਮੁਖੀ ਚਿੱਤਰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਧਰਤੀ ਧਨ ਨਾ ਅਪਨਾ ਨੂੰ ਨਾਵਲ ਨੂੰ ਰਮੇਸ਼ ਕੁੰਤਲ ਮੇਘ ਨੇ ‘ਧਰਤੀ ਦੇ ਦੁਖਿਆਰਿਆਂ’ ਦੀ ਜੀਵਨ ਕਥਾ ਕਿਹਾ ਸੀ। ਇਹ ਗੱਲ ਇਸ ਨਾਵਲ ਲੜੀ ਤੇ ਵੀ ਐਨ ਢੁਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਵਲ ਵਿੱਚ ਹਰਿਜਨਾਂ ਦੀ ਨਰਕੀ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਉੱਚ ਵਰਗੀ ਸਮਾਜ ਦੁਆਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਦਮਨ ਦਾ ਚਿਤਰਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।