ਸ਼ਿਲਾ ਦੇਵੀ

ਸ਼ਿਲਾ ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਮੂਰਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਜੈਪੁਰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਮੇਰ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਮੂਰਤੀ ਆਮੇਰ ਦੇ ਰਾਜਾ ਮਾਨ ਸਿੰਘ ਪਹਿਲੇ ਦੁਆਰਾ 1604 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਜੈਸੋਰ (ਹੁਣ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ) ਤੋਂ ਲਿਆਂਦੀ ਗਈ ਸੀ। ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਨਵਰਾਤਰਿਆਂ ਦੇ ਛੇਵੇਂ ਦਿਨ, ਇਸ ਦੇਵੀ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੈਪੁਰ ਅਤੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕ ਸ਼ਿਲਾ ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਚੜ੍ਹਾਵਾ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਮੂਰਤੀ ਦੁਰਗਾਪੁਰ (ਹੁਣ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ) ਦੇ ਸੁਸੰਗਾ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਦਸ਼ਭੁਜਾ ਮੂਰਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਸੇ ਪੱਥਰ ਤੋਂ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਸੁਸੰਗਾ ਤੋਂ ਚੋਰੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਗੁੰਮ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।

ਮੰਦਰ ਦੀ ਨੀਂਹ

16ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਮਾਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਹਿੱਸੇ ਤੋਂ ਦੇਵੀ ਸ਼ਿਲਾ ਮਾਤਾ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਲਿਆਂਦੀ ਸੀ। ਪ੍ਰਤਾਪ ਆਦਿਤਿਆ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਮਾਨ ਸਿੰਘ ਰਾਜਾ ਕੇਦਾਰ ਤੋਂ ਹਾਰ ਗਏ। ਅਪਮਾਨਿਤ ਅਤੇ ਉਦਾਸ ਮਹਾਰਾਜਾ ਨੇ ਦੇਵੀ ਕਾਲੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸੰਨ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਜੋ ਉਸਦੀ ਹਾਰ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਵਿੱਚ ਬਦਲਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਕਾਲੀ ਉਸਨੂੰ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦੇਣ ਲਈ ਸੁਪਨੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਈ। ਦੇਵੀ ਨੇ ਮਹਾਰਾਜੇ ਤੋਂ ਇਕ ਵਾਅਦਾ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿਚ ਉਸ ਦਾ ਅਸਥਾਨ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰੇਗਾ। ਦੇਵੀ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚੋਂ ਸ਼ਿਲਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਰਾਮਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਆਮੇਰ ਵਿੱਚ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਇਸਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਅਤੇ ਧੋਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਮੌਜੂਦਾ ਮੂਰਤੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਲਈ ਦੇਵੀ ਦਾ ਨਾਂ ਸ਼ਿਲਾ ਮਾਤਾ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।