ਨਕਦ ਰਹਿਤ ਸਮਾਜ
 |
ਇੱਕ ਨਕਦ ਰਹਿਤ ਸਮਾਜ ਅਜਿਹੀ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਤਹਿਤ ਵਿੱਤੀ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਨੋਟ ਜਾਂ ਸਿੱਕਿਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ, ਬਲਕਿ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਧਿਰਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਡਿਜੀਟਲ ਜਾਣਕਾਰੀ (ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਇੱਕ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ) ਦੇ ਤਬਾਦਲੇ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਬਨ ਸਮਾਜ ਵਾਰ ਤੱਕ ਮੌਜੂਦ ਹੈ, ਜਦ ਕਿ ਮਨੁੱਖੀ ਸਮਾਜ 'ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ, ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਏ ਸੌਦੇ ਅਤੇ ਮੁਦਰਾ ਦੇ ਹੋਰ ਢੰਗ ਹੈ, ਅਤੇ ਨਕਦੀ ਲੈਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਮੁਦਰਾ ਜਿਵੇ ਕਿ ਬਿਟਕੋਇਨ ਰਾਹੀਂ ਅੱਜ ਦੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿਚ ਸੰਭਵ ਹੋ ਗਈ ਹੈ| ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਲੇਖ, “ਨਕਦ ਰਹਿਤ ਸਮਾਜ” ਸ਼ਬਦ ਉੱਤੇ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰੇ ਅਤੇ ਫੋਕਸ ਕਰਨ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਨਕਦ ਨੂੰ ਇਸਦੇ ਡਿਜੀਟਲ ਬਰਾਬਰ ਨਾਲ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ - ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ, ਕਾਨੂੰਨੀ ਟੈਂਡਰ (ਪੈਸਾ) ਮੌਜੂਦ ਹੈ, ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਿਰਫ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਡਿਜੀਟਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਐਕਸਚੇਂਜ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ.
ਅਜਿਹੀ ਧਾਰਨਾ ਦਾ ਵਿਆਪਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਖ਼ਾਸਕਰ ਕਿਉਂਕਿ ਵਿਸ਼ਵ, ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰ, ਨਿਵੇਸ਼ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਦੀ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ, ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਦੇ ਡਿਜੀਟਲ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੀ ਤੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਵੱਧ ਰਹੀ ਵਰਤੋਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਜੋ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ ਤੇ ਹੋਣਗੇ ਨਕਦ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਅਕਸਰ ਹੁਣ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ| ਕੁਝ ਦੇਸ਼ ਹੁਣ ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨਾਂ ਅਤੇ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਦੀਆਂ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਤੇ ਸੀਮਾਵਾਂ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਲਈ ਗੈਰ-ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਭੁਗਤਾਨ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ|
ਗੈਰ-ਨਕਦੀ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਬੰਦੋਬਸਤ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੱਲ ਰੁਝਾਨ 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਬੈਂਕਿੰਗ ਆਮ ਹੋ ਗਈ ਸੀ| 2010 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤਕ ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ ਹੋਏ ਸਨ, ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਪੇਪਾਲ, ਡਿਜੀਟਲ ਵਾਲਿਟ ਸਿਸਟਮ ਜਿਵੇਂ ਐਪਲ ਪੇ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਕਾਰਡ ਜਾਂ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਦੁਆਰਾ ਸੰਪਰਕ ਰਹਿਤ ਅਤੇ ਐਨ ਐਫ ਸੀ ਭੁਗਤਾਨ, ਅਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਬਿੱਲਾਂ ਅਤੇ ਬੈਂਕਿੰਗ ਸਮੇਤ ਸਭ ਵਿਆਪਕ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਹਨ| ਇਸ ਸਮੇਂ ਨਕਦੀ ਕੁਝ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਵਿਚ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਅਪਵਿੱਤਰ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਜੋ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ ਤੇ ਸਰੀਰਕ ਨਰਮਾ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਆਮ ਗੱਲ ਹੋਣੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਵਧੇਰੇ ਨਕਦ ਰਕਮ ਕੁਝ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿਚ ਸ਼ੱਕ ਦੇ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਇਸਦੀ ਵੰਨ-ਸੁਵੰਨੀਤਾ ਅਤੇ ਪੈਸੇ ਦੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਵਿਚ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਅਸਾਨੀ ਕਾਰਨ, ਅੱਤਵਾਦ ਦਾ ਵਿੱਤ| ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕੁਝ ਸਪਲਾਇਰਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਚੂਨ ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵੱਡੀ ਰਕਮ ਨਾਲ ਭੁਗਤਾਨ ਨੂੰ ਸਰਗਰਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਨਾਹੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, "ਨਕਦ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈ" ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰਨ ਦੇ ਬਿੰਦੂ ਤੱਕ. 2016 ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਸਟੇਟ ਯੂਜ਼ਰ ਉਪਭੋਗਤਾ ਸਰਵੇਖਣ ਅਧਿਐਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ 75% ਉੱਤਰਦਾਤਾਵਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭੁਗਤਾਨ ਵਿਧੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਜਾਂ ਡੈਬਿਟ ਕਾਰਡ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਿਰਫ 11% ਉੱਤਰਦਾਤਾਵਾਂ ਨੇ ਨਕਦ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ. ਸਾਲ 2009 ਵਿੱਚ ਦੋਵਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਹੁਣ ਵੈਨਮੋ ਅਤੇ ਸਕਵੇਅਰ ਵਰਗੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ. ਵੈਨਮੋ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਨਕਦ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧੀ ਅਦਾਇਗੀ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦੀ ਹੈ. ਵਰਗ ਇੱਕ ਨਵੀਨਤਾ ਹੈ ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਛੋਟੇ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਗਾਹਕਾਂ ਤੋਂ ਭੁਗਤਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦੀ ਹੈ|
2016 ਤਕ, ਸਵੀਡਨ ਵਿੱਚ ਸੌਦੇ ਦੀ ਸਿਰਫ 2% ਕੀਮਤ ਨਕਦ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਅਤੇ ਸਿਰਫ 20% ਪ੍ਰਚੂਨ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਨਕਦ ਸੀ. ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਅੱਧ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਬੈਂਕ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਨੇ ਨਕਦ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕੀਤਾ| ਨਕਦੀ ਤੋਂ ਦੂਰ ਜਾਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬੈਂਕਾਂ ਨੂੰ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਸਿੱਧੇ ਜਮ੍ਹਾਂ ਰਕਮਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਰਾਜ਼ੀ ਕਰਨ, ਬੈਂਕਾਂ 1990 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਚੈਕਾਂ ਲਈ ਚਾਰਜਿੰਗ ਲੈਣ ਵਾਲੇ, 2012 ਵਿੱਚ ਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਸਮਾਰਟਫੋਨ-ਤੋਂ-ਫੋਨ ਭੁਗਤਾਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਵਾਲੇ ਬੈਂਕ, ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਲਈ ਆਈਜੈਟਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹੈ। 2011 ਵਿੱਚ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਪਾਰੀ|