ਨੌਸੈਨਾ ਬਗ਼ਾਵਤ
 |
ਨੌਸੈਨਾ ਬਗ਼ਾਵਤ (1945 - 1946 ਈ .) ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਜਹਾਜ ਉੱਤੇ ਕਾਰਜ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 18 ਫਰਵਰੀ, 1946 ਈ . ਨੂੰ ਐਨ . ਐਸ . ਤਲਵਾਰ ਨਾਮਕ ਜਹਾਜ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖ਼ਰਾਬ ਖਾਣਾ ਮਿਲਣ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਉੱਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਜਵਾਬ ਸੀ ਕਿ ਭਿਖਮੰਗਿਆਂ ਨੂੰ ਚੁਣਨ ਦੀ ਛੋਟ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਨੌਸੈਨਾ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਇਸ ਵਿਭੇਦਾਤਮਕ ਨੀਤੀ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਬਗ਼ਾਵਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।
ਬਗ਼ਾਵਤ ਦੀ ਵਿਆਪਕਤਾ
[ਸੋਧੋ]ਬਗ਼ਾਵਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੇ ਜਹਾਜ ਤੋਂ ਯੂਨੀਅਨ ਜੈਕ ਦੇ ਝੰਡੇਨੂੰ ਹਟਾਕੇ ਉੱਥੇ ਕਾਂਗਰਸ, ਹਿੰਦ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਅਤੇ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਦੇ ਝੰਡੇ ਲਗਾ ਦਿੱਤੇ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਮੰਗ ਇਹ ਵੀ ਸੀ ਕਿ ਜਹਾਜ਼ੀ ਬੀ . ਸੀ . ਦੱਤ, ਜਿਸਨੂੰ ਜਹਾਜ ਦੀਆਂ ਦੀਵਾਰਾਂ ਉੱਤੇ ਭਾਰਤ ਛੱਡੋ ਲਿਖਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਗਿਰਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਨੂੰ ਰਿਹਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਵਿਦਰੋਹੀਆਂ ਨੇ ਐਮ . ਐਸਸ . ਖ਼ਾਨ ਦੇ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਨੌਸੈਨਾ ਕੇਂਦਰੀ ਹੜਤਾਲ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ। ਬੰਬਈ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਇਹ ਬਗ਼ਾਵਤ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮਦਰਾਸ ਅਤੇ ਕਰਾਚੀ ਤੱਕ ਫੈਲ ਗਈ।
ਸੈਨਿਕਾਂ ਦਾ ਆਤਮ ਸਮਰਪਣ
[ਸੋਧੋ]ਇਸ ਬਗ਼ਾਵਤ ਵਿੱਚ ‘ ਇਨਕਲਾਬ ਜਿੰਦਾਬਾਦ, ਜੈ ਹਿੰਦ, ਹਿੰਦੂ - ਮੁਸਲਮਾਨ ਇੱਕ ਹੋ ’ ਅਤੇ ‘ਆਜਾਦ ਹਿੰਦ ਫੌਜ ਦੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਅਜ਼ਾਦ ਕਰੋ’ ਆਦਿ ਨਾਹਰੇ ਲਗਾਏ ਗਏ। ਇਸ ਬਗ਼ਾਵਤ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿੱਚ 22 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਬੰਬਈ ਵਿੱਚ ਟ੍ਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨ ਵਲੋਂ ਇੱਕ ਬੇਮਿਸਾਲ ਹੜਤਾਲ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 20 ਲੱਖ ਮਜਦੂਰਾਂ ਨੇ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਸਰਦਾਰ ਵੱਲਭ ਭਾਈ ਪਟੇਲ ਅਤੇ ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਜਿੰਨਾਹ ਦੇ ਦਬਾਅ ਵਿੱਚ ਆਕੇ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੇ ਆਤਮ - ਸਮਰਪਣ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੇ ਨਵ ਨਿਯੁਕਤ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਕਲੀਮੇਂਟ ਏਟਲੀ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸੰਸਦ ਦੇ ਨਿਮਨ ਸਦਨ ਹਾਉਸ ਆਫ ਕਾਮਨਜ ਵਲੋਂ ਕੈਬੀਨਟ ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਭੇਜਣ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ] | ਇਹ ਲੇਖ ਅਧਾਰ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਵਧਾਕੇ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਦੀ ਮੱਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। |