ਥਿੰਕ ਟੈਂਕ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਬਰੂਕਿੰਗਜ਼ ਸੰਸਥਾ, ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ, ਡੀ.ਸੀ. ਵਿੱਚ 1916 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।
ਹੈਰੀਟੇਜ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ, ਜਿਸਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1973 ਵਿੱਚ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ, ਡੀ.ਸੀ.
ਸਟੈਨਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਹੂਵਰ ਸੰਸਥਾ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਹਰਬਰਟ ਹੂਵਰ ਦੁਆਰਾ 1919 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।

ਇੱਕ ਥਿੰਕ ਟੈਂਕ, ਜਾਂ ਪਾਲਿਸੀ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਜਾਂ ਵਿਚਾਰਸ਼ੀਲ ਸੰਸਥਾ, ਇੱਕ ਖੋਜ ਸੰਸਥਾ ਹੈ ਜੋ ਸਮਾਜਿਕ ਨੀਤੀ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਰਣਨੀਤੀ, ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ, ਫੌਜੀ, ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਰਗੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਬਾਰੇ ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਕਾਲਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਥਿੰਕ ਟੈਂਕ ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਹਨ, ਪਰ ਕੁਝ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਰਧ-ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਏਜੰਸੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਖਾਸ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਰਟੀਆਂ, ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਜਾਂ ਫੌਜ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।[1] ਥਿੰਕ-ਟੈਂਕ ਫੰਡਿੰਗ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਬਹੁਤ ਅਮੀਰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਾਨ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਹੜੇ ਇੰਨੇ ਅਮੀਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਰਕਾਰੀ ਗ੍ਰਾਂਟਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।[2]

ਥਿੰਕ ਟੈਂਕ ਲੇਖ ਅਤੇ ਅਧਿਐਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਨੀਤੀ ਜਾਂ ਸਮਾਜ ਦੇ ਖਾਸ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਖਰੜਾ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਫਿਰ ਸਰਕਾਰਾਂ, ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ, ਮੀਡੀਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਸਮਾਜਿਕ ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਹਿੱਤ ਸਮੂਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[3][4] ਥਿੰਕ ਟੈਂਕ ਉੱਚ ਅਕਾਦਮਿਕ ਜਾਂ ਵਿਦਵਤਾਪੂਰਣ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਹਨ ਅਤੇ ਖਾਸ ਨੀਤੀਆਂ ਲਈ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਹੈ। ਥਿੰਕ ਟੈਂਕਾਂ ਦੀਆਂ ਬਾਅਦ ਦੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਨੇ ਵਧੇਰੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੋਣ ਦੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।[3] ਆਧੁਨਿਕ ਥਿੰਕ ਟੈਂਕ 19ਵੀਂ ਅਤੇ 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਰਤਾਰੇ ਵਜੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਸਨ, ਬਾਕੀ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਦੂਜੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।[3][5] 1945 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਉਹ ਉਦਯੋਗੀਕਰਨ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀਕਰਨ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਆਰਥਿਕ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਤ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਸ਼ੀਤ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹੋਰ ਅਮਰੀਕੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪੱਛਮੀ ਥਿੰਕ ਟੈਂਕ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਜੋ ਅਕਸਰ ਸਰਕਾਰੀ ਸ਼ੀਤ ਯੁੱਧ ਨੀਤੀ ਦਾ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਸਨ।[3][6][4] 1991 ਤੋਂ, ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਗੈਰ-ਪੱਛਮੀ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਥਿੰਕ ਟੈਂਕ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਅੱਜ ਮੌਜੂਦ ਸਾਰੇ ਥਿੰਕ ਟੈਂਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅੱਧੇ ਤੋਂ ਵੱਧ 1980 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।[5]

ਇਹ ਲੇਖ ਮਹਾਂਦੀਪੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਹਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੇਸ਼ ਦੁਆਰਾ ਉਪ-ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਗਲੋਬਲ ਨੀਤੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸੂਚੀਆਂ ਵਿਆਪਕ ਨਹੀਂ ਹਨ; ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 11,175 ਥਿੰਕ ਟੈਂਕ ਹਨ।[7][8]

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. Fang, Lee (15 September 2021). "Intelligence Contract Funneled to Pro-War Think Tank Establishment". The Intercept (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 9 October 2021.
  2. McGann, James G.; Weaver, Robert Kent (1 January 2002). Think Tanks and Civil Societies: Catalysts for Ideas and Action (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Transaction Publishers. p. 51. ISBN 978-1-4128-3989-1.
  3. 3.0 3.1 3.2 3.3 Fischer, Frank; Miller, Gerald J. (21 December 2006). "Public Policy Analysis and Think Tanks, by Diane Stone". Handbook of Public Policy Analysis: Theory, Politics, and Methods (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). CRC Press. pp. 149–157. ISBN 978-1-4200-1700-7.
  4. 4.0 4.1 Selee, Andrew Dan (31 July 2013). What Should Think Tanks Do?: A Strategic Guide to Policy Impact (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Stanford University Press. p. 41. ISBN 978-0-8047-8929-5.
  5. 5.0 5.1 ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named McGann
  6. Roberts, Priscilla (1 December 2015). "A century of international affairs think tanks in historical perspective". International Journal (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 70 (4): 535–555. doi:10.1177/0020702015590591. hdl:10722/210910. ISSN 0020-7020. S2CID 155138921.
  7. G. McGann, James (22 January 2014). "2013 GLOBAL GO TO THINK TANK INDEX REPORT" (PDF). University of Pennsylvania. Archived from the original (PDF) on 12 January 2016.
  8. G. McGann, James (28 January 2022). "2020 Global Go To Think Tank Index Report". University of Pennsylvania. Retrieved 28 September 2022.

ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ[ਸੋਧੋ]