ਪੇਰੀਨ ਜਮਸੇਤਜੀ ਮਿਸਤਰੀ
ਪੇਰੀਨ ਜਮਸੇਤਜੀ ਮਿਸਤਰੀ (1913 – 1989) ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਰਕੀਟੈਕਟ ਵਜੋਂ ਯੋਗਤਾ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਸੀ।
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ[ਸੋਧੋ]
ਪਰੀਨ ਜਮਸ਼ੇਦਜੀ ਮਿਸਤਰੀ ਦਾ ਜਨਮ ਇੰਜੀਨੀਅਰਾਂ ਅਤੇ ਮਾਸਟਰ ਬਿਲਡਰਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਉੱਘੇ ਪਾਰਸੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਵਸਾਰੀ ਤੋਂ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ, ਉੱਘੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਆਰਕੀਟੈਕਟ ਅਤੇ ਇੰਜੀਨੀਅਰ, ਜਮਸ਼ੇਦਜੀ ਪੇਸਟਨਜੀ ਮਿਸਤਰੀ, ਨੇ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰਲ ਫਰਮ ਮਿਸਤਰੀ ਐਂਡ ਭੇਦਵਾਰ (ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਡਿਚਬਰਨ, ਮਿਸਤਰੀ ਅਤੇ ਭੇਦਵਾਰ) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਮਰੀਨ ਲਾਈਨਜ਼ ਵਿਖੇ ਆਰਟ ਡੇਕੋ ਮੈਟਰੋ ਸਿਨੇਮਾ, ਫੋਰਟ, ਕੋਲਾਬਾ ਵਿਖੇ ਐਚਐਸਬੀਸੀ ਬੈਂਕ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਅਤੇ ਕਫ਼ ਪਰੇਡ ਸਮੁੰਦਰ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ, ਕਫ਼ ਪਰੇਡ ਵਿਖੇ ਤਾਰਾਪੋਰੇਵਾਲਾ ਮਹਿਲ ਅਤੇ ਮੁੰਬਈ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਰਨਵੇ। ਪੇਰੀਨ ਮਿਸਤਰੀ ਦਾ ਛੋਟਾ ਭਰਾ, ਆਰਕੀਟੈਕਟ ਮਿਨੋਚਰ 'ਮੀਨੂ' ਮਿਸਤਰੀ, ਭਾਰਤੀ ਕਲਾ ਅਤੇ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ, ਮਾਰਗ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ।
ਬੰਬਈ ਵਿੱਚ ਗੁਜਰਾਤੀ ਵਿੱਚ ਮੁਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਪੰਚਗਨੀ ਵਿੱਚ ਮਿਸ ਕਿਮਿਨਸ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਬੋਰਡਰ ਬਣ ਗਈ ਅਤੇ 10 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰੋਏਡਨ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪੂਰੀ ਕਰਕੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਚਲੀ ਗਈ।[1] ਜਦੋਂ ਉਹ ਬੰਬਈ ਵਾਪਸ ਆਈ, ਉਸਨੇ ਸਰ ਜਮਸੇਤਜੀ ਜੇਜੀਭੋਏ (ਜੇਜੇ) ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਆਰਟ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ ਅਤੇ 1936 ਵਿੱਚ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਡਿਪਲੋਮਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਫਰਮ M/s ਨਾਲ ਜੁੜ ਗਈ। 1937 ਵਿੱਚ ਮਿਸਤਰੀ ਅਤੇ ਭੇਡਵਾਰ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ 1989 ਵਿੱਚ ਮਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲਗਭਗ ਅੱਧੀ ਸਦੀ ਤੱਕ ਸਾਥੀ ਵਜੋਂ ਅਭਿਆਸ ਕੀਤਾ[2]
ਕਰੀਅਰ[ਸੋਧੋ]
ਪੇਰੀਨ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਅਤੇ ਬਚਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕੁਝ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਸਰ ਬਹਿਰਾਮਜੀ ਕਰੰਜੀਆ ਦਾ ਕਾਰਮਾਈਕਲ ਰੋਡ ਸਥਿਤ ਆਰਟ ਡੇਕੋ ਬੰਗਲਾ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਹੋਰ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ, ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਇਮਾਰਤਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬੋਰੀਵਲੀ ਵਿੱਚ ਖਟਾਊ ਮਿੱਲ, ਅਤੇ ਕਮਬਲਾ ਹਿੱਲ ਵਿਖੇ ਸੇਂਟ ਸਟੀਫਨ ਚਰਚ। ਜੇਜੇ ਵਿਖੇ, ਪੇਰੀਨ ਨੇ ਇੱਕ ਬਹਿਸ ਦੌਰਾਨ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, "ਜੇ ਮਰਦਾਂ ਨੂੰ ਘਰ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਹ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਗੇ ਕਿ ਕੌਰਨੀਸ, ਉੱਕਰੇ ਹੋਏ ਗਹਿਣਿਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਧੂੜ-ਫਾਹਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਇੱਕ ਅਗਾਊਂ ਸੀ।" 1936 ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਪੇਰੀਨ ਨੇ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਡਿਪਲੋਮਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਦਿੱਤੀ, ਯੋਗਤਾ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ ਔਰਤ, ਟਾਈਮਜ਼ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੁਮਨਾਮ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ 23 ਸਾਲਾ ਬੱਚੇ ਦੇ ਲਾਭ ਲਈ ਆਪਣੇ ਘਰ ਤੋਂ "ਬਾਹਰ" ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਉਹ ਔਰਤਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਘਰ ਵਿੱਚ "ਬਤੀਤ" ਹੁੰਦੀ ਹੈ। "ਇੱਕ ਮਹਿਲਾ ਆਰਕੀਟੈਕਟ ਗਲਤੀ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗੀ, ਮੈਨੂੰ ਯਕੀਨ ਹੈ, ਜਿਸ ਇਮਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਰਹਿੰਦੀ ਹਾਂ ਉਸ ਇਮਾਰਤ ਦੇ ਆਰਕੀਟੈਕਟ ਨੇ ਇਹ ਸੋਚ ਕੇ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੇ ਬੱਚੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ," ਹਾਊਸਵਾਈਫ ਨੇ ਲਿਖਿਆ, "ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਦਾ "ਮਹਿੰਗਾ" ਘਰ -ਕਲਾਸ ਆਂਢ-ਗੁਆਂਢ" ਕੋਲ ਉਸਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਨੂੰ ਹਵਾ ਦੇਣ ਲਈ "ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਵਰਾਂਡੇ" ਦੀ ਵੀ ਘਾਟ ਸੀ। ਕਾਰਮਾਈਕਲ ਰੋਡ 'ਤੇ ਪੇਰੀਨ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਬੰਗਲੇ ਦੇ ਡੂੰਘੇ ਵਰਾਂਡੇ ਅਤੇ ਲੰਬੀਆਂ ਬਾਲਕੋਨੀਆਂ ਨੇ ਬੇਨਾਮ ਮਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਖੁਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇਗਾ।[3]
ਪੇਰੀਨ ਦੀਆਂ ਰੁਚੀਆਂ ਪਿਆਨੋ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹਾਕੀ, ਬਾਗਬਾਨੀ ਅਤੇ ਬੰਬਈ ਦੇ ਹਾਫਕਿਨਜ਼ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ Archived 2012-01-18 at the Wayback Machine. ਵਿੱਚ ਸੱਪਾਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਤੱਕ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਅਰਦੇਸ਼ੀਰ ਭਿਵੰਡੀਵਾਲਾ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬਾਂਦਰਾ ਵਿੱਚ ਪਾਲੀ ਹਿੱਲ ਚਲੀ ਗਈ।
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "India's first woman architect – a tribute to Perin J. Mistri". Art Deco Mumbai. Retrieved March 9, 2022.
- ↑ "Perin Mistri". Women in Architecture. Retrieved March 9, 2022.
- ↑ Ram, Sharmila Ganesan. "How this woman architect made a room for herself in Mumbai". Times of India. Retrieved March 9, 2022.