ਨਜ਼ੀਰ ਅਹਿਮਦ ਦੇਹਲਵੀ

ਮੌਲਵੀ ਡਿਪਟੀ ਨਜ਼ੀਰ ਅਹਿਮਦ
ਜਨਮ	1831 district bijnor state up
ਮੌਤ	1912
ਕਲਮ ਨਾਮ	ਡਿਪਟੀ ਨਜ਼ੀਰ ਅਹਿਮਦ
ਕਿੱਤਾ	ਨਾਵਲਕਾਰ
ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ	ਭਾਰਤੀ
ਕਾਲ	ਮੁਗਲ ਕਾਲ, ਬਰਤਾਨਵੀ-ਭਾਰਤੀ

ਨਜ਼ੀਰ ਅਹਿਮਦ ਦੇਹਲਵੀ (1830-1912), ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਡਿਪਟੀ ਨਜ਼ੀਰ ਅਹਿਮਦ (ਉਰਦੂ: ڈپٹی نذیر احمد) ਬੁਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਭਾਰਤੀ ਉਰਦੂ-ਲੇਖਕ, ਵਿਦਵਾਨ ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸੁਧਾਰਕ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲਿਖੀ ਕੁੱਝ ਨਾਵਲ-ਸ਼ੈਲੀ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਿਰਾਤ-ਉਲ ---ਉਰੂਸ ਅਤੇ ਬਿਨਾਤ-ਉਲ-ਨਾਸ਼ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਲਿਖੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕ਼ਿੱਸੇ - ਕਹਾਨੀਆਂ ਅਤੇ ਜਾਲਿਮ ਬਘਿਆੜ, ਅੱਜ ਤੱਕ ਉੱਤਰ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਉਸ ਨੇ ਮੌਲਾਨਾ ਅਬਦੁਲ ਖਾਲਿਕ ਦੀ ਸੁੰਦਰ ਧੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਥਾਨ ਘੁੰਮਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਹ ਜਲੂਨ (ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼) ਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਉਸ ਦੇ ਬੱਚੇ (2 ਧੀਆਂ ਅਤੇ 1 ਪੁੱਤਰ) ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੀ ਉਮਰ ਸੀ। ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਗਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਕਿਤਾਬਾੰ ਲੱਭਣ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪਸੰਦ ਦੀ ਕੋਈ ਵੀ ਕਿਤਾਬ ਨਹੀਂ ਲੱਭੀ। ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਖੁਦ ਆਪ ਲਿਖਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ।

ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਪਰਵਰਿਸ਼

ਨਜ਼ੀਰ ਅਹਿਮਦ ਦਾ ਜਨਮ 1831 ਵਿੱਚ ਰੇਹਰ, ਬਿਜਨੌਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਯੂ.ਪੀ., ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ, ਸਆਦਤ ਅਲੀ ਖਾਨ, ਇੱਕ ਮਦਰੱਸੇ ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਪਕ ਸਨ। ਨੌਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਉਸ ਨੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਅਤੇ ਅਰਬੀ ਘਰ ਰਹਿ ਕੇ ਪੜ੍ਹੀ ਸੀ। ਫਿਰ ਉਸਨੇ ਡਿਪਟੀ ਕਲੈਕਟਰ ਬਜਨੌਰ, ਨਸਰੁੱਲਾ ਸਾਹਬ ਦੇ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਅਰਬੀ ਵਿਆਕਰਣ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ।

ਰਚਨਾਵਾਂ

• ਮਰਾਤ ਉਲਾਰੂਸ (1869)
• ਤੋਬਾ ਉਲ ਨਸੋਹ
• ਬਨਾਤ ਉਲਨਾਸ਼
• ਇਬਨ ਉਲ-ਵਕਤ
• ਰਵਿਆਏ ਸਾਦਿਕਾ
• ਫ਼ਸਾਨਾ ਮੁਬਤਲਾ
• ਇਆਮੀ
• ਅਮਹਾਤ ਅੱਲਾਮਾ
• ਮੁਵਾਇਜ਼ ਹਸਨਾ
• ਅਲਹਕੋਕ ਵ ਅਲਫ਼ਰਾਇਜ਼
• ਮੁੰਤਖ਼ਬ ਅਲਹਿਕਾਇਆਤ

ਅਨੁਵਾਦ

• ਤਰਜਮਾ ਕੁਰਆਨ ਮਜੀਦ
• ਤਾਜ਼ੀਰਾਤ-ਏ-ਹਿੰਦ (ਇੰਡੀਅਨ ਪੈਨਲ ਕੋਡ)
• ਕਾਨੂੰਨ-ਏ-ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ 1861
• ਕਾਨੂੰਨ-ਏ-ਸ਼ਹਾਦਤ 1863
• ਸਮਵਾਤ 1876