ਪਰਵੀਨ ਤਲਹਾ
ਪਰਵੀਨ ਤਲਹਾ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿਵਲ ਸੇਵਕ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਲਾਸ I ਸਿਵਲ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਮੁਸਲਿਮ ਔਰਤ, ਯੂਨੀਅਨ ਪਬਲਿਕ ਸਰਵਿਸ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਬਣਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ ਮਾਲ ਸੇਵਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਅਤੇ ਨਾਰਕੋਟਿਕਸ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਹੋਣ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।[1][2][3] ਉਸਨੂੰ 2014 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ, ਉਸਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸਿਵਲ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾਵਾਂ ਲਈ ਚੌਥਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਨਾਗਰਿਕ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਦੇ ਕੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[4]
ਜੀਵਨੀ[ਸੋਧੋ]
ਪਰਵੀਨ ਤਲਹਾ ਦਾ ਜਨਮ ਭਾਰਤ ਦੇ ਲਖਨਊ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਵਧ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਦੋ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ (ਉਸਦਾ ਭਰਾ ਓਸਾਮਾ ਤਲਹਾ, ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪੱਤਰਕਾਰ ਬਣਿਆ, 1995[5] ਵਿੱਚ ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ) ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।[6] ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ, ਮੁਹੰਮਦ ਤਲਹਾ, ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਵਕੀਲ ਸਨ,[5] ਜੰਗ-ਏ-ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਭਾਗੀਦਾਰ ਸਨ[7] ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ ਜਦੋਂ ਉਸ ਦਾ ਭਰਾ ਵੰਡ ਦੌਰਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਚਲਾ ਗਿਆ ਸੀ।[5] ਪਰਵੀਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਕੂਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲੋਰੇਟੋ ਕਾਨਵੈਂਟ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਿੱਥੋਂ ਉਸਨੇ ਸੀਨੀਅਰ ਕੈਂਬਰਿਜ ਫਸਟ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਪਾਸ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਲੋਰੇਟੋ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਕਾਲਜ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀ।[5] ਲਖਨਊ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਐਮਏ ਪਾਸ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪਰਵੀਨ 1965 ਵਿੱਚ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਲੈਕਚਰਾਰ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ[2]
ਕਰੀਅਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ[ਸੋਧੋ]
ਪਰਵੀਨ ਤਲਹਾ ਨੇ 1965 ਵਿੱਚ ਲਖਨਊ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੇ ਲੈਕਚਰਾਰ ਵਜੋਂ ਆਪਣਾ ਕੈਰੀਅਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ 1969 ਤੱਕ ਕੰਮ ਕੀਤਾ,[2] ਜਿਸ ਸਾਲ ਉਸਨੇ ਭਾਰਤੀ ਸਿਵਲ ਸੇਵਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕੀਤੀ। ਉਹ 1969 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਮਾਲ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ, ਮਾਲ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਮੁਸਲਿਮ ਔਰਤ ਬਣ ਗਈ।[6] ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਮੁੰਬਈ ਅਤੇ ਕੋਲਕਾਤਾ ਦੇ ਕਮਿਸ਼ਨਰੇਟਾਂ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਆਬਕਾਰੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰੇਟ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।[2]
ਅਗਲਾ ਕਦਮ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਵਜੋਂ ਨਾਰਕੋਟਿਕਸ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰੀ ਨਾਰਕੋਟਿਕਸ ਬਿਊਰੋ ਦੀ ਇਕਲੌਤੀ ਮਹਿਲਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵਜੋਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਲਿਆਂਦਾ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਕੋਲ ਤਸਕਰਾਂ ਅਤੇ ਨਸ਼ਾ ਤਸਕਰਾਂ ਦੀਆਂ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਬਤ ਕਰਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰਤ ਅਧਿਕਾਰ ਸੀ।[2]
ਸੈਂਟਰਲ ਬਿਊਰੋ ਆਫ ਨਾਰਕੋਟਿਕਸ ਵਿੱਚ ਕਾਰਜਕਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪਰਵੀਨ ਤਲਹਾ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਿਖਲਾਈ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ ਕਸਟਮਜ਼, ਐਕਸਾਈਜ਼ ਐਂਡ ਨਾਰਕੋਟਿਕਸ (ਐਨਏਸੀਈਐਨ) ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਏਸ਼ੀਆ-ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਖੇਤਰ ਲਈ ਵਿਸ਼ਵ ਕਸਟਮਜ਼ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ (WCO) ਦੀ NACEN ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸਿਖਲਾਈ ਸੰਸਥਾ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਓਜ਼ੋਨ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਤਸਕਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸਿਖਲਾਈ ਮਾਡਿਊਲ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਹੈ। ਉਹ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਮਝੌਤਾ ਪੱਤਰ 'ਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਰਹੀ, NACEN, ਓਜ਼ੋਨ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਪਰਾਧਾਂ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਲਈ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਸਿਖਲਾਈ ਅਕੈਡਮੀ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਰਹੀ।[2]
ਪਰਵੀਨ ਤਲਹਾ 2004 ਵਿੱਚ ਕਸਟਮ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਆਬਕਾਰੀ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਸੀਨੀਅਰ ਮਹਿਲਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵਜੋਂ ਮਾਲ ਸੇਵਾ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਈ ਅਤੇ 30 ਸਤੰਬਰ 2004 ਨੂੰ, ਯੂਨੀਅਨ ਪਬਲਿਕ ਸਰਵਿਸ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਬਣੀ। ਤਲਹਾ UPSC ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਬਣਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ IRS ਅਧਿਕਾਰੀ ਅਤੇ ਮੁਸਲਿਮ ਔਰਤ ਸੀ।[1][3] ਉਹ 3 ਅਕਤੂਬਰ 2009 ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਈ[2][3][8]
ਜਨਤਕ ਸੇਵਾ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪਰਵੀਨ ਤਲਹਾ ਨੇ ਲਿਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। 2013 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਕਿਤਾਬ, ਫਿਦਾ-ਏ-ਲਖਨਊ - ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ, 22 ਛੋਟੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ, ਲਖਨਊ ਦੇ ਲੈਂਡਸਕੇਪ ਵਿੱਚ ਰੱਖੀਆਂ, ਇਸਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ। ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਹਾਮਿਦ ਅੰਸਾਰੀ ਨੇ ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤਾ।[9][10]
- Parveen Talha (20 March 2013). Fida-E-Lucknow: Tales of the City and Its People. New Delhi: Niyogi Books. p. 198. ISBN 978-9381523704.
ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾਵਾਂ[ਸੋਧੋ]
ਪਰਵੀਨ ਤਲਹਾ ਵਿਲੱਖਣ ਸੇਵਾਵਾਂ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਉਸਨੂੰ 2000 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ ਸੀ[2] ਚੌਦਾਂ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ, 2014 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਰਵਉੱਚ ਨਾਗਰਿਕ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਚੌਥਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੇ ਕੇ ਭਾਰਤੀ ਸਿਵਲ ਸੇਵਾ ਲਈ ਉਸਦੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕੀਤਾ।[4]
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ[ਸੋਧੋ]
- ਭਾਰਤੀ ਸਿਵਲ ਸੇਵਾ
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ 1.0 1.1 "First Muslim woman to enter civil services awarded Padma Shri". Business Standard. 4 September 2014. Retrieved 4 September 2014.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 "IAS Exam Portal". IAS Exam Portal. 2006–2014. Retrieved 4 September 2014.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 "Sen Times Profile". Sen Times Profile. 26 January 2014. Retrieved 5 September 2014.[permanent dead link]
- ↑ 4.0 4.1 "Padma Awards Announced". Circular. Press Information Bureau, Government of India. 25 January 2014. Archived from the original on 22 February 2014. Retrieved 23 August 2014.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 ""Wings of Education – Part 1" Parveen Talha with Adilmohd". HBDB ETV. 16 November 2011. Retrieved 5 September 2014.
- ↑ 6.0 6.1 Parveen Talha (20 March 2013). Fida-E-Lucknow: Tales of the City and Its People. New Delhi: Niyogi Books. p. 198. ISBN 978-9381523704.
- ↑ "Jang e Azadi". Hindutan Times. 12 August 2014. Archived from the original on 12 August 2014. Retrieved 5 September 2014.
- ↑ ""Wings of Educationa Part 2" Parveen Talha Former Member UPSC with Adilmohd". HBDB ETV. 22 November 2011. Retrieved 5 September 2014.
- ↑ "A new book explores Lucknow". Muslims Today.in. 6 May 2014. Retrieved 5 September 2014.
- ↑ "Vice President Releases Book "Fida-e-Lucknow – Tales of the City and its People"". Press Information Bureau – Government of India. 1 May 2013. Retrieved 5 September 2014.
ਹੋਰ ਪੜ੍ਹਨਾ[ਸੋਧੋ]
- Parveen Talha (20 March 2013). Fida-E-Lucknow: Tales of the City and Its People. New Delhi: Niyogi Books. p. 198. ISBN 978-9381523704.
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ[ਸੋਧੋ]
- ""Wings of Education – Part 1" Parveen Talha with Adilmohd on HBDB Etv Urdu. Nov 16th 2011". HBDB ETV. 16 November 2011. Retrieved 5 September 2014.
- ""Wings of Educationa Part 2" Parveen Talha Former Member UPSC with Adilmohd". HBDB ETV. 22 November 2011. Retrieved 5 September 2014.
- Kushwant Singh (8 April 2013). "Kushwant Singh on Parveen Talha". Web article. Hindustan Times. Archived from the original on 25 October 2013. Retrieved 5 September 2014.