ਬਰੂਨ ਵੈਲੀ
ਬਰੂਨ ਵੈਲੀ ( बरुण उपत्यका ) ਇੱਕ ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਘਾਟੀ ਹੈ ਜੋ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਸੰਖੁਵਾਸਭਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਮਾਊਂਟ ਮਕਾਲੂ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਘਾਟੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਕਾਲੂ ਬਰੁਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਥਿਤ ਹੈ।
ਬਰੂਨ ਘਾਟੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਵਿਪਰੀਤਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਉੱਚੇ ਝਰਨੇ ਡੂੰਘੀਆਂ ਖੱਡਾਂ ਵਿੱਚ ਝੜਦੇ ਹਨ, ਹਰੇ-ਭਰੇ ਜੰਗਲਾਂ ਤੋਂ ਖੁਰਦਰੀ ਚੱਟਾਨਾਂ ਉੱਠਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਚਿੱਟੀਆਂ ਬਰਫ਼ ਦੀਆਂ ਚੋਟੀਆਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਰੰਗੀਨ ਫੁੱਲ ਖਿੜਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਵਿਲੱਖਣ ਲੈਂਡਸਕੇਪ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਕੁਝ ਆਖਰੀ ਪਹਾੜੀ ਪਰਿਆਵਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਪਨਾਹ ਦਿੰਦਾ ਹੈ. ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਦੁਰਲੱਭ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿਭਿੰਨ ਜਲਵਾਯੂ ਅਤੇ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਮਨੁੱਖਜਾਤੀ ਦੁਆਰਾ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਨਿਰਵਿਘਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]
ਇਹ ਘਾਟੀ ਬਰੂਨ ਨਦੀ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ ਜੋ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਦੀ ਨੂੰ ਸਥਾਨਕ ਲਿੰਬੂ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਚੁਕਚੂਵਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਧਿਐਨ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਸਦੀਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਯੱਕਾ ਅਤੇ ਲਿੰਬੂ ਦਾ ਆਵਾਸ ਸੀ।
ਬੇਯੂਲ[ਸੋਧੋ]
ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਧਾਰਮਿਕ ਬੋਧੀ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ, ਹਿਮਾਲਿਆ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਸੱਤ ਬੇਯੂਲ ( ਬੇਯੂਲ ਖਿੰਪਲੁੰਗ) ਨੂੰ ਰਹੱਸਮਈ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸੁੰਦਰ ਸਦਾਬਹਾਰ ਸਥਾਨਾਂ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਕੋਈ ਵੀ ਬੁੱਢਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵੱਡੀ ਤਬਾਹੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਜੀਵਨ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੱਤ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਰਹੇਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ, ਬੇਯੂਲ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਇਸ ਮਕਾਲੂ-ਬਰੂਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕਿਧਰੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।[1]
ਸਥਾਨ[ਸੋਧੋ]
ਇਹ ਸਾਰੀ ਘਾਟੀ ਅਬਾਦੀ ਤੋਂ ਖਾਲੀ ਹੈ। ਇਹ ਜਿਆਦਾਤਰ ਘਾਹ ਦੇ ਮੈਦਾਨ (ਖੜਕਾ) ਦੁਆਰਾ ਢੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਕੁਝ ਆਰਜ਼ੀ ਕੈਂਪ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ. ਇਹਨਾਂ ਕੈਂਪਿੰਗ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ।
ਬਨਸਪਤੀ ਅਤੇ ਜੀਵ ਜੰਤੂ[ਸੋਧੋ]
ਬਰੁਨ ਘਾਟੀ ਪੂਰਬੀ ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੇ ਚੌੜੇ ਪੱਤਿਆਂ ਵਾਲੇ ਜੰਗਲਾਂ ਤੋਂ ਪੂਰਬੀ ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਸਬਲਪਾਈਨ ਕੋਨਿਫਰ ਜੰਗਲਾਂ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਅਲਪਾਈਨ ਝਾੜੀਆਂ ਅਤੇ ਘਾਹ ਦੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਚੜ੍ਹਦੀ ਹੈ।
ਪੌਦਿਆਂ, ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਇਸਦੀ ਅਥਾਹ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਲਈ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ, ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਫੁੱਲਦਾਰ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀਆਂ 3,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 25 ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਰ੍ਹੋਡੋਡੈਂਡਰਨ, 47 ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਆਰਚਿਡ ਅਤੇ 56 ਦੁਰਲੱਭ ਪੌਦੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਪੰਛੀਆਂ ਦੀਆਂ 440 ਕਿਸਮਾਂ, ਅਤੇ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵਾਂ ਦੀਆਂ 75 ਕਿਸਮਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਘਿਰੇ ਬੱਦਲਾਂ ਵਾਲੇ ਚੀਤੇ (ਬਰਫ਼ ਤੇਂਦੁਏ), ਲਾਲ ਪਾਂਡਾ, ਕਸਤੂਰੀ ਹਿਰਨ, ਜੰਗਲੀ ਸੂਰ, ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
ਇਹ ਕਮਾਲ ਦੀ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਮਹੱਤਤਾ ਵਾਲੀ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਗਿਆਨਕ ਖੋਜ ਲਈ ਇੱਕ ਜੀਵਤ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਬਰੂਨ ਘਾਟੀ ਨੇਪਾਲ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਏ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਤਹਿਤ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਖੇਤਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।
ਬਰੂਨ ਨਦੀ ਅਤੇ ਮਾਊਂਟ ਮਾਕਾਲੂ ਦੇ ਨਾਂ ਹੇਠ ਸਵੇਰਟੀਆ ਬਰੂਨੇਨਸਿਸ (4200 ਮੀ.) ਅਤੇ ਪੋਟੇਂਟਿਲਾ ਮਕਾਲੁਏਨਸਿਸ (4000 ਮੀਟਰ) ਵਰਗੇ ਪੌਦੇ ਪੂਰੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਯਸਰਾ ਗੁੰਬਾ ਅਤੇ ਪੰਚ ਔਲੇ ਸਮੇਤ 87 ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਮੈਡੀਕਲ ਜੜੀ ਬੂਟੀਆਂ ਇੱਥੇ ਪਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਪੰਚ ਔਲੇ ਇੱਕ ਉਂਗਲਾਂ ਵਾਲਾ ਜੜ੍ਹ ਵਾਲਾ ਪੌਦਾ ਹੈ (ਪੰਜ ਉਂਗਲਾਂ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ) ਜਿੱਥੇ ਉਂਗਲਾਂ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਪੌਦੇ ਦੀ ਉਮਰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਟ੍ਰੈਕ[ਸੋਧੋ]
ਇਹ ਘਾਟੀ ਮਕਾਲੂ ਬੇਸ ਕੈਂਪ ਤੱਕ ਟ੍ਰੈਕਿੰਗ ਰੂਟ ਦੇ ਨਾਲ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਥੋੜਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਪਰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਟ੍ਰੈਕ ਮਕਾਲੂ-ਬਰੁਣ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਦੇ ਬੇਰਹਿਮ ਨਿਜਾਤ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੱਚਾ ਉਜਾੜ ਅਨੁਭਵ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਤਾਸ਼ੀਗਾਓਂ ਦੇ ਉੱਪਰ ਬੇਸ ਕੈਂਪ ਤੱਕ ਲੌਜ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੈਂਪਿੰਗ ਗੇਅਰ, ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਬਾਲਣ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਲਿਜਾਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਹੋਟਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਕੰਬਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਇੱਕ ਸਲੀਪਿੰਗ ਬੈਗ ਨਾਲ ਲੈ ਜਾਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਥਾਨਕ ਗਾਈਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਕੁਝ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਟ੍ਰੇਲਜ਼ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਹੋਰ ਆਕਰਸ਼ਣ[ਸੋਧੋ]
ਸ਼ਿਵ ਧਾਰਾ[ਸੋਧੋ]
ਇਸ ਗੁੰਬਦ ਵਰਗੀ ਗੁਫਾ, ਲਗਭਗ 500 ਫੁੱਟ ਉੱਚੀ, ਇਸਦੀ ਪੱਥਰ ਦੀ ਛੱਤ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਝਰਨਾ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ। ਝਰਨੇ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰ ਟੂਟੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਚੱਟਾਨ 'ਤੇ ਚੜ੍ਹਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਤਿੰਨ ਤੋਂ ਚਾਰ ਘੰਟੇ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਤਦਾਸ਼ੋ[ਸੋਧੋ]
ਇਹ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਪੱਥਰ ਦੀ ਚੱਟਾਨ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੋਰੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਝਰਨਾ ਝਰਨਾ ਹੈ। ਸਥਾਨਕ ਦੰਤਕਥਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਚੱਟਾਨ ਦੇ ਉੱਪਰ ਇੱਕ ਹਨੇਰੀ ਝੀਲ ਪਈ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਰਾਤ ਪੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਹੱਸਮਈ ਢੰਗ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਤਿੱਬਤੀ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਰਿੰਪੋਚੇ ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਬੋਧੀ ਭਿਕਸ਼ੂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਤਾਦਾਸ਼ੋ ਨਾਲ ਚੱਟਾਨ ਨੂੰ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ[further explanation needed] ਕਰਨ ਅਤੇ ਤਿੱਬਤੀ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀਆਂ ਦੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ।
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ[ਸੋਧੋ]
- ਮਕਾਲੁ
- ਮਕਾਲੂ ਬਰੁਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ MBNP Brochure|The Makalu-Barun National Park & Buffer Zone Brochure published by MBNP July 2009