ਸਮੱਗਰੀ 'ਤੇ ਜਾਓ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:Tutorial/Formatting/sandbox

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਤੋਂ

ਰਸ ਦੇ ਮਨਨ ਦੇ ਪ੍ਰਕੀਰੀਆ

ਰਸ ਨੂ ਮਨਨ ਦੇ ਪ੍ਰਕੀਰੀਆ ਦੇ ਸੰਬੰਦ ਵਿਚ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਕਵੀ ਸਾਸਤਰ ਵਿਚ ਕੈ ਵਦ ਪਰਚਲਿਤ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਹੇ ਵਦ ਬਰਾਤ ਮੁਨਿ ਦੇ ਉਸਸੇ ਸੁਤਾਰ ਉਤਟੇ ਅਦਿਤ ਹਂ ਈਵ ਹ

                            ਵਿਭਾਵਾਨੁਭਵ੍ਯਭਿਚਾਰਿਸਂਜੋਗਦਰਸਂਸ੍ਪਤਿਃ ॥

ਵਿਅਖਾਕਾਰਾ ਨੇ ਹੈ ਸੁਤਰ ਵਿਚ ਆਇਐ ਸਬਦ ਨਿਸਪਤਿ ਨ ਲੇ ਕੇ ਆਪੇ ਮਾਤ ਦਰਸੇ ਹੈਂ ਡਾ. ਰਾਮ ਲਾਲ ਸਿੰਘ ਦੇ ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਵਕਨ ਯੋਗ ਹੰ ਕੀ ਵਿਭਵ ਅਨੁਭਵ ਤੇ ਸੰਚਾਰੀ ਦੇ ਸੰਜੋਗ ਤੋਂ ਰਾਸ ਦੇ ਨਿਸਪਤਿ ਹਾਂਡੀ ਹ ਇਸਸ ਸੁਤਾਰ ਨਲ ਸੰਬਧੀਤ ਕੈ ਸਾਵਲ ਉਠ ਖੜਦੇ ਹਨ ਸੰਜੋਗ ਕਿਸ ਦੇ ਨ ਹੁੰਦਾ ?ਰਾਸ ਦੇ ਨਿਸਪਤਿ ਨਿਸ਼ਪਤਿ

ਨਿਸ਼ਪਤਿ ਦੀ ਹੁਂਦੀ ਵਿਸਪਤੀ ਦੀ ਨਿਸਪਤਿ ? ? ate kiu ?ਸੰਜੋਗ ਤੇ ਨਿਸਪਤਿ ਇਨ੍ਹਾ ਦੋ ਸਬਦਾ ਵਿਚਾਰ ਇੰਨੇ ਗੁੱਡਤਾ ਦੇ ਵਜਾ ਕਰਕੇ ਰਾਸ ਦੇ ਮਗਰੋ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਅਚਾਰੀਆ
ਨੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚ ਕੈ ਧਰਨਾ ਦੀ ਪ੍ਰਿਸ਼ਟ ਭੂਮੀ ਅਧਿਨ ਉਪ੍ਰੋਕਤ ਸਵਲਾ ਦੇ ਉਤਰ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਢੰਗ ਨਾਲ ਦਿਤੇ ਹਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾ ਵਿਚ ਇਨ੍ਹਾ ਸੰਕਵਾ ਦਾ ਸਾਸਤਰੀਏ ਤੇ ਯਥਾਰਥਵਾਦੀ ਡਾਂਗ ਨਲ ਹਲ ਪਾਸ ਕਿਤਾ ਗਿਆ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਸਾਗ।
ਬਰਾਤ ਮਨੀ ਦੇ ਇਸੇ ਸੂਤ੍ਰੇ ਨ ਅਧਰਮ ਮਨ ਕੇ ਹੋਆ ਹ ਇਨ੍ਹਾ ਮਾਤਾ ਵੀਚੋ ਚਾਰ ਪਰਸਿਧ ਹਨ।

1. ਭਟ ਲੋਲਟ ਦਾ ਅਰੋਪਵਦ ਜਾ ਉਤਪਤਿ 2. ਸਾਕੋਕ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨਵਾਦ 3.ਭਟ ਨਾਇਕ ਦਾ ਭੁਕਵਦ ਜਾ ਭੋਗਵਦ 4. ਸਦਰਨਿਕਰਨ


                                                                 1. ਭੱਟ ਲੋਲਟ ਦਾ ਅਰੋਪਵਾਦ ਜਾ ਉਤਪਤਿ

1. ਭਟ ਲੋਕ ਦੇ ਵਿਖਿਆਏ ਹੇ ਕੀ. ਵਿਭਵ ਰਾਗ ਤਥਾ ਸੰਚਾਰਿ ਇਨ੍ਹਾਯਾਨੀ ਦੇ ਸੰਜੋਗ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਰਸ ਦੇ ਉਤਪਤਿ ਹਾਂ ਲੋਲਟ ਨੇ ਨਿਸਪਤਿ ਦੇ ਅਰਥੁਤ ਅਰਥਿਕਤਾਹ ਤੇ ਸੰਜੋਗ ਦਾ ਅਰਥ ਸਮਾਧ। ਜੀਵੇ ਰਾਮ ਸੀਤਾ ਰਾਂਝਾ ਹੀਰ। ਦੀ ਨਕਲ ਨਲ ਆਪਨੀ ਵਰਤੋ yogta te partibha de jor nl karda hai .iss vaste ram diya alatta de nakal karan de karna assi mann ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ ਕੀ ਨੱਤ ਵਿਚਾਰ ਰਾਸ ਹੈ। ਰਾਮ ਤੇ ਨੱਤ ਨੂ ਵਖ ਜਾੰਦੇ ਹੋਇ ਵੀ ਨੱਤ ਨੂ ਰਾਮ ਜਾ ਰਾਂਝਾ ਜਾ ਦੁਸਯੰਤਮਨ ਲੈਂਡ ਵੀਚਾਰਮ ਹੈ।ਆਦਿਦਾ ਅਰੋਪ ਕੇਆਰ ਲੇਂਡੇ ਹਾ ਅਤੀ ਉਨ੍ਹਾ ਦੇ ਕਾਰਜ ਤੋਂ ਰਸਿਕਲੋਕ ਚਰਿਤਰ ਹੋ ਕੇ ਰਸ ਦੇ ਆਨੰਦ ਨੂ ਮੰਦੇ ਹਨ ਹਟ ਨੇ ਸੰਜੋਗ ਦਾ ਅਰਥ ਸੰਬੰਧ ਦਾਸ ਕੇ ਇਸਸ ਸਮੰਦ ਨੂ ਤਿਨ ਤ੍ਰਾ ਦਾ ਦਰਸਯਾ ਹ ਇਸਸ ਤ੍ਰਾ ਏਹੇ ਵਿਭਵਾਨੁਭਵਤੇ ਸੰਚਾਰੀਹੇ ਤਿਨੋ ਹੀ ਰਸ ਉਤਪੰਨ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗਾ ਗਤਨਾਰ੍ਕਦੇ ।

hi ras de utpati humdi h.  ਭਟ ਲੋਕ ਇਤਿਹਾਸ ਪੱਤਰ ਵਿਚ ਹਿਕਵੀ ਪਦਨਵੇਲੇ ਜਾ ਡਰਮਾ ਬਚਨ ਵੇਲਾ ਰਸ ਦੇ ਉਤਪਤੀ ਮੰਦਾ ਹਪਥਕਾ ਜਾ ਦਰਸ਼ਕਾ ਵਿਚਾਰ ਨਹੀਂ, ਇਸਸ ਲੀ ਇਸਸ ਮੱਤ ਨੂੰ ਉਤਪਤੀਵਾਦ ਕਿਹਾ ਜਾਣਦਾ ਹੈ

2. ਸੰਕੋਕ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨਵਾਦ sankok jihe acharya nu att lolat de purvokt matt vich ukaioi mili. ਸਬ ਤੋ ਵਦੀ ਉਕੈ ਏਹਿ ਹ ਕੀ ਭਟ ਦਰਸ਼ਕਾ ਪਾਠਕਾ ਵਿਚ ਰਸ ਦੇਹੋਂਦ ਨਿਮੰਦਾ ਤਾ ਫਰਦਰਸ਼ਕਾ ਨੂਨਤਕਵਕੰ ਦੇ ਚਨਾ ਕਿਉ ਹਮਦੀ ਹ ਜਦੋ ਰਾਤ ਰਾਮ ਹਾਜ਼ਿਰ ਹ ਤੇ ਨ ਸੀਤਾ ਹੀ ਤਾ ਰਾਮ ਵਿਚਾਰ ਰਸ ਦੇ ਉਤਪਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪ੍ਰਸੰਗ ਹੀ ਨੀ ਏ ਸਕਦਾ ਇਨ੍ਹਾ ਦੋਸਾ ਡੀ ਹੁੰਦਾ ਹੋਇਸੰਕੋਕਨੇ ਆਪਣਾ ਮੱਤ ਪਾਸ ਕਿਤਾ ਹੈ

ਸੰਕੋਕ ਨੇ ਨਿਸਪਤਿ ਦਾ ਅਰਥ ਅਨੁਮਨ ਲੀਆ ਹ ਤੇ ਸੰਜੋਗ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਸਾਂਬੰਧ ਹੈ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਇਹ ਹੈ ਕੀ ਨੱਤ ਐਕਟਰ ਵਿਚ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਪਾਤਰਾ ਦਾ ਅਰਪ ਨੀ ਕਿਤਾ ਜੰਡਾ , ਲੱਖੀ ਅੱਛੇ ਦੇ ਚਿਤਰ ਨੂੰ ਸੰਜੀਵ ਘੋੜਾ ਸਮਝ ਵਾਂਗ ਦਰਸਖ ਵਿਦਮਾਨਵਾਦ
ਕਰ ਲੇਂਡੇ ਹਾ ਦਰਸਕ ਅਭਿਨੈ ਵਿਚ ਏਨੇ ਲਿਨ ਹੋ ਜੰਡੇ ਕੀ ਨੱਤ ਨੂ ਵਸਤਵਿਕ ਤੇ ਸ਼ੀ ਸਮਜਨ ਕੇ ਰਾਸ ਦਾ ਅਨੁਹਵ ਕ੍ਰਦੇ ਹਾਂ ਤੇ ਆਨੰਦ ਪਰਪਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਇਸਸ ਮੱਤ ਵਿਚਾਰ ਏਹੇ ਮੱਤ ਵਮਾਨੀਆ ਗੀਆ ਹ ਕ ਜੇਦੋ ਤਕ ਭਾਗ ਤੋਰ ਤੇ ਕਿਸ ਵਸਤੂ ਦਾ ਗੜ੍ਹਨ ਜਾ ਅਨੁਵ ਨਾ ਹੋਵ ਕਹਲੀ ਅਨੁਵਾਹ

ਅਨੁਮਨ ਜਾ ਕੀਸ ਨਲ ਰਸ ਨ ਮਾਨਿਆ ਨ ਜਾ ਸਕਦਾ ॥

                                                                  3. ਭੱਟ ਨਾਇਕ ਦਾ ਭੋਗਵਾਦ


ਭੱਟ ਨਾਇਕ ਨੇ ਪਹਲਾ ਖੇ ਉਤਪਤੀਵਾਦ ਤੇ ਅਨੁਮਾਨਵਾਦ ਦਾ ਯਤਨ ਦਾ ਖੰਡਨ ਕਿਤਾ ਹ ਅਟੇ ਆਪੇ ਮੱਤ ਭੋਗਵਾਦ ਨੂੰ ਪਾਸ ਕਿਤਾ ਹ .ਭੱਟ ਨਾਇਕ ਨੇ ਨਿਸਪਤਿ ਦਾ ਅਰਥ ਭਕਤਿ ਅਰਥ ਮਨਨ ਦੇ ਪਰਿਕਿਰਿਆ ਲੀਆ ਹ ਅਟੇ ਸੰਜੋਗ ਦੇ ਭੋਗ-ਸੰਜੋਗ ਦੇ ਭੋਗ ਸੰਜੋਗ ਦੇ ਮੱਤ ਦਾ ਸਰੰਸ਼ ਏਹੇ ਹੈ ਕਵੀ ਜਾ ਨਾਟਕ ਸਦਾਤਮਕ ਹ ਸਬਦਾਤਮਕ ਕਾਵਿ ਦੀਆ ਭੀਨ ਕਰਿਆਵਾ ਹਾਂ ।ਉਹੋ ਹੀ ਰਸ ਹ ਗਿਆਨ ਦਾ ਕਰਨ ਹੁੰਡਿਆ ਹਾਂ ਉਹੋ ਹੈਂ ਅਭਿਦਾ,ਭਾਵਨਾ ਤੇ ਚੋਗ ਰਸ ਦੇ ਪਰਗੋਟ ਲੀਏ ਇਹ ਭੀਨ ਸ਼ਕਤੀਆ ਨਲ ਸੰਜਮਭੀਦਾ ਹੈਂ। ਹੈ bhavnah ਅਰਥ ਦਾ ਮੂਡ ਮੋਡ ਚਿੰਤਨ ਹੁੰਡਾ ਐੱਚ. ਹੈ ਭੁਵਕਤ ਕੀਹਾ ਜੰਦਾ ਹ। 4. ਸਾਧਨੀਕਰਨ

ਮਾਨੁਖ ਦੇ ਸੁਹਜ ਸਾਵਦ ਮਨਨ ਦੇ ਰੁਚਿਦੇ ਪਰਸੰਗ ਵਿਚਾਰ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਅਲੋਚਨਾ ਦੇ ਸਦਾਕਰਨ ਦੇ ਕਾਦ ਨੇ ਲਲਿਤ ਕਲਾ ਦੇ ਕਤਰ ਵਿਚਾਰ ਇਕ ਨਵੀਨ ਤੇ ਚਿਰ ਸਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਦੇ ਸਦਾਪਨਾ ਕਰ ਦਿਤਿ ਹ ਕਾਲਾ ਜਾ ਕਵੀ ਦੇ ਸੁਹਜ ਅਨੁਭੂਤੀ ਸੰਬੰਧੀ ਮਾਨਸਿਕ ਦੇ ਮੁਦਲੀ ਦੇ

ਮੂਡਲੀ ਤੇ ਵਿਸਵ ਵਿਯਾਪਿ ਵਿਯਾਖ੍ਯ ਹ ਜਿਸਦੀ ਰੂਪਰੇਖਾ ਤੇ ਪਰਭਾਵ ਏਥੇ ਹੋਰ ਵੀਚਾਰ ਕਰਨਾ ਅਵਸ਼ਕ ਵਿ ਹ ਤੇ ਲਭਦਾਯਕ ਵੀ ਸਦਾਰਨਿਕਰਣ ਦੇ ਮੂਲ ਕਲਪਨਾ ਭਟ ਨਾਇਕ ਦੇ ਡੇਨ ਹ। ਜਿਸ ਨੇ ਅਭਿਨਵ ਗੁਪਤ ਨੇ ਸਪਸਟ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਨਵ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਾਸ ਕਿਤਾ

ਪ੍ਰਦੀਪ ਦੇ ਕਰਤਾ ਨੇਲਿਕੀਆ ਹ ਕੇ ਭਟ ਨਾਇਕ ਦੁਆਰ ਕਥਿਤ ਭਵਕਤਵ ਦੇ ਅਰਥ ਹ ਸਦਰਨਿਕਰਨ। ਹੈ ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲੇ ਕਵੀ ਦੇ ਸੁਹਜ ਸਵਾਦ ਪਦਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮਨਨ ਦੇ ਕਰਨਾਦੀ ਦੇਸਥੈ ਭਵ ਦਾ ਸਦਾਰਨਿਕਕਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹ ਸੀਤਾ ਦਾ ਇਕ ਸਰ ਸਾਧਰਨ ਇਸਤਰੀ ਸਮਾਜ ਲੀਨਾ

ਲੇਨਹੀਹੇ ਸਾਧਰਣਿਕਰਨ ਹੈ।.