ਬੈਲਾਰਡ ਬੰਦਰ ਗੇਟਹਾਊਸ
 | |
 | |
| ਸਥਾਪਨਾ | 1920 |
|---|---|
| ਟਿਕਾਣਾ | ਬੱਲਾਰਡ ਅਸਟੇਟ, ਮੁੰਬਈ, ਭਾਰਤ |
| ਗੁਣਕ | 18°56′01″N 72°50′25″E / 18.9336595°N 72.8403716°E |
ਬੈਲਾਰ ਬੰਦਰ ਗੇਟਹਾਊਸ ਇੱਕ ਗ੍ਰੇਡ I ਹੈਰੀਟੇਜ ਢਾਂਚਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਮੁੰਦਰੀ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਮੁੰਬਈ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਕਿਲੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬੈਲਾਰਡ ਅਸਟੇਟ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ 1920 ਵਿੱਚ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੇ ਪੁਨਰਗਠਨ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਉਸ ਥਾਂ ਸਥਿਤ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਬੈਲਾਰਡ ਪੀਅਰ, ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਪਿਅਰ ਕਦੇ ਮੌਜੂਦ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਿਅਰ ਦੇ ਸੱਜੇ ਕੋਣਾਂ 'ਤੇ ਇੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜੈਟੀ ਸੀ। ਇਹ ਇਮਾਰਤ ਕਲਚਰ ਹੈਰੀਟੇਜ ਕੰਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਲਈ 2009 ਦੇ ਯੂਨੈਸਕੋ ਏਸ਼ੀਆ-ਪੈਸੀਫਿਕ ਹੈਰੀਟੇਜ ਅਵਾਰਡ ਲਈ ਮੁੰਬਈ ਦੀਆਂ ਪੰਜ ਐਂਟਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ।[1][2] ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਅਜਾਇਬ ਘਰਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਟੂਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਸਟਾਪ ਹੈ, ਜੋ BEST ਅਤੇ MTDC ਵੱਲੋਂ ਆਯੋਜਿਤ ਇੱਕ ਟੂਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਨੇਵਲ ਡੌਕਯਾਰਡ ਹੈਰੀਟੇਜ ਵਾਕ, ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਨੇਵਲ ਡੌਕਯਾਰਡ ਵੱਲੋਂ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[3][4] ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਦੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਾਲ 6 ਫੁੱਟ ਲੰਬੇ ਐਂਕਰ ਅਤੇ ਲਾਈਟਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜੋ ਗੋਡਿਆਂ ਤੋਂ ਉੱਚੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਲਾਈਟਹਾਊਸ ਦੇ ਉੱਪਰ ਸਨ। ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਵਿੱਚ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਨਕਸ਼ੇ ਅਤੇ ਫੋਟੋਆਂ ਵੀ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਸੁਨਿਆਰਿਆਂ ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ ਵਾਲਿਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮਿੱਲ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਅਤੇ ਮਛੇਰਿਆਂ ਤੱਕ, ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ, ਟਰਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਢੋਹਾਂ ਦੇ ਪੈਮਾਨੇ ਦੇ ਮਾਡਲਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹਨ।[5]
ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]
1920 ਵਿੱਚ ਬੈਲਾਰਡ ਬੰਦਰ ਗੇਟਹਾਊਸ ਨੂੰ ਬੈਲਾਰਡ ਪੀਅਰ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ ਬੈਲਾਰਡ ਅਸਟੇਟ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਬੰਬੇ ਪੋਰਟ ਟਰੱਸਟ ਵੱਲੋਂ ਇੱਕ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਵਿਕਾਸ ਸੀ ਅਤੇ 1908 ਅਤੇ 1914 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਬੰਬੇ ਪੋਰਟ ਟਰੱਸਟ ਦੇ ਮੁੱਖ ਆਰਕੀਟੈਕਟ, ਜਾਰਜ ਵਿਟੈਟ ਵੱਲੋਂ ਬਣਾਈ ਗਈ ਇੱਕ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।[6] ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਗੇਟਹਾਊਸ ਨੇਵਲ ਡੌਕਯਾਰਡ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ 50 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਲਈ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਅਸਪਸ਼ਟ ਰਿਹਾ।[7] 2005 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਨੇ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕੀਤਾ, ਇਸਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ। ਜਲ ਸੈਨਾ ਨੇ ਨਵਾਂ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਮੁੰਬਈ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤਾ।
ਸਮਕਾਲੀ ਟ੍ਰਿਪਲ ਆਰਕ ਗੇਟਹਾਊਸ ਬੈਲਾਰਡ ਅਸਟੇਟ ਦੇ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਗੇਟਹਾਊਸ ਦਾ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਪੂਰਬੀ ਵਾਟਰਫਰੰਟ 'ਤੇ ਗ੍ਰੀਨ ਗੇਟ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹੈ।[8]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "Ballard Bunder Gatehouse, Navy's entry for UNESCO heritage award". Indian Express. 2009-08-26. Retrieved 2011-02-01."Ballard Bunder Gatehouse, Navy's entry for UNESCO heritage award". Indian Express. 26 August 2009. Retrieved 1 February 2011.
- ↑ Sharada Dwivedi; Rahul Mehrotra; Abha Narain Lambah; Jehangir Sorabjee; Chirodeep Chaudhuri (2005). A city's legacy: the Indian Navy's heritage in Mumbai. A city's legacy: the Indian Navy's heritage in Mumbai. ISBN 9788190217071. Retrieved 1 February 2011.Sharada Dwivedi; Rahul Mehrotra; Abha Narain Lambah; Jehangir Sorabjee; Chirodeep Chaudhuri (2005). A city's legacy: the Indian Navy's heritage in Mumbai. A city's legacy: the Indian Navy's heritage in Mumbai. ISBN 9788190217071. Retrieved 1 February 2011. Page 102
- ↑ "MTDC hardsells city museums, art galleries to boost tourism". Indian Express. 2007-10-29. Retrieved 2011-02-01.
- ↑ "On a heritage trail". Daily News and Analysis. 2009-10-10. Retrieved 2011-02-01.
- ↑ "Enter a time machine". Hindustan Times. 2011-01-23. Archived from the original on 14 February 2011. Retrieved 2011-02-01.
- ↑ "Ballard Bunder Gatehouse, Navy's entry for UNESCO heritage award". Indian Express. 2009-08-26. Retrieved 2011-02-01.
- ↑ Sharada Dwivedi; Rahul Mehrotra; Abha Narain Lambah; Jehangir Sorabjee; Chirodeep Chaudhuri (2005). A city's legacy: the Indian Navy's heritage in Mumbai. A city's legacy: the Indian Navy's heritage in Mumbai. ISBN 9788190217071. Retrieved 1 February 2011. Page 102
- ↑ "Ballad Bunder Gatehouse Navy Museum".