ਤਸਵੀਰ ਸਕੈਨਰ
 | ਇਹ ਲੇਖ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਅੰਦਾਜ਼ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦਾ ਹੈ। |
ਸਕੈਨਰ (Scanner) ਇੱਕ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਯੰਤਰ ਹੈ ਜੋ ਕਾਗਜ਼ੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ, ਤਸਵੀਰਾਂ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਫਿਜ਼ੀਕਲ ਆਬਜੈਕਟ ਦੀ ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਕਾਪੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਯੰਤਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਫਾਰਮੈਟ ਵਿੱਚ ਡਾਟਾ ਨੂੰ ਕੈਪਚਰ ਕਰਕੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਕੈਨਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ:
1. ਫਲੈਟਬੈਡ ਸਕੈਨਰ (Flatbed Scanner):
[ਸੋਧੋ]ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਸਕੈਨਰ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫਲੈਟ ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ 'ਤੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਜਾਂ ਤਸਵੀਰ ਨੂੰ ਰੱਖ ਕੇ ਸਕੈਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਲੈਟਬੈਡ ਸਕੈਨਰ ਹਰ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਲਈ ਢੁਕਵਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
2. ਹੈਂਡਹੈਲਡ ਸਕੈਨਰ (Handheld Scanner):
[ਸੋਧੋ]ਇਹ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਅਤੇ ਪੋਰਟੇਬਲ ਸਕੈਨਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ 'ਤੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਖਿਸਕਾ ਕੇ ਸਕੈਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਛੋਟੇ ਮਾਪ ਦੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਲਈ ਵਧੀਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
3. ਸ਼ੀਟਫੈੱਡ ਸਕੈਨਰ (Sheetfed Scanner):
[ਸੋਧੋ]ਇਹ ਸਕੈਨਰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਾਂ ਕਈ ਪੰਨਿਆਂ ਨੂੰ ਆਟੋਮੈਟਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਕੈਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਅਤੇ ਦਫ਼ਤਰੀ ਮਕਸਦ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਥੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਸਕੈਨ ਕਰਨੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
4. ਡ੍ਰਮ ਸਕੈਨਰ (Drum Scanner):
[ਸੋਧੋ]ਡ੍ਰਮ ਸਕੈਨਰ ਸਹੀ ਅਤੇ ਉੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੀ ਤਸਵੀਰਾਂ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸ਼ਨਲ ਗ੍ਰਾਫਿਕ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਉਦਯੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
5. 3D ਸਕੈਨਰ (3D Scanner):
[ਸੋਧੋ]ਇਹ ਫਿਜ਼ੀਕਲ ਆਬਜੈਕਟਾਂ ਦੀ ਤਿੰਨ-ਪੱਖੀ (three-dimensional) ਕਾਪੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਬਜੈਕਟ ਦੀ ਸਤਹ ਅਤੇ ਅਕਾਰ ਨੂੰ ਕੈਪਚਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਵਰਤੋਂ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ, ਮੈਡੀਕਲ, ਅਤੇ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਲਾਭ
[ਸੋਧੋ]1. ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਸਟੋਰੇਜ: ਕਾਗਜ਼ੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਟੋਰ ਕਰਨਾ ਆਸਾਨ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
2. ਸ਼ੇਅਰਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸਹੂਲਤ: ਸਕੈਨ ਕੀਤੇ ਡਾਕੂਮੈਂਟ ਨੂੰ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਈ-ਮੇਲ, ਕਲਾਉਡ ਜਾਂ ਹੋਰ ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਮੀਡੀਆ ਰਾਹੀਂ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
3. ਸੁਰੱਖਿਆ: ਅਹਿਮ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦੀ ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਕਾਪੀ ਬਣਾਉਣ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਖਰਾਬੀ ਜਾਂ ਗੁਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
4. ਸੰਖੇਪਨ ਅਤੇ ਖੋਜ: OCR (Optical Character Recognition) ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਸਕੈਨ ਕੀਤੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਟੈਕਸਟ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਕੇ ਸਟੋਰ ਅਤੇ ਖੋਜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਖੇਤਰ
[ਸੋਧੋ]- ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਦੀ ਸੰਭਾਲ
- ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਅਤੇ ਗ੍ਰਾਫਿਕ ਡਿਜ਼ਾਈਨ
- ਮੈਡੀਕਲ ਫੀਲਡ (X-rays ਅਤੇ ਹੋਰ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦੀ ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਕਾਪੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ)
- ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਅਤੇ ਤਿੰਨ-ਪੱਖੀ ਡਿਜ਼ਾਈਨ
- ਇਹ ਯੰਤਰ ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਜਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਕਾਗਜ਼ੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਾਧਨ ਹੈ।