ਮਦੁਰਈ

ਮਦੁਰੈ ਜਾਂ ਮਦੁਰਈ (ਤਮਿਲ: மதுரை), ਦੱਖਣ ਭਾਰਤ ਦੇ ਤਮਿਲਨਾਡੂ ਰਾਜ ਦੇ ਮਦੁਰਈ ਜ਼ਿਲੇ ਦਾ ਮੁੱਖਆਲਾ ਨਗਰ ਹੈ । ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਾਯਦੀਪ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨਤਮ ਬਸੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ । ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੰਦਿਰਾਂ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇੱਥੇ ਦਾ ਮੀਨਾਕਸ਼ੀ ਮੰਦਿਰ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮੰਦਿਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ । ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਕਈ ਹੋਰ ਨਾਮਾਂ ਵਲੋਂ ਬੁਲਾਉਂਦੇ ਹਨ , ਜਿਵੇਂ ਕੂਡਲ ਮਾਨਗਰ , ਤੁੰਗਾਨਗਰ ( ਕਦੇ ਨਾ ਸੋਣ ਵਾਲੀ ਨਗਰੀ ) , ਮੱਲਿਗਈ ਮਾਨਗਰ ( ਮੋਗਰੇ ਦੀ ਨਗਰੀ ) ਸੀ ਪੂਰਵ ਦਾ ਏਥੇਂਸ । ਇਹ ਵੈਗਈ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਡੇ ਸਥਿਤ ਹੈ । ਲੱਗਭੱਗ ੨੫੦੦ ਸਾਲ ਪੁਰਾਨਾ ਇਹ ਸਥਾਨ ਤਮਿਲ ਨਾਡੁ ਰਾਜ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਸਾਂਸਕ੍ਰਿਤੀਕ ਅਤੇ ਵਿਅਵਸਾਇਕ ਕੇਂਦਰ ਹੈ । ਇੱਥੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਖਿੱਚ ਮੀਨਾਕਸ਼ੀ ਮੰਦਿਰ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਉੱਚੇ ਗੋਪੁਰਮ ਅਤੇ ਅਨੋਖਾ ਮੂਰਤੀਸ਼ਿਲਪ ਸ਼ਰੱਧਾਲੁਆਂ ਅਤੇ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਤ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਇਸ ਕਾਰਣਂ ਇਸਨੂੰ ਮੰਦਿਰਾਂ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਮਦੁਰੈ ਇੱਕ ਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਤਮਿਲ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕੇਂਦਰ ਸੀ ਅਤੇ ਅੱਜ ਵੀ ਇੱਥੇ ਸ਼ੁੱਧ ਤਮਿਲ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਇੱਥੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਉੱਤਮ ਹੈ । ਇਹ ਨਗਰ ਜਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਵਪਾਰਕ , ਉਦਯੋਗਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਕੇਂਦਰ ਹੈ । ਉਦਯੋਗੋਂ ਵਿੱਚ ਸੂਤ ਕੱਤਣੇ , ਰੰਗਣ , ਮਲਮਲ ਬੁਣਨੇ , ਲੱਕੜੀ ਉੱਤੇ ਖੁਦਾਈ ਦਾ ਕੰਮ ਅਤੇ ਪਿੱਤਲ ਦਾ ਕੰਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਇੱਥੇ ਦੀ ਜਨਸੰਖਿਆ ੧੧ ਲੱਖ ੮ ਹਜਾਰ ੭੫੫ ( ੨੦੦੪ ਅਨੁਮਾਨਿਤ ) ਹੈ । ਆਧੁਨਿਕ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਇਹ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਰਸਤੇ ਉੱਤੇ ਆਗੂ ਹੈ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਪਾਉਣ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਯਾਸਰਤ ਹੈ , ਪਰ ਆਪਣੀ ਬਖ਼ਤਾਵਰ ਪਰੰਪਰਾ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਰਾਖਵਾਂ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਹੈ । ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਯੂਨਾਨ ਅਤੇ ਰੋਮ ਦੀਆਂ ਸਭਿਅਤਾਵਾਂ ਵਲੋਂ ੫੫੦ ਈ . ਪੂ . ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਪਾਰਕ ਸੰਪਰਕ ਸਨ ।