ਸਾਇਰਾ ਸ਼ੇਖ
ਸਾਇਰਾ ਸ਼ੇਖ (1975-2017) ਇੱਕ ਕਲਾਕਾਰ ਸੀ ਜੋ ਇੰਡਸ ਵੈਲੀ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਆਰਟ ਐਂਡ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ (IVS) ਵਿੱਚ ਉਦਾਰਵਾਦੀ ਕਲਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਮੁਖੀ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਐਸੋਸੀਏਟ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਸੀ।[1] ਉਸ ਨੇ ਕਈ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਓਮਰ ਵਸੀਮ, ਇੱਕ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਕਲਾਕਾਰ ਨਾਲ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।
ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]
ਸ਼ੇਖ ਦਾ ਜਨਮ 1975 ਵਿੱਚ ਕਰਾਚੀ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।[2] ਉਸ ਨੇ ਲਾਹੌਰ, ਪੰਜਾਬ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਿਨਾਰਡ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ 1995 ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਬੀ.ਏ. ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਰਟ ਗੈਲਰੀ ਰੋਹਤਾਸ 2 ਵਿੱਚ ਕਿਊਰੇਟਰ ਅਤੇ ਗੈਲਰੀ ਮੈਨੇਜਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਬੀਐਫਏ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ (NCA) ਅਤੇ ਨਿਊਯਾਰਕ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਟੀਚਰਸ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਕਲਾ ਅਤੇ ਕਲਾ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ EdM ਲਈ ਚਲੀ ਗਈ । [1]
2017 ਦੌਰਾਨ, ਸ਼ੇਖ ਨੂੰ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸੇ ਸਾਲ 13 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।[1] ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੇਖ ਦਾ ਇੱਕ ਬੱਚਾ, ਪੁੱਤਰ ਸਿਕੰਦਰ, ਸੀ।[1]
ਕਰੀਅਰ[ਸੋਧੋ]
ਆਪਣੀ ਅਧਿਆਪਨ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ੇਖ ਕਰਾਚੀ ਵਾਪਸ ਆ ਗਈ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਸਿੰਧ ਵੈਲੀ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਆਰਟ ਐਂਡ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਐਸੋਸੀਏਟ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਤੇ ਉਦਾਰਵਾਦੀ ਕਲਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਮੁਖੀ ਬਣ ਗਈ। ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸ਼ੇਖ ਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਉਸ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਓਮੇਰ ਵਸੀਮ ਨਾਲ ਹੋਈ ਜੋ ਉਸ ਦੀ ਕਲਾ 'ਤੇ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰੇਗੀ।[3][2]
ਸ਼ੇਖ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਕਲਾ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਖੇਤਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੋਢੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਆਰਟਸ ਐਂਡ ਡਿਜ਼ਾਈਨ, ਬੀਕਨਹਾਊਸ ਨੈਸ਼ਨਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (SVAD-BNU) ਵਿੱਚ ਕਲਾ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਸਹਿ-ਲੱਭਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਕਿ ਕਲਾ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹੈ।[1]
ਕਲਾਕਾਰੀ[ਸੋਧੋ]
ਸ਼ੇਖ ਨੇ ਵਸੀਮ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਕਲਾ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾਇਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਲਾਤਮਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਕਸਾਰ ਸੀ।[3] ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਸਰਗਰਮੀ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਮਾਹੌਲ ਅਤੇ ਸਥਿਤੀਆਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਨ, ਜਿਸ ਦੁਆਰਾ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਰਵਾਇਤੀ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਲਾ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਸੀ ਕਿ ਕਲਾਕਾਰ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਇਹ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਵਾਪਰਨ ਵਾਲੇ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਦੀ ਦਸਤਾਵੇਜੀ ਕਰਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਲਾ ਦੇ ਖਾਸ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਪੱਛਮੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਹਿੱਤ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਸੰਸ਼ੋਧਿਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਰਾਚੀ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਗਰੀਬ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ, ਆਰਥਿਕ ਅਸਮਾਨਤਾਵਾਂ ਵੇਖੀਆਂ ਹਨ।[4][5]
ਮਿਰਰ ਮਿਰਰ ਆਨ ਦਾ ਵੌਲ ਬਣਾਉਣ ਵੇਲੇ, ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ "ਇੱਕ ਨਿਰਮਾਤਾ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਸਵਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ; ਜਿੱਥੇ ਕਲਾਕਾਰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ, ਸਗੋਂ ਦਰਸ਼ਕ ਹੀ ਨਿਰਮਾਤਾ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਖਾਸ ਕੰਮ ਸਿਰਜਣ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਧਾਰਨਾਵਾਂ; ਵਿਸ਼ਾ, ਨਿਰਮਾਤਾ, ਦਰਸ਼ਕ ਅਤੇ ਨਿਗਾਹ ਨੂੰ ਸਵਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਭ ਕੁਝ ਉੱਥਲ-ਪੁੱਥਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।"[1] ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਦੋ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਉੱਤੇ ਓਵਰਲੈਪ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਮੂੰਹ ਨਹੀਂ ਖਿੱਚਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨਾਲ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।[6] ਹੋਰ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਿ ਆਪਟਿਕਸ ਆਫ਼ ਲੇਬਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
2017 ਵਿੱਚ ਸ਼ੇਖ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਸੀਮ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖੇਗਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਬਣਾਈ ਸੀ।[2]
ਢੰਗ[ਸੋਧੋ]
ਆਰਟਵਰਕ ਬਣਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਸ਼ੇਖ ਅਕਸਰ ਰਾਜਨੀਤੀ ਜਾਂ ਸਮਾਜਿਕ ਸੀਮਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਗਏ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਲੈਂਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਵਿੱਚ ਵੇਖਦੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨਾਲ ਇਸ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਫਿਰ ਉਹ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦੇਵੇਗੀ।[7]
ਇਨਾਮ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ[ਸੋਧੋ]
ਸ਼ੇਖ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਤੋਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਕਈ ਪ੍ਰਯੋਗਾਤਮਕ ਕਲਾਕਾਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[1]
ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀਆਂ[ਸੋਧੋ]
ਸੋਲੋ ਅਤੇ ਵਸੀਮ ਦੇ ਨਾਲ[ਸੋਧੋ]
- ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ਰੋਹਤਾਸ 2 ਵਿਖੇ "ਅੱਪ ਕਲੋਜ਼ ਐਂਡ ਪਰਸਨਲ" (2004, ਇਕੱਲੇ)
- ਕਰਾਚੀ ਵਿੱਚ ਕੈਨਵਸ ਗੈਲਰੀ (2016, ਵਸੀਮ ਦੇ ਨਾਲ) ਵਿੱਚ [ਅਣ-ਸਟੇਟਡ]
- ਕਰਾਚੀ ਵਿੱਚ ਕੋਇਲ ਗੈਲਰੀ ਵਿੱਚ "ਲੇਬਰ ਦਾ ਆਪਟਿਕਸ" (2017, ਵਸੀਮ ਨਾਲ)
- ਕਾਇਰੋ ਵੀਡੀਓ ਫੈਸਟੀਵਲ (2017, ਵਸੀਮ ਦੇ ਨਾਲ) ਵਿੱਚ [ਅਣ-ਸਥਿਤ]
- ਆਈਵੀਐਸ ਗੈਲਰੀ (2017, ਵਸੀਮ ਦੇ ਨਾਲ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ) ਵਿੱਚ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦਾ ਡਰਾਇੰਗ
- ਆਈਕਨ ਗੈਲਰੀ, ਨਿਊਯਾਰਕ ਵਿਖੇ "ਸਵੀਪਿੰਗ ਬੈਕ ਦ ਸੀ" (2018, ਵਸੀਮ ਦੇ ਨਾਲ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਜਾਰੀ) [8]
ਸਮੂਹ ਸ਼ੋਅ[ਸੋਧੋ]
- ਲਾਹੌਰ (2012, ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ) ਵਿੱਚ ਰੋਹਤਾਸ 2 ਵਿਖੇ "ਮਿਰਰ ਮਿਰਰ ਆਨ ਦ ਵੌਲ"
- ਜਿੰਪ, ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਵਿੱਚ CICA ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਵਿਖੇ "ਕਲਾਕਾਰ ਬਿਆਨ" (2016, ਸਮੂਹ)
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 Jalil, Rabeya. "Saira Sheikh – Obituary". artnow (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2020-05-21. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; name ":0" defined multiple times with different content - ↑ 2.0 2.1 2.2 "Omer Wasim/Saira Sheikh". Karachi Biennale 2017 (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-05-21. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; name ":1" defined multiple times with different content - ↑ 3.0 3.1 "Art exhibit highlights class disparity". Geo News (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2020-05-21. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; name ":2" defined multiple times with different content - ↑ "Omer Wasim & Saira Sheikh". Art Divvy (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2020-05-21.
- ↑ Rustomji, Veera (2016-08-30). "Manipulating the gallery space". Herald Magazine (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-05-21.
- ↑ Mirza, Quddus. "Idea of the Other". The News on Sunday. Retrieved 2020-05-21.
- ↑ "A brave new woman | Art & Culture | thenews.com.pk". www.thenews.com.pk (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-05-01.
- ↑ "Sweeping Back the Sea". Aicon Gallery. Retrieved 2020-05-21.