ਸ਼ਬਦੰਗਲ
ਸ਼ਬਦੰਗਲ ("ਆਵਾਜ਼ਾਂ") ਵਾਈਕੋਮ ਮੁਹੰਮਦ ਬਸ਼ੀਰ ਦਾ 1947 ਦਾ ਨਾਵਲ ਹੈ ਜੋ ਯੁੱਧ, ਅਨਾਥਪਣ, ਭੁੱਖ, ਬਿਮਾਰੀ ਅਤੇ ਵੇਸਵਾਗਮਨੀ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਨਾਵਲ ਦੀ ਸਾਰੀ ਲੰਬਾਈ ਇੱਕ ਸਿਪਾਹੀ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਵਾਦ ਹੈ। ਸਿਪਾਹੀ ਲੇਖਕ ਕੋਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਲੇਖਕ ਨੋਟ ਲਿਖਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਪਾਹੀ ਨੂੰ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਿਪਾਹੀ ਦੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਬਿਰਤਾਂਤ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਅਸ਼ਲੀਲਤਾ ਲਈ ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਨਾਵਲ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਆਲੋਚਨਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।
ਪਲਾਟ
[ਸੋਧੋ]ਚਾਰ ਸੜਕਾਂ ਦੇ ਜੰਕਸ਼ਨ 'ਤੇ ਛੱਡੇ ਗਏ ਇੱਕ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੁਜਾਰੀ ਗੋਦ ਲੈ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਬੱਚਾ ਵੱਡਾ ਹੋ ਕੇ ਇੱਕ ਸਿਪਾਹੀ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤੇ ਸਿਪਾਹੀ ਸਿਫਿਲਿਸ ਲੈ ਕੇ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਪਰਤੇ ਪਰ ਇਸ ਸਿਪਾਹੀ ਨੂੰ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗੀ। ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਦੀ ਹਿੰਮਤ ਉਸਦੀ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਦਾ ਸਾਧਨ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਸੈਕਸ ਬਾਰੇ ਉਸਦੀ ਉਤਸੁਕਤਾ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੀ ਧੋਖ਼ੇਬਾਜ਼ੀ ਉਸਨੂੰ ਨਸ਼ੇ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਮਲਿੰਗੀ ਸੰਭੋਗ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਗੋਨੋਰੀਆ ਅਤੇ ਸਿਫਿਲਿਸ ਦੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਬੇਘਰ ਭਟਕਣ ਵਾਲ਼ਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਪਾਗਲਪਣ ਉਸ ਨੂੰ ਸੰਕਰਮਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ; ਉਸਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਅਰਥਹੀਣਤਾ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਦਰਦ ਉਸਨੂੰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਇਕਬਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਕੇ, ਉਹ ਇੱਕ ਲੇਖਕ ਦੇ ਘਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਉਹ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।ਕਹਾਣੀ ਵਿਚ ਸਿਪਾਹੀ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਜੋ ਕੁਝ ਦੇਖਿਆ ਅਤੇ ਕੀਤਾ ਉਸ ਦੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਉਸ ਨੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਇਸ਼ਨਾਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਖੂਨ ਤੋਂ ਡਰਦਾ ਹੈ; ਉਸ ਲਈ, ਪਾਣੀ ਧਰਤੀ ਦਾ ਲਹੂ ਹੈ। ਜੰਗ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਦੋਸਤ ਦੇ ਕਹਿਣ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਇੱਕ ਦੋਸਤ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਹਰ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚੋਂ ਖੂਨ ਵਹਿ ਰਿਹਾ ਸੀ; ਉਸਦੀ ਸਾਰੀ ਚਮੜੀ ਚਲੀ ਗਈ ਸੀ।
ਸਿਪਾਹੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਸਕਦਾ। ਉਹ "ਕੱਪੜੇ ਦੇ ਰੰਗੇ ਹੋਏ ਟੁਕੜਿਆਂ", ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਝੰਡਿਆਂ 'ਤੇ ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਹੈ। ਉਹ ਮਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ ਸੀ: ਛਾਤੀਆਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਉਸ ਨੂੰ ਪਿਆਸ ਨਾਲ ਭਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ. ਉਸ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ 'ਔਰਤ' ਔਰਤ ਦਾ ਪਹਿਰਾਵਾ ਪਹਿਨੀ ਮਰਦ ਵੇਸਵਾ ਹੈ। "ਉਹ.. " ਉਸਨੂੰ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਗਲੀ ਉਸਦਾ ਘਰ ਕਿਵੇਂ ਬਣ ਗਈ।
ਸਿਪਾਹੀ ਫਿਰ ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚੇ, ਮਾਂ ਇੱਕ ਵੇਸਵਾ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹਾਲਾਤਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਸੀਨੇ ਵਿੱਚ ਲੱਤ ਮਾਰੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਭਿਖਾਰੀ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ ਭੋਜਨ ਲਈ ਪੈਸੇ ਦਿੱਤੇ। ਫਿਰ ਉਹ ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦਾ ਹੈ।
ਤਕਨੀਕ
[ਸੋਧੋ]ਸ਼ਬਦੰਗਲ ਪੜ੍ਹਨਾ ਇੱਕ ਸੁਹਾਵਣਾ ਅਨੁਭਵ ਹੈ; ਕੋਈ ਵੀ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ 'ਸੁਣ' ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਿਰਲੇਖ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ 'ਆਵਾਜ਼ਾਂ' ਵਜੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸ਼ਬਦੰਗਲ ਦਾ ਸਾਹਿਤਕ ਅਰਥ 'ਧੁਨੀਆਂ' ਹੈ, ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਮਨੁੱਖੀ ਜਾਂ ਹੋਰ 'ਧੁਨੀਆਂ'। ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਇੱਕ ਬਿੰਦੂ 'ਤੇ, ਇੱਕ ਅੰਨ੍ਹੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਆਦਮੀ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, "ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਵੇਖਣ ਲਈ ਕੀ ਹੈ? ਮੈਂ ਸਭ ਕੁਝ ਸੁਣ ਸਕਦਾ ਹਾਂ।" ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਮੇਂ ਲਈ, ਪਾਠਕ ਇਹ ਦੇਖਣ ਲਈ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਕਿ ਕੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਸਿਰਫ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਗੱਲਬਾਤ ਜਾਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਵਰਣਨ ਨੂੰ ਸੁਣਦਾ ਹੈ।
ਕਹਾਣੀ ਵਿਚ ਸਿਪਾਹੀ ਆਪਣੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਉਂਦਾ ਹੈ; ਪਰ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਲੇਖਕ ਬਿਰਤਾਂਤ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਸਿਪਾਹੀ ਦਾ ਬਿਰਤਾਂਤ ਵੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ, ਲੇਖਕ ਦੇ ਸਵਾਲਾਂ ਨਾਲ਼ ਭੰਗਣਾ ਪੈਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਸਵੈ-ਚਾਲਤ ਗੱਲਬਾਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ; ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ, ਸਿਪਾਹੀ ਖ਼ੁਦ ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਦਾ ਹੈ।
ਸ਼ਬਦੰਗਲ ਦਾ ਸਮਾਂ ਸਥਾਨਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 15 ਅਗਸਤ 1947 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਾ ਭਾਰਤ ਹੈ। ਇਹ 1947 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ; ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਸਥਾਨ ਦੀ ਵੱਲ ਸਿਰਫ ਛੋਟੇ ਸੰਕੇਤ ਹਨ. ਕਹਾਣੀ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਵੀ ਵਾਪਰਨ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਪਾਤਰਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਨਾਂ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਮਾਨਤਾ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਧਰਮ, ਜਨਮ ਸਥਾਨ ਆਦਿ। ਆਵਾਜ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।