ਡੱਚ ਭਾਸ਼ਾ

ਡਚ ਭਾਸ਼ਾ (ਡਚ : Nederlands ਉੱਚਾਰਣ: ਨੇਡੇਰਲਾਂਡਸ) ਨੀਦਰਲੈਂਡ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਮੁੱਖਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਰਾਜਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਿੰਦ-ਯੂਰਪੀ ਭਾਸ਼ਾ-ਪਰਵਾਰ ਦੀ ਜਰਮਨੀ ਸ਼ਾਖਾ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਨਿਮਨ ਜਰਮਨਿਕ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕਾਫ਼ੀ ਮੇਲ ਖਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਲਿਪੀ ਰੋਮਨ ਲਿਪੀ ਹੈ। ਨੀਦਰਲੈਂਡ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਇਹ ਬੈਲਜੀਅਮ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਅੱਧੇ ਭਾਗ ਵਿੱਚ, ਫ਼ਰਾਂਸ ਦੇ ਨਾਰਡ ਜਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਉਪਰੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਬਾਹਰ ਡਚ ਨਿਊਗਿਨੀ ਆਦਿ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਕਨਾਡਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਡਚ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਵੀ ਇਹ ਮਾਤ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਦੱਖਣ ਅਫਰੀਕੀ ਯੂਨੀਅਨ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਡਚ ਮੂਲ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵੀ ਡਚ ਭਾਸ਼ਾ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਹੱਦ ਤੱਕ ਮਿਲਦੀ - ਜੁਲਦੀ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਹੁਣ ਉਹ ਇੱਕ ਆਜਾਦ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ ਹਾਲੈਂਡ ਵਾਲਿਆਂਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਉੱਤਰ ਸਮੁੰਦਰ ਅਤੇ ਬਾਲਟਿਕ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਤਟ ਉੱਤੇਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਜਰਮਨਾਂ ਦੀਆਂ ਮਕਾਮੀ ਬੋਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਜਾਦ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸੀ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਪੱਛਮੀ ਫਲੈਂਡਰਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਸੀ ਪਰ 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਡਚ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਨਾਲ - ਨਾਲ ਇਸਦਾ ਪ੍ਚਾਰ ਵੀ ਉੱਤਰ ਦੇ ਵੱਲ ਵਧਦਾ ਗਿਆ। ਸਪੇਨੀ ਕਬਜ਼ੇ ਤੋਂ ਅਜ਼ਾਦ ਹੋ ਜਾਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਹਾਲੈਂਡ ਦੀ ਉੱਨਤੀ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਹੋਣ ਲੱਗੀ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਡਚ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਵੀ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਹੋਣ ਲਗਾ। ਸਪੇਨੀ ਸੱਤਾ ਦੇ ਅਧੀਨ ਬਚੇ ਹੋਏ ਦੱਖਣ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਤੋਂ ਭੱਜਕੇ ਆਣਵਾਲੇ ਸ਼ਰਣਾਰਥੀਆਂ ਤੋਂ ਵੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਮਿਲੀ। ਡਚ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅੱਜ ਵੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਜਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲੈਂਡ ਦੀ ਬੋਲ - ਚਾਲ ਦੀ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਿਅਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਵੀ ਕਾਫ਼ੀ ਅੰਤਰ ਵੇਖ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਦੱਖਣ ਵਲੋਂ ਆਏ ਹੋਏ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਹ ਖਾਈ ਜਿਆਦਾ ਡੂੰਘਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੀ । ਦੱਖਣ ਦੇ ਕਈ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ (ਪੱਛਮੀ ਫਲੈਂਡਰਸ, ਪੂਰਵੀ ਫਲੈਂਡਰਸ, ਏੰਟਵਰਪ, ਬਰੈਵੰਟ ਆਦਿ ਵਿੱਚ), ਜੋ ਹੁਣ ਬੈਲਜੀਅਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ, ਅੱਜ ਦੀ ਕਈ ਬੋਲੀਆਂ ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਹਨ। ਇਸ ਸਭ ਦਾ ਸਾਮੂਹਕ ਨਾਮ ਫਲੈਮਿਸ਼ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵੀ ਪੜਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਦ ਵੀ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਲੋਕ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਮਕਾਮੀ ਬੋਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਬਰੂਸੇਲਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖਿਅਤ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅੱਜ ਵੀ ਫਰੇਂਚ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ ਪਰ ਫਲੇਮਿਸ਼ ਦਾ ਪ੍ਰਾਧਾਨਿਏ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਨੂੰਨ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਲੋਂ ਫਰੇਂਚ ਅਤੇ ਫਲੇਮਿਸ਼ ਦੋਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਾਨ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਤੱਕ ਵਰਤਮਾਨ ਹਾਲੈਂਡ ਰਾਜ ਦਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਹੈ, ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਲੋਂ ਹਾਲਤ ਓਨੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। 16ਵੀਆਂ ਅਤੇ 17ਵੀਆਂ ਸ਼ਤੀਯੋਂ ਵਿੱਚ ਜੋ ਨਵੇਂ - ਨਵੇਂ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਹਾਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੁੰਦੇ ਗਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕ੍ਰਿਤਰਿਮ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਡਚ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਪ੍ਰਸਾਰ ਹੁੰਦਾ ਗਿਆ। ਕੁੱਝ ਮਕਾਮੀ ਬੋਲੀਆਂ ਵੀ ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਭਿੰਨ ਅਸਤੀਤਵ ਫਰੀਜਿਅਨ ਦਾ ਹੈ ਜੋ ਫਰੀਜਲੈਂਡ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਆਮਸਟਰਡਮ ਤੋਂ ਜਿਵੇਂ - ਜਿਵੇਂ ਅਸੀ ਪੂਰਵ ਦੇ ਵੱਲ ਚਲਦੇ ਹਾਂ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੋਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਜਿਆਦਾ ਲਕਸ਼ਿਤ ਹੋਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਜਰਮਨ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਆਮ ਜਰਮਨ ਬੋਲੀਆਂ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।