ਪੈਲੀਓਨਟੋਲੋਜੀ
ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ ( /ˌ p eɪ l i ɒ n ˈ t ɒ l ə dʒ i , ˌ p æ l i -, - ən -/ ), ਜੋ ਪੈਲੇਓਨਟੋਲੋਜੀ ਜਾਂ ਪੈਲੇਓਨਟੋਲੋਜੀ ਵੀ ਲਿਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੀਵਨ ਦਾ ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਧਿਐਨ ਹੈ ਜੋ ਹੋਲੋਸੀਨ ਯੁੱਗ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੌਜੂਦ ਸੀ, ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, (ਮੌਜੂਦਾ 11,700 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ)। ਇਸ ਵਿੱਚ ਜੀਵਾਣੂਆਂ ਦਾ ਵਰਗੀਕਰਨ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਨ (ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੈਲੀਓਕੋਲੋਜੀ ) ਨਾਲ ਪਰਸਪਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਲਈ ਜੀਵਾਸ਼ਮ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। 5ਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਤੱਕ ਪ੍ਰਾਥਮਿਕ ਨਿਰੀਖਣਾਂ ਦਾ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨ 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਸਰੀਰ ਵਿਗਿਆਨ ਉੱਤੇ ਜੌਰਜਸ ਕੁਵੀਅਰ ਦੇ ਕੰਮ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋਇਆ, ਅਤੇ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਖੁਦ ਯੂਨਾਨੀ παλα ਤੋਂ ਉਤਪੰਨ ਹੋਇਆ ਹੈ ( 'palaios', "ਪੁਰਾਣਾ, ਪ੍ਰਾਚੀਨ"), ὄν ( 'on', ( gen. 'ontos' ), "being, creature"), ਅਤੇ λόγος ( 'logos', "ਭਾਸ਼ਣ, ਵਿਚਾਰ, ਅਧਿਐਨ")।[1]
ਪਲੀਓਨਟੋਲੋਜੀ ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੀ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਪਰ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਅਨਾਟੋਮਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਹੁਣ ਬਾਇਓਕੈਮਿਸਟਰੀ, ਗਣਿਤ, ਅਤੇ ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਸਮੇਤ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਤੋਂ ਖਿੱਚੀਆਂ ਗਈਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੇ ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਦਾ ਵਿਕਾਸਵਾਦੀ ਇਤਿਹਾਸ ਖੋਜਣ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਇਆ ਹੈ, ਲਗਭਗ 4 ਬਿਲੀਅਨ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ, ਜਦੋਂ ਧਰਤੀ ਜੀਵਨ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।[2] ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗਿਆਨ ਵਧਿਆ ਹੈ, ਜੀਵਾਣੂ ਵਿਗਿਆਨ ਨੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਉਪ-ਵਿਭਾਗਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਜੀਵਾਣੂਆਂ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੂਸਰੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਜਲਵਾਯੂ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "paleontology". Online Etymology Dictionary. Archived from the original on March 7, 2013.
- ↑ Doolittle, W. Ford; Worm, Boris (February 2000). "Uprooting the tree of life" (PDF). Scientific American. 282 (6): 90–95. Bibcode:2000SciAm.282b..90D. doi:10.1038/scientificamerican0200-90. PMID 10710791. Archived from the original (PDF) on July 15, 2011.