ਰਾਣੀ ਅਨੂ
| ਰਾਣੀ ਅਨੂ | |
|---|---|
 ਰਾਣੀ ਅਨੂ | |
| ਡਜ਼ੁੰਗਰ ਖਾਨੇਟ ਦੀ ਰਾਣੀ | |
| ਪੂਰਵ-ਅਧਿਕਾਰੀ | ਯਮ ਅਗਸ |
| ਜਨਮ | ਅੰ. 1653 |
| ਮੌਤ | ਜੂਨ 12, 1696 (ਉਮਰ 42–43) |
| ਪਿਤਾ | ਓਚੀਰਤੂ ਖਾਨ |
ਰਾਣੀ ਅਨੂ ਜਾਂ ਲੇਡੀ ਅਨੂ (Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Lang/data/iana scripts' not found. ᠠᠨᠤ ᠬᠠᠲᠤᠨ; ਅਨਾ ਦਾਰਾ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ; ਮੌਤ 1696) ਇੱਕ ਰਾਣੀ ਪਤਨੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ 17ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਡਜ਼ੁੰਗਰ ਖਾਨੇਟ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵੇਲੇ ਯੋਧਿਆਂ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਅਨੂ ਖੋਸ਼ੂਦ (ਜਾਂ ਕੁਝ ਲਿਖਤੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਰੋਤਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਉਸ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ) ਦੇ ਓਚੀਰਤੂ ਸੇਨ ਖਾਨ ਦੀ ਪੋਤੀ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਗੁਸ਼ੀ ਖਾਨ ਦਾ ਭਤੀਜਾ ਅਤੇ ਗੋਦ ਲਿਆ ਪੁੱਤਰ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਏਰਦੇਨੀ ਬਤੁਰ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਸੇਂਗੇ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਡਜ਼ੰਗਰ ਖਾਨਤੇ ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 1670 ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਮਤਰੇਏ ਭਰਾ ਤਸੇਟੇਨ ਅਤੇ ਸੋਬਦਾ ਬਤੂਰ ਦੁਆਰਾ ਸੇਂਗੇ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਨੁ ਨੇ ਸੇਂਗੇ ਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ, ਉਸ ਦੇ ਭਰਾ ਗਲਦਾਨ ਬੋਸ਼ੁਗਟੂ ਖਾਨ (1644-1697) ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਇੱਕ ਬੋਧੀ ਭਿਕਸ਼ੂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਤਿੱਬਤ ਵਿੱਚ ਦਸ ਸਾਲ ਬਿਤਾਏ ਸਨ।[1] ਓਚਿਰਟੂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਫੌਜਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਗਾਲਡਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਡਜ਼ੰਗਰ ਖਾਨਤੇ ਦੀ ਗੱਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਸੀ।[2]
ਗੈਲਡਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੂਰੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਸਲਾਹ ਲਈ[3] ਅਨੁ 'ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਕੀਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਨੇ ਚੀਨ ਦੀ ਮਹਾਨ ਕੰਧ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਸਿਰੇ ਤੋਂ ਮੌਜੂਦਾ ਪੂਰਬੀ ਕਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ ਤੱਕ, ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਉੱਤਰੀ ਕਿਰਗਿਜ਼ਸਤਾਨ ਤੋਂ ਦੱਖਣੀ ਸਾਇਬੇਰੀਆ ਤੱਕ ਡਜ਼ੁੰਗਰ ਮੰਗੋਲ ਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕੀਤਾ। ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਮੰਗੋਲ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਉਭਾਰ ਦੇ ਡਰੋਂ, ਚਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਨੇ 1696 ਵਿੱਚ ਮੰਗੋਲੀਆ ਵੱਲ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਤਿੰਨ ਫ਼ੌਜਾਂ ਭੇਜੀਆਂ। ਕਿੰਗ ਕਾਂਗਸੀ ਸਮਰਾਟ ਨੇ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁਹਿੰਮ ਬਲਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ। ਗੈਲਡਨ ਨੇ ਮਈ 1696 ਵਿੱਚ ਜਾਓ ਮੋਡੋ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਕਿੰਗ ਫੌਜ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਕਾਲਮ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਖੇਂਟੀ ਪਹਾੜਾਂ ਤੋਂ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਲੈ ਲਿਆ, ਪਰ ਉਸ ਦੀ ਫੌਜ ਜਲਦੀ ਹੀ ਉੱਤਮ ਕਿੰਗ ਫੌਜਾਂ ਦੁਆਰਾ ਘਿਰ ਗਈ।[4]
ਅਨੂ ਨੇ ਜਵਾਬੀ ਹਮਲੇ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸ ਦਾ ਪਤੀ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਘੇਰੇ ਤੋਂ ਬਚ ਨਿਕਲਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਗੈਲਡਨ ਆਪਣੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਹਿੱਸੇ ਨਾਲ ਭੱਜਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਗਿਆ, ਅਨੂ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਦੋਸ਼ ਦੌਰਾਨ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਤੀਰ ਨਾਲ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। [5] ਉਸ ਨੂੰ ਖੰਗਈ ਪਹਾੜਾਂ ਦੀ ਤਲਹਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਹੁਣ "ਖਤੰਤ" (ਰਾਣੀ ਦਾ ਸਥਾਨ), ਅਰਖੰਗਈ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੇ ਅਜੋਕੇ ਖੋਤੋਂਟ ਸੋਮ ਵਿੱਚ, ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਪਰਿਵਾਰ
[ਸੋਧੋ]ਗਾਲਡਨ ਬੋਸ਼ੁਗਟੂ ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਉਸ ਦਾ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਦੋ ਧੀਆਂ ਸਨ:
- ਸੇਬਤੇਂਗ ਬਲਜੂਰ (色布騰巴爾珠爾)
- ਜੁਨਕਾਹਾਈ ( Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Lang/data/iana scripts' not found.)
- ਬੂਮ (Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Lang/data/iana scripts' not found.)
ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]1975 ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮੰਗੋਲੀਆਈ ਲੇਖਕ ਬਾਈਮਬਿਨ ਰਿਨਚੇਨ (1905-1977) ਨੇ 17ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਮੰਗੋਲ ਡਜ਼ੁੰਗਰ ਖਾਨਤੇ ਰਾਣੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਮੌਤ ਬਾਰੇ ਆਪਣਾ ਨਾਵਲ Ану хатан "ਲੇਡੀ ਅਨੂ" ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਨਾਵਲ ਮੰਗੋਲੀਆਈ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਇੱਕ ਕਲਾਸਿਕ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਮੰਗੋਲੀਆਈ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। 2010 ਵਿੱਚ, ਮੰਗੋਲੀਆਈ ਨਾਵਲਕਾਰ ਬਾਤਰਸੁਰੇਨ ਸ਼ੁਦਰਸੇਤਸੇਗ ਨੇ ਡੋਮੋਗਟ ਆਨੂ ਹਾਟਾਨ (ਦ ਲੀਜੈਂਡਰੀ ਕਵੀਨ ਅਨੁ) ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ। ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ, ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ, ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਛਾਣ ਅਨੂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਪ੍ਰਤੀ ਉਸ ਦੇ ਇਲਾਜ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਵਿਸ਼ੇ ਸਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਮੰਗੋਲੀਆਈ ਸਾਹਿਤ ਲਈ ਸਾਲ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸਟੇਜ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਮਾਰਚ 2011 ਵਿੱਚ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਕਾਦਮਿਕ ਡਰਾਮਾ ਥੀਏਟਰ ਵਿੱਚ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸ਼ੂਡਰਸੇਟਸੇਗ ਨੇ ਫਿਰ 2012 ਵਿੱਚ ਦ ਲੀਜੈਂਡਰੀ ਕੁਈਨ ਅਨੂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੂਰੀ-ਲੰਬਾਈ ਵਾਲੀ ਫੀਚਰ ਫ਼ਿਲਮ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਪਣਾਇਆ। ਰਾਣੀ ਆਹਨੋ - ਸਪਿਰਿਟ ਆਫ਼ ਏ ਵਾਰੀਅਰ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਰੀਅਰ ਪ੍ਰਿੰਸੈਸ ਵੀ ਹੈ, ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੀ ਮੰਗੋਲੀਆਈ ਫ਼ਿਲਮ ਬਣ ਗਈ ਅਤੇ ਮੰਗੋਲੀਆ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਮਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣ ਗਈ।[6]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Orrin Morgan, David; Amitai, Reuven (2000). The Mongol Empire and Its Legacy. Brill. pp. 328. ISBN 9004119469.
- ↑ Howorth, Henry Hoyle (2008). History of the Mongols from the 9th to the 19th Century: The Mongols Proper and the Kalmyks. Cosimo, Inc. p. 502. ISBN 978-1605201337.
- ↑ Howorth, Henry Hoyle (2008). History of the Mongols from the 9th to the 19th Century: The Mongols Proper and the Kalmyks. Cosimo, Inc. p. 622. ISBN 978-1605201337.
- ↑ Kychanov EI " Lords of Asia", Moscow: Publishing House of the " Eastern Literature ", RAN, 2004 . ISBN 5-02-018328-8.
- ↑ Powers, John; Templeman, David (2012). Historical Dictionary of Tibet. Scarecrow Press. p. 245. ISBN 978-0810879843.
- ↑ "Golden Network speaks Mongolian". Screendaily.com. Retrieved 24 August 2015.
ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ
[ਸੋਧੋ]- Zlatkin, Ilia Iakovlevich (1964). История Джунгарского ханства, 1635-1758. (History of the Jungarian Khanate, 1635-1758 ).
- B. Rinchen. Lady Anu. Ulaanbaatar 1975.
- J. Purev. Manan budan. Ulaanbaatar 1988.