ਦੀਵਾਨ ਚੰਦ ਸੈਣੀ
ਰਾਏ ਬਹਾਦਰ ਚੌਧਰੀ ਦੀਵਾਨ ਚੰਦ ਸੈਣੀ, MBE [1] (1887-ਅਗਿਆਤ) ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ [2] [3] [4] [5] [6] ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਅਪਰਾਧਿਕ ਵਕੀਲ ਅਤੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਸੀ।
ਆਰੰਭਕ ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]
ਚੌਧਰੀ ਦੀਵਾਨ ਚੰਦ ਸੈਣੀ ਚੰਬਾ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਰਿਆਸਤ ਦੇ ਵਜ਼ੀਰ (ਮੰਤਰੀ) ਚੌਧਰੀ ਫਤਿਹ ਚੰਦ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਸੱਤ ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਲਾਲਾ ਰਾਮ ਸ਼ਰਨ ਨੇ ਕੀਤਾ ਜੋ ਚੌਧਰੀ ਫਤਿਹ ਚੰਦ ਦੇ ਪੱਗਵੱਟ ਮਿੱਤਰ ਸਨ। ਦੋਵਾਂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੇ ਦਸਤਾਰਾਂ ਬਦਲੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਦੇ ਮਰਨ ਦੀ ਸੂਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ ਸੀ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]
ਲਾਲਾ ਰਾਮ ਸ਼ਰਨ ਚੰਦ ਨੂੰ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਪਰ ਚੰਦ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਕਿੱਤਾ ਚੁਣਿਆ। 1915 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਸੇ ਸਾਲ ਉਸਨੇ ਬੀਬੀ ਅੱਛਰਾ ਦੇਵੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ। ਇਸ ਜੋੜੇ ਦੀਆਂ ਅੱਠ ਧੀਆਂ ਅਤੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਸਨ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]
ਕੈਰੀਅਰ[ਸੋਧੋ]
ਚੰਡ ਦਾ ਇੱਕ ਅਟਾਰਨੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਕੈਰੀਅਰ ਸੀ। ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਹਾਈ ਕੋਰਟ (ਲਾਹੌਰ) ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਨਾਮਵਰ ਵਕੀਲ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਇਸਦੀ ਕ੍ਰਿਮੀਨਲ ਬਾਰ ਦਾ ਨੇਤਾ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। [2] ਉਹ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਲੈਜਿਸਲੇਟਿਵ ਕੌਂਸਲ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਵਿਧਾਇਕ ਵਜੋਂ ਉਹ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੀ ਤਰਫ਼ੋਂ ਆਪਣੀ ਵਕਾਲਤ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। [3]
ਮਾਨ ਸਨਮਾਨ[ਸੋਧੋ]
ਚੰਦ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰਨੇ ਰਾਏ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਉਪਾਧੀ ਨਾਲ ਨਿਵਾਜਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਾਏ ਬਹਾਦੁਰ [1] [2] ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਆਰਡਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। [6] ਉਸਨੇ ਸੈਣੀ ਇਨਫੈਂਟਰੀ ਵੀ ਬਣਾਈ ਜਿਸ ਨੇ ਦੂਜੀ ਵਿਸ਼ਵ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। । ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੈਣੀ ਸਭਾਵਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵੀ ਕੀਤੀ।
ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਵਿਲੱਖਣ ਜਨਤਕ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਕਈ ਮੁਰੱਬਿਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵੀ ਅਲਾਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ[ਸੋਧੋ]
- ਸੈਣੀ ਸਾਧੂ ਰਾਮ ਚੌਧਰੀ, ਓਬੀਈ - ਸੁਤੰਤਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ (ਉਦੋਂ ਇੱਕ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼) ਰਾਜ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਅਜਮੇਰ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੁਲਿਸ ਮੁਖੀ
- ਸੁਮੇਧ ਸਿੰਘ ਸੈਣੀ - ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਿਸ ਮੁਖੀ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਡੀ.ਜੀ.ਪੀ
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ 1.0 1.1 "Saini, RB, DC, MBE, 2 June 1943." The India Office and Burma Office list for ..., Volume 56, pp 106, Great Britain. India Office, 1947
- ↑ 2.0 2.1 2.2 " Chaudhri Dewan Chand Saini was another lawyer practicing on the criminal side those days. Later on he became Rai Sahib and leader of the Criminal Bar, but unfortunately died of cancer at a comparatively young age." Looking Back: The Autobiography of Mehr Chand Mahajan, Former Chief Justice of India, pp 45,Mehr Chand Mahajan, Published by Asia Pub. House, 1963
- ↑ 3.0 3.1 The Punjab Legislative Council Debates. Official Report,pp 1028 & 1047, Published By Legislative Council, Punjab (India), 1936
- ↑ Mahatma Hansraj: Maker of the Modern Punjab, pp 132, Sri Ram Sharma, Published by Arya Pradeshik Pratinidhi Sabha, 1941
- ↑ The Punjab and the war, pp 185, Maxwell Studdy Leigh, Lahore, Printed by the Superintendent, Government Printing, Punjab, 1922
- ↑ 6.0 6.1 "Chaudhri Parkash Chand Saini, son of Rai Bahadur Diwan Chand, Civil Lines, Gurdaspur," pp 503, Punjab (India). Legislature. Legislative Assembly – 1964