ਮਧੂ ਮਨਸੂਰੀ ਹਸਮੁਖ
ਮਧੂ ਮਨਸੂਰੀ ਹਸਮੁਖ (ਜਨਮ 1948) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਗਾਇਕ, ਗੀਤਕਾਰ ਅਤੇ ਕਾਰਕੁਨ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਵੱਖਰੇ ਰਾਜ ਝਾਰਖੰਡ ਦੇ ਅੰਦੋਲਨ ਲਈ ਕਈ ਨਾਗਪੁਰੀ ਗੀਤ ਲਿਖੇ ਅਤੇ ਗਾਏ ਸਨ।[1][2] 2011 ਵਿੱਚ, ਝਾਰਖੰਡ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਝਾਰਖੰਡ ਰਤਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ।[3] 2020 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਕਲਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਮਿਲਿਆ।[4]
ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]
ਮਧੂ ਮਨਸੂਰੀ ਹਸਮੁਖ ਦਾ ਜਨਮ 4 ਸਤੰਬਰ 1948 ਨੂੰ ਰਾਂਚੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਸਿਮਿਲੀਆ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਅਬਦੁਲ ਰਹਿਮਾਨ ਮਨਸੂਰੀ ਸੀ।[5] ਮਧੂ ਮਨਸੂਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸਦੇ ਪੂਰਵਜ ਓਰਾਓਂ ਸਨ ਜੋ ਇਸਲਾਮ ਧਾਰਨ ਕਰ ਗਏ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਸਾਮੀਆ ਓਰਾਵਾਂ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ।[3]
ਕਰੀਅਰ[ਸੋਧੋ]
ਹਸਮੁਖ ਮੇਕਨ ਵਿੱਚ ਆਪਰੇਟਰ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਰਵਾਇਤੀ ਗੀਤ ਸਿੱਖੇ। ਉਸ ਨੇ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਗੀਤ ਗਾਉਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਸਨ। ਉਸਨੇ 12 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ 1960 ਵਿੱਚ ਸਟੇਜ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਗੀਤ ਗਾਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ 1960 ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਸ਼ਟ ਮੰਚ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਨਾਗਪੁਰੀ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਉਸਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕਿਤਾਬ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਈ। 1972 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ "ਨਾਗਪੁਰ ਕਰ ਕੋਰਾ" ਗੀਤ ਲਿਖਿਆ। 1992 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਰਾਮ ਦਿਆਲ ਮੁੰਡਾ ਅਤੇ ਮੁਕੁੰਦ ਨਾਇਕ ਨਾਲ ਤਾਈਵਾਨ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ।[5] ਉਸਨੇ ਵੱਖਰੇ ਝਾਰਖੰਡ ਰਾਜ ਲਈ ਅੰਦੋਲਨ ਲਈ ਕਈ ਨਾਗਪੁਰੀ ਗੀਤ ਲਿਖੇ ਅਤੇ ਗਾਏ ਸਨ।[3]
ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ[ਸੋਧੋ]
ਝਾਰਖੰਡ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਝਾਰਖੰਡ ਬਿਭੂਤੀ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ।[5] 2011 ਵਿੱਚ, ਝਾਰਖੰਡ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਝਾਰਖੰਡ ਰਤਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ।[3] 2020 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਕਲਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਮਿਲਿਆ।[4]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "Music video on displacement". telegraphindia.
- ↑ "मधु मंसूरी ने गाये झारखंड आंदोलन के सर्वाधिक गीत". livehindustan.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 "झारखंड: माई-माटी की लड़ाई में टूट चुके हैं मधु मंसूरी". bbc."झारखंड: माई-माटी की लड़ाई में टूट चुके हैं मधु मंसूरी". bbc.
- ↑ 4.0 4.1 "Padma Shri for Jharkhand's Shashadhar Acharya and Madhu Mansuri Hasmukh". avenuemail. Archived from the original on 2020-08-05. Retrieved 2023-03-06.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 "नामचीन नागपुरी गायक-गीतकार मधु मंसूरी के गीत झारखंड आंदोलन में फूंकते थे जान". panchayatnama. 27 April 2019. Archived from the original on 17 ਦਸੰਬਰ 2019. Retrieved 17 December 2019.