ਮੌਰੀਆ ਸਾਮਰਾਜ
(ਮੌਰੀਆ ਰਾਜਪਾਟ ਤੋਂ ਮੋੜਿਆ ਗਿਆ)
 | ਇਹ ਲੇਖ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਅੰਦਾਜ਼ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦਾ ਹੈ। |
ਮੌਰੀਆ ਰਾਜਵੰਸ਼ (322 - 185 ਈਸਾਪੂਰਵ) ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਸੀ। ਇਸਨੇ 137 ਸਾਲ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਪੁੰਨ ਚੰਦਰਗੁਪਤ ਮੌਰੀਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਮੰਤਰੀ ਕੌਟਲਿਆ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਨੰਦ ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਦੇ ਸਮਰਾਟ ਘਨਾਨੰਦ ਨੂੰ ਹਾਰ ਦਿੱਤੀ।
ਇਹ ਸਾਮਰਾਜ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਮਗਧ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਗੰਗਾ ਨਦੀ ਦੇ ਮੈਦਾਨਾਂ (ਅੱਜ ਦਾ ਬਿਹਾਰ ਅਤੇ ਬੰਗਾਲ)ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਪਾਟਲੀਪੁਤਰ (ਅੱਜ ਦੇ ਪਟਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਕੋਲ) ਸੀ। ਚੰਦਰਗੁਪਤ ਮੌਰੀਆ ਨੇ 322 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਪੱਛਮ ਦੀ ਤਰਫ ਆਪਣਾ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਕਈ ਛੋਟੇ ਛੋਟੇ ਖੇਤਰੀ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਆਪਸੀ ਮੱਤਭੇਦਾਂ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਚੁੱਕਿਆ ਜੋ ਸਿਕੰਦਰ ਦੇ ਹਮਲੇ ਦੇ ਬਾਅਦ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। 316 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੱਕ ਮੌਰੀਆ ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਨੇ ਪੂਰੇ ਉੱਤਰੀ ਪੱਛਮ ਵਾਲਾ ਭਾਰਤ ਉੱਤੇ ਅਧਿਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਅਸ਼ੋਕ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਮੌਰੀਆ ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਦਾ ਬੇਹੱਦ ਵਿਸਥਾਰ ਹੋਇਆ।
ਸ਼ਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ
[ਸੋਧੋ]- ਚੰਦਰਗੁਪਤ ਮੌਰੀਆ 322 ਈਸਾਪੂਰਵ - 298 ਈਸਾਪੂਰਵ
- ਬਿੰਦੁਸਾਰ 297 ਈਸਾਪੂਰਵ - 272 ਈਸਾਪੂਰਵ
- ਅਸ਼ੋਕ 273 ਈਸਾਪੂਰਵ - 232 ਈਸਾਪੂਰਵ
- ਦਸ਼ਰਥ ਮੌਰੀਆ 232 ਈਸਾਪੂਰਵ - 224 ਈਸਾਪੂਰਵ
- ਸੰਪ੍ਰਤੀ 224 ਈਸਾਪੂਰਵ - 215 ਈਸਾਪੂਰਵ
- ਸ਼ਾਲਿਸੁਕ 215 ਈਸਾਪੂਰਵ - 202 ਈਸਾਪੂਰਵ
- ਦੇਵਵਰਮੰਨ 202 ਈਸਾਪੂਰਵ - 195 ਈਸਾਪੂਰਵ
- ਸ਼ਤਧੰਵੰਨ ਮੌਰੀਆ 195 ਈਸਾਪੂਰਵ 187 ਈਸਾਪੂਰਵ
- ਬਰਿਹਦਰਥ ਮੌਰੀਆ 187 ਈਸਾਪੂਰਵ - 185 ਈਸਾਪੂਰਵ
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- Robert Morkot, The Penguin Historical Atlas of Ancient Greece ISBN 0-14-051335-3
- ਚਾਣਕਿਆ, Arthashastra ISBN 0-14-044603-6
- J.F.C. Fuller, The Generalship of Alexander the Great ISBN 0-306-81330-0
- Siddharth Petare 14 February 2013 @ 2 pm
{{{1}}}