ਯੂਸੁਫ਼ ਮੇਕਵਾਨ
ਯੂਸੁਫ਼ ਇਗਨਾਸ ਮੇਕਵਾਨ ( ਗੁਜਰਾਤੀ : જોસેફ ઇગ્નાસ મેકવાન; 9 ਅਕਤੂਬਰ 1936 - 28 ਮਾਰਚ 2010) ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਗੁਜਰਾਤੀ ਭਾਸ਼ਾਈ ਨਾਵਲਕਾਰ, ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਅਤੇ ਨਿਬੰਧਕਾਰ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ 1989 ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਨਾਵਲ ਆਂਗਲੀਆਤ (1986) ਲਈ ਗੁਜਰਾਤੀ ਲਈ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ 1990 ਵਿਚ ਧਨਜੀ ਕਾਂਜੀ ਗਾਂਧੀ ਸੁਵਰਨਾ ਚੰਦਰਕ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਉਸਦੀਆਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ: ਵਯਥਾਣਾ ਵਿਟਕ (ਦੁਖ ਦੀ ਪੀੜ; 1985), ਆਂਗਲੀਆਤ (ਮਤਰੇਆ ਬੱਚਾ; 1986) ਅਤੇ ਮਾਰੀ ਪਰਣੇਤਰ (1988)। ਗੁਰਦਾ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 28 ਮਾਰਚ 2010 ਨੂੰ ਨਡੀਆਦ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।[1]
ਜ਼ਿੰਦਗੀ
[ਸੋਧੋ]ਮੇਕਵਾਨ ਦਾ ਦਾਦਾ ਹਿੰਦੂ ਸੀ, ਪਰ ਉਸਨੇ 1892 ਵਿਚ ਈਸਾਈ ਧਰਮ ਅਪਣਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਮੈਕਵਾਨ ਦਾ ਜਨਮ 9 ਅਕਤੂਬਰ 1936 ਨੂੰ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਅਨੰਦ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ, ਦੇ ਖੇੜਾ ਤਾਲੁਕ ਦੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਪਿੰਡ, ਤਰਨੌਲ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇੜਲੇ ਇਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਪਿੰਡ ਓਡ ਦੇ ਮੂਲ ਵਸਨੀਕ ਸਨ। ਉਹ ਤਰਨੌਲ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਇਗਨਾਸ ਉਰਫ ਦਾਹੀਆਲਾਲ ਉਥੇ ਇਕ ਈਸਾਈ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਾਸਟਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਬਚਪਨ ਗਰੀਬੀ ਅਤੇ ਜਣੇਪਾ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਦੀ ਘਾਟ ਵਿੱਚ ਲੰਘਿਆ। ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਹਰੀਬੇਨ ਉਰਫ ਹੀਰਾ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਜਦੋਂ ਉਹ ਜਵਾਨ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਇਕ ਹੋਰ ਔਰਤ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ ਜੋ ਉਸ ਨਾਲ ਜ਼ਾਲਮਨਾ ਸਲੂਕ ਕਰਦੀ ਸੀ।
ਮੇਕਵਾਨ ਬਹੁਤ ਗੁਣੀ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਦੇ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਲਿਖਣ ਦੇ ਹੁਨਰ ਸਧਾਰਣ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਸੱਤ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਵਧੇਰੇ ਉੱਪਰ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਸਦੀ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਵਿਚ ਸਕੂਲ ਪੜ੍ਹਨਾ ਆਮ ਨਹੀਂ ਸੀ।ਉਸ ਕੋਲ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਦੇ ਚੰਗੇ ਗੁਣ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਕੋਲੋਂ ਸੁਣ ਕੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਯਾਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਸੀ ਜੋ ਆਪਣੀ ਬੀਮਾਰ ਮਾਂ ਨੂੰ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਸੁਣਾਉਂਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਓਡ ਪਿੰਡ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਚੌਥੀ ਜਮਾਤ ਤੱਕ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਫਿਰ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਬੋਰਡ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਦੋ ਗਰੇਡ ਕੀਤੇ। ਉਸਨੇ 1950 ਵਿੱਚ ਨਦੀਆਦ ਦੇ ਆਈਪੀ ਮਿਸ਼ਨ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਵਰਨੈਕੂਲਰ ਅੰਤਮ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕੀਤੀ।
ਗਰੀਬੀ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਚੌਦਾਂ ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਖਮਲੋਜ ਦੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਚਨ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਲੱਗਣਾ ਪਿਆ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਸ ਨੂੰ 1955 ਵਿਚ ਡਿਪਟੀ ਪੀਟੀਸੀ ਵਜੋਂ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਸਕੂਲ, ਨਡੀਆਡ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਸੇ ਸਾਲ, ਉਸਨੇ 72% ਨਾਲ ਦਸਵੀਂ ਪਾਸ ਕੀਤੀ। ਫਿਰ ਉਹ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਟੀਚਰਜ਼ ਕਾਲਜ (ਪੀਟੀਸੀ) ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋ ਗਿਆ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸਨੇ 72% ਨਾਲ ਪਾਸ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਵਿਨੀਤ ਵਿਸਾਰਦ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਭੂਸ਼ਾ ਰਤਨ ਵੀ ਕੀਤੇ। 1957 ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਵਜੋਂ ਆਨੰਦ ਦੇ ਸੇਂਟ ਜ਼ੇਵੀਅਰਸ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਨਿਯੁਕਤ ਹੋਇਆ। ਉਸਨੇ ਅਧਿਆਪਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਿਆਂ ਵਾਰ-ਐਤਵਾਰ ਦੀਆਂ ਕਲਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ 1971 ਤੋਂ 1972 ਤਕ ਡਾਕੌਰ ਕਾਲਜ ਵਿਖੇ ਅਤੇ 1972 ਤੋਂ 1977 ਤੱਕ ਐਮਬੀ ਕਾਲਜ, ਵਿਦਿਆਨਗਰ ਵਿਖੇ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਵਿਜ਼ਟਿੰਗ ਲੈਕਚਰਾਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਵਿਜ਼ਟਿੰਗ ਲੈਕਚਰਾਰ ਅਹੁਦਿਆਂ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ 1994 ਵਿਚ ਰਿਟਾਇਰ ਹੋਣ ਤਕ ਸੇਂਟ ਜ਼ੇਵੀਅਰਜ਼ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Paul, Fr. Varghese (29 March 2010). Macwan, Vijay (ed.). "WELL KNOWN GUJARATI WRITER JOSEPH MACWAN PASSES AWAY" (in ਲਾਤੀਨੀ). Anand. Retrieved 25 May 2016.