ਬਰੇਨ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ

ਬਰੇਨ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ ਸਟਰਿੰਗ ਥਿਊਰੀ, ਸੁਪਰਸਟਰਿੰਗ ਥਿਊਰੀ ਅਤੇ M-ਥਿਊਰੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਕਣ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਕਈ ਥਿਊਰੀਆਂ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਬਰੇਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਾਲ

ਮੁੱਖ ਵਿਚਾਰ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਦਿਸਣਯੋਗ, ਚਾਰ-ਅਯਾਮੀ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਇੱਕ ਉੱਚ-ਅਯਾਮੀ ਸਪੇਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਬਰੇਨ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਾਲ (ਹਾਈਪਰਸਪੇਸ) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਵਾਧੂ ਅਯਾਮ ਸੁੰਗੜੇ ਹੋਏ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਾਧੂ ਅਯਾਮ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਫੇਰ ਵਿਸ਼ਾਲ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਨਾ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਾਲ ਮਾਡਲ ਵਿੱਚ, ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਕੁੱਝ ਅਯਾਮ ਵਿਆਪਕ (ਸੰਭਵ ਹੈ ਅਨੰਤ) ਹਨ, ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਬਰੇਨ ਇਸ ਵਿਸ਼ਾਲ ਰਾਹੀਂ ਲੰਘ ਰਹੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਵਿਸ਼ਾਲ ਨਾਲ ਅੰਦਰੂਨੀ ਕ੍ਰਿਆਵਾਂ, ਅਤੇ ਸੰਭਵ ਹੈ ਹੋਰ ਬਰੇਨਾਂ ਨਾਲ ਵੀ, ਸਾਡੇ ਬਰੇਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰਾਂ ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜੋ ਹੋਰ ਮਿਆਰੀ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਮਾਡਲਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਦੇਖੇ ਜਾਂਦੇ|

ਗਰੈਵਿਟੀ ਕਮਜੋਰ ਕਿਉਂ ਹੈ

ਇਹ ਮਾਡਲ ਸਮਝਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗਰੈਵਿਟੀ ਹੋਰ ਮੁਢਲੇ ਬਲਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕਮਜੋਰ ਕਿਉਂ ਹੈ, ਤੇ ਇਸਤਰਾਂ ਪਦਅਨੁਕ੍ਰਮ (hierarchy) ਸਮੱਸਿਆ ਹੱਲ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬਰੇਨ ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ, ਬਾਕੀ ਤਿੰਨ ਬਲ (ਬਿਜਲਈ-ਚੁੰਬਕਤਾ ਅਤੇ ਕਮਜੋਰ ਤੇ ਤਾਕਤਵਰ ਨਿਊਕਲੀਅਰ ਬਲ) ਬਰੇਨ ਉੱਤੇ ਸਥਾਨਬੱਧ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਗਰੈਵਿਟੀ ਕੋਲ ਅਜਿਹੀ ਮਜਬੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ| ਇਸ ਦੀ ਜਿਆਦਾਤਰ ਖਿੱਚ ਸ਼ਕਤੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਵਿੱਚ ਰਿਸਦੀ (ਲੀਕ ਹੁੰਦੀ) ਹੈ। ਇੱਕ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਗਰੈਵਿਟੀ ਬਲ ਛੋਟੇ (ਉੱਪ-ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਜਾਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਉੱਪ ਮਿਲੀਮੀਟਰ) ਪੈਮਾਨਿਆਂ ਤੇ ਜਿਆਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਦੋਸਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਘੱਟ ਗਰੈਵੀਟੇਸ਼ਨਲ ਬਲ ਲੀਕ ਹੋਇਆ ਹੋਵੇ| ਇਸਨੂੰ ਪਰਖਣ ਲਈ ਕਈ ਪ੍ਰਯੋਗ ਅੱਜਕੱਲ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ।

ਬਰੇਨ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਮਾਡਲ

ਇਕ ਵਿਚਾਰਕ ਥਿਊਰੀ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਬਰੇਨ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦਸਤਾਵੇਜੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ 1983 ਵਿੱਚ ਸੀ|

ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ ਇਸ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਕਿ ਕਿ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੇ (3+N)+1 ਅਯਾਮ ਹਨ, ਪਰ ਸਧਾਰਣ ਕਣ ਇੱਕ ਖਿੱਚੇ ਹੋਏ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਖੂਹ ਵਿੱਚ ਸੀਮਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ N ਅਯਾਮਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਸੁੰਗੜਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਅਯਾਮਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਪੱਧਰਾ ਹੁੰਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੰਜ-ਅਯਾਮੀ ਮਾਡਲ ਦਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ|

1998/99 ਵਿੱਚ ਮੀਰਾਬ ਗੋਗਬਰਾਸ਼ਵਲੀ ਨੇ arXiv.org ਤੇ ਕਈ ਲੇਖ ਪਬਲਿਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਕਿ ਜੇਕਰ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਨੂੰ 5-ਅਯਾਮੀ ਸਪੇਸ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਰਹੇ ਇੱਕ ਪਤਲੇ ਖੋਲ/ਸ਼ੈੱਲ (ਬਰੇਨ ਦਾ ਗਣਿਤਿਕ ਨਾਮ) ਦੀ ਤਰਾਂ ਸਮਝਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ 5-ਅਯਾਮੀ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਸਥਿਰਾਂਕ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਪਾਰਟੀਕ ਥਿਊਰੀ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਮੋਟਾਈ ਲਈ ਇੱਕ ਪੈਮਾਨਾ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਹੈ, ਤੇ ਇਸਤਰਾਂ ਪਦ-ਅਨੁਕ੍ਰਮ (hierarchy) ਸਮੱਸਿਆ ਹੱਲ ਕਰਨੀ ਸੰਭਵ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦਾ ਚਾਰ-ਅਯਾਮੀ ਹੋਣਾ ਗਣਿਤ ਵਿੱਚ ਖੋਜੀ ਗਈ ਸਥਿਰਤਾ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਫੀਲਡ ਸਮੀਕਰਨ ਦਾ ਫਾਲਤੂ ਹਿੱਸਾ ਜੋ ਪਦਾਰਥ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਸੀਮਤ ਹੱਲ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਸਥਿਰਤਾ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਹੈ।

1999 ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸਬੰਧਿਤ ਰੈਨਡੱਲ-ਸੁਨਡਰੱਮ (5-ਅਯਾਮੀ ਮਰੋੜਿਆ ਜੀਊਮੈਟਰੀ ਥਿਊਰੀ) ਪਰਿਦ੍ਰਿਸ਼ ਪ੍ਰਸਤੁਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ| ਬਰੇਨ ਕੌਸਮੌਲੌਜੀ ਦੇ ਇਹਨਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਾਡਲਾਂ ਨੇ ਕਾਫੀ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ ਹੈ।

ਬਾਦ ਵਿੱਚ, ਬਿੱਗ-ਬੈਂਗ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ekpyrotic(ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਕਰਨ) ਅਤੇ cyclic (ਆਤਮ-ਨਿਰਭਰ ਚੱਕਰ) ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਅੱਗੇ ਆਏ| ekpyrotic ਥਿਊਰੀ ਵਿੱਚ ਧਾਰਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕਿ ਦਿਸਣਯੋਗ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ ਦੋ ਸਮਾਂਤਰ ਬਰੇਨਾਂ ਦੇ ਟਕਰਾਉਣ ਨਾਲ ਹੋਈ ਹੈ।

ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਪਰਖਾਂ

ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹੁਣ, ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਜਾਂ ਦਿਸਣ ਵਾਲੇ ਸਬੂਤ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਵਾਧੂ ਅਯਾਮਾਂ ਦੀ ਰੈਨਡੱਲ-ਸੁਨਡਰੱਮ ਮਾਡਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਦਸੰਬਰ 2010 ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹਾਡਰਨ ਕੋਲਾਈਡਰ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਨੇ ਜੋਰ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ਾਲ ਵਾਧੂ ਅਯਾਮਾਂ ਦੀਆਂ ਥਿਊਰੀਆਂ ਨੂੰ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਬਰੇਨ-ਸੰਸਾਰ ਪਰਦ੍ਰਿਸ਼

ਜੇਕਰ, ਜਿਵੇਂ ਬਰੇਨ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ ਨੇ ਸਾਡੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਨੂੰ 10 ਬਰੇਨਾਂ ਦੇ ਭਾਰੀ ਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਹੈ, ਫੇਰ ਉੱਚ ਅਯਾਮੀ ਸਪੇਸ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਬਰੇਨ ਜਰੂਰ ਹੋਣਗੇ| ਬਰੀਅਨ ਗਰੀਨੀ ਨੇ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਦਿਖਾਇਆ ਕਿ ਇਹ ਇਵੇਂ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਬਰੇਨ ਬਰੈੱਡ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ਹੋਣ, ਤੇ ਮਲਟੀਵਰਸ ਸਾਰੇ ਟੁਕੜਿਆਂ ਦਾ ਵੱਡਾ ਬਰੈੱਡ ਦਾ ਟੁਕੜਾ ਹੋਵੇ| ਉਹ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਬਰੇਨ ਸੱਚਮੁੱਚ ਦੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਇਹ ਮਤਲਬ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਲਟੀਵਰਸ ਮੌਜੂਦ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਰੇਨ ਸੰਸਾਰ ਪਰਿਦ੍ਰਿਸ਼ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਧਾਰਣਾ ਦਾ ਕੋਈ ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਨਾ ਹੀ ਬਰੇਨ ਮਲਟੀਵਰਸ ਦੀ M-ਥਿਊਰੀ ਜਾਂ ਸਟਰਿੰਗ ਥਿਊਰੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕੋਈ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਜਰੂਰਤ ਹੈ।