ਫਲ ਵਿਗਿਆਨ
ਪੈਮੋਲੌਜੀ ਜਾਂ ਫਲ ਵਿਗਿਆਨ (ਲੈਟਿਨ ਪੋਮੀਅਮ (ਫ਼ਲ) + -ਲੋਜੀ) ਬੋਟੈਨੀ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਫਲ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨਾ ਅਤੇ ਉਗਾਉਣ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਰੂਟੀਕਲਚਰ ਦੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ - ਰੋਮਨ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ (ਲਾਤੀਨੀ ਫਰੁਕਟਸ ਅਤੇ ਕਲਚਰ ਤੋਂ) ਤੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ - ਇਹ ਵੀ ਵਰਤੀ ਗਈ।
ਪੈਮੋਲੌਜੀ ਜਾਂ ਫਲ ਵਿਗਿਆਨ ਖੋਜ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਫ਼ਲ ਦੇ ਰੁੱਖਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ, ਕਾਸ਼ਤ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਅਧਿਐਨ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਤ ਹੈ। ਫ਼ਲ ਦੇ ਰੁੱਖਾਂ ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਦੇ ਟੀਚੇ ਵਿੱਚ ਫਲ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ, ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਨਿਯਮ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਖਰਚੇ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਪੋਮੀਲਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਨੂੰ ਪੋਮੋਲਿਸਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਪੈਮੋਲੌਜੀ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਖੋਜ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਖੇਤਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਸੰਯੁਕਤ ਪ੍ਰਾਂਤ (ਯੂਨਾਈਟਡ ਸਟੇਟਸ)
[ਸੋਧੋ]19 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ, ਵਧ ਰਹੇ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨ ਫਲਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ, ਯੂ ਐਸ ਡੀ ਏ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕਾਲਜ ਦੇ ਬਾਗਬਾਨੀ ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਤੋਂ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਸਟੇਟ ਨੂੰ ਨਵੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਲਿਆਂਦੀਆਂ ਸਨ, ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਫਲਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਯੋਗਾਤਮਕ ਲਾਟੀਆਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਵਧ ਰਹੀ ਵਿਆਜ ਅਤੇ ਸਰਗਰਮੀ ਦੇ ਹੁੰਗਾਰੇ ਵਜੋਂ, ਯੂ ਐਸ ਡੀ ਏ ਨੇ 1886 ਵਿੱਚ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਆਫ਼ ਪੈਮੋਲੋਜੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਹੈਨਰੀ ਈ. ਵਾਨ ਡੈਮਨ ਨੂੰ ਚੀਫ ਪੋਮੋਲਜਿਸਟ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ। ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕੇਂਦਰ ਨਵੀਂਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਸਚਿੱਤਰ ਖਾਤਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਖਾਸ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਾਂ ਅਤੇ ਸਾਲਾਨਾ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਫਲ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਅਤੇ ਨਸਲ ਦੇ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਨੂੰ ਖੋਜ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਐਂਡਰੂ ਜੈਕਸਨ ਡਾਊਨਿੰਗ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਭਰਾ ਚਾਰਲਜ਼ ਫਲੋਰਸ ਐਂਡ ਫ਼ਰੂਟਜ਼ ਆਫ਼ ਅਮਰੀਕਾ (1845) ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਪੌਮਰੋਲੋਜੀ ਅਤੇ ਬਾਗਬਾਨੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਨ।
ਨਵੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਲਈ ਫਲ ਦੀ ਸਹੀ ਨੁਕਤਾਨਗੀ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਖੋਜ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਦਸਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇ। ਕਿਉਂਕਿ 19 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਵਿਗਿਆਨਕ ਫੋਟੋਗਰਾਫੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਯੂ ਐਸ ਡੀ ਏ ਨੇ ਅਰਜਿਤ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਰੰਗ ਦੇ ਚਿੱਤਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਰੰਗਾਂ ਨੂੰ ਯੂ ਐਸ ਡੀ ਏ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਲੇਥੋਗ੍ਰਾਫਿਕ ਰਿਪੋੰਪਾਂ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਾਮੋਲੌਜਿਸਟ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੀ ਯੀਅਰ ਬੁੱਕ।
ਅੱਜ, ਲਗਭਗ 7,700 ਪਾਣੀ ਦੇ ਕਲੈਕਸ਼ਨਾਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੰਗ੍ਰਿਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਬਾਗਬਾਨੀ, ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ, ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕਾਂ ਸਮੇਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਤੇ ਬੋਟੈਨੀਕ ਸਰੋਤ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਪਿਛਲੇ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਪੋਮਾ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਘੱਟ ਗਿਆ ਹੈ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ
[ਸੋਧੋ]- Arboriculture
- ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ
- ਬਾਗਬਾਨੀ
- Olericulture
- Trophort
- Viticulture