ਸੋਨਮ ਵਾਂਗਚੁਕ (ਇੰਜੀਨੀਅਰ)
ਸੋਨਮ ਵਾਂਗਚੁਕ | |
---|---|
![]() ਵਾਂਗਚੁਕ 2017 ਵਿਚ | |
ਜਨਮ | |
ਸਿੱਖਿਆ |
|
ਅਲਮਾ ਮਾਤਰ |
|
ਪੇਸ਼ਾ | ਇੰਜੀਨੀਅਰ, ਸਿੱਖਿਅਕ |
ਸੰਗਠਨ | ਲੱਦਾਖ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਵਿਦਿਅਕ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਲਹਿਰ |
ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ | ਆਈਸ ਸਤੂਪਾ, ਸੈਕਮੋਲ, ਲਾਡਗਸ ਮੇਲੋਂਗ |
ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ |
|
ਸੋਨਮ ਵਾਂਗਚੁਕ (ਜਨਮ 1 ਸਤੰਬਰ 1966) ਭਾਰਤੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰ, ਨਵੀਨਤਾਕਾਰੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਹੈ।[1][2][3][4][5][6][7][8] ਇਹ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨਲ ਐਂਡ ਕਲਚਰਲ ਮੂਵਮੈਂਟ ਆਫ਼ ਲੱਦਾਖ (ਐਸਈਸੀਐਮਓਐਲ) ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1988 ਵਿਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਕਹੀਏ ਤਾਂ ਲੱਦਾਖ਼ ਦੇ ਲੋਕ ਪਰਦੇਸੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ 'ਸ਼ਿਕਾਰ' ਸਨ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ’ਤੇ ਥੋਪੀ ਗਈ। [9][10][11] ਵਾਂਗਚੁਕ ਨੂੰ SECMOL ਕੈਂਪਸ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ 'ਤੇ ਚਲਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕੈਂਪਸ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ, ਰੋਸ਼ਨੀ ਜਾਂ ਹੀਟਿੰਗ ਲਈ ਕੋਈ ਜੈਵਿਕ ਬਾਲਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ।

ਲੱਦਾਖ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਵਿਰੋਧ
[ਸੋਧੋ]26 ਜਨਵਰੀ 2023 ਨੂੰ, ਲੱਦਾਖ ਦੇ ਨਾਜ਼ੁਕ ਵਾਤਾਵਰਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ 'ਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀ ਛੇਵੀਂ ਅਨੁਸੂਚੀ ਦੇ ਤਹਿਤ ਇਸ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨ ਲਈ, ਵਾਂਗਚੁਕ ਨੇ ਖਾਰਦੁੰਗਲਾ ਲਾ ਪਾਸ 'ਤੇ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰਬੰਦ ਕਰਕੇ, ਉਸ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰ ਕੇ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਕੇ ਖਾਰਦੁੰਗਲਾ ਜਾਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ। ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਖਾਰਦੁੰਗ ਲਾ ਪਾਸ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਇਸ ਲਈ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਤਾਪਮਾਨ -40 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤੋਂ ਘੱਟ, ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਨਹੀਂ ਸੀ।[12] ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ HIAL ਕੈਂਪਸ ਤੋਂ ਉਸ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰ ਰਹੇ ਉਸ ਦੇ ਕੁਝ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਲਿਆ। ਵਾਂਗਚੁਕ ਨੇ HIAL ਕੈਂਪਸ ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਵਿਰੋਧ ਅਤੇ ਵਰਤ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ।
ਮਾਰਚ 2024 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਲਈ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਲੱਦਾਖ ਨੂੰ ਉਦਯੋਗਿਕ ਅਤੇ ਮਾਈਨਿੰਗ ਲਾਬੀਆਂ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਆਪਣੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵਰਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।[13] ਉਸ ਨੇ ਛੇਵੀਂ ਅਨੁਸੂਚੀ ਦੇ ਤਹਿਤ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਲੱਦਾਖ ਨੂੰ ਰਾਜ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦੇਣ ਲਈ 21 ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਜਲਵਾਯੂ ਤੇਜ਼ ਭੁੱਖ-ਹੜਤਾਲ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ।[14][15]
ਪੁਰਸਕਾਰ
[ਸੋਧੋ]ਸਾਲ. | ਸਿਰਲੇਖ |
---|---|
2018 | ਰੇਮਨ ਮੈਗਸੇਸੇ ਅਵਾਰਡ[16] |
2018 | [17]ਸਿੰਬਾਇਓਸਿਸ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਦੁਆਰਾ ਆਨਰੇਰੀ D.Litt |
2018 | ਆਈ. ਆਈ. ਟੀ. ਮੰਡੀ ਦੁਆਰਾ ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਖੇਤਰ ਦੇ ਉੱਘੇ ਟੈਕਨੋਲੋਜਿਸਟ [18] |
2017 | ਇੰਡੀਅਨਜ਼ ਫਾਰ ਕਲੈਕਟਿਵ ਐਕਸ਼ਨ (ਆਈ. ਸੀ. ਏ.) ਆਨਰ ਅਵਾਰਡ, ਸੈਨ ਫਰਾਂਸਿਸਕੋ, ਸੀਏ [19] |
2017 | ਜੀਕਿਊ ਮੈਨ ਆਫ ਦ ਈਅਰ ਅਵਾਰਡ, ਸਾਲ ਦਾ ਸਮਾਜਿਕ ਉੱਦਮੀ [20] |
2017 | ਟਿਕਾਊ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਲਈ ਗਲੋਬਲ ਅਵਾਰਡ[21] |
2017 | ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੇਮੀ ਲਈ ਰਾਜ ਪੁਰਸਕਾਰ [22] |
2016 | ਐਂਟਰਪ੍ਰਾਈਜ਼ ਲਈ ਰੋਲੇਕਸ ਅਵਾਰਡ[23] |
2016 | ਸਰਬੋਤਮ ਧਰਤੀ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਲਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੈਰਾ ਅਵਾਰਡ [24] |
2014 | ਯੂਨੈਸਕੋ ਚੇਅਰ ਮਿੱਟੀ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ, ਕ੍ਰੈਟਰ ਫਰਾਂਸ ਦੁਆਰਾ [25] |
2008 | ਸੀਐਨਐਨ-ਆਈਬੀਐਨ ਟੀਵੀ ਦੁਆਰਾ ਰੀਅਲ ਹੀਰੋਜ਼ ਅਵਾਰਡ [26] |
2004 | ਸੈਂਚੁਰੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੁਆਰਾ ਗ੍ਰੀਨ ਟੀਚਰ ਅਵਾਰਡ [27] |
2002 | ਅਸ਼ੋਕ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਫਾਰ ਸੋਸ਼ਲ ਐਂਟਰਪ੍ਰੈਨਯੋਰਸ਼ਿਪ, ਅਸ਼ੋਕ ਯੂ. ਐੱਸ. ਏ. ਦੁਆਰਾ [28] |
2001 | ਮੈਨ ਆਫ਼ ਦ ਈਅਰ ਬਾਈ ਦ ਵੀਕ [29] |
1996 | ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਵਿਦਿਅਕ ਸੁਧਾਰਾਂ ਲਈ ਗਵਰਨਰ ਮੈਡਲ [30] |
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑ "Sonam Wangchuk (Phunsukh Wangdu of 3 Idiots) is on 21 days hunger strike (Day 21)". Bru Times News (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ).
- ↑ "Climate fast: Why is Sonam Wangchuk protesting in Ladakh?". The Times of India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 24 March 2024.
- ↑
- ↑ "Innovator Sonam Wangchuk Awarded Honorary D.Litt Degree". BW Education. Archived from the original on 2020-06-03. Retrieved 2020-06-03.
- ↑ "Change the way students are picked for IITs: Global Awardee". Tribune. Archived from the original on ਮਈ 3, 2018. Retrieved April 30, 2018.
- ↑ "Sonam Wangchuk to receive the Global Award for Sustainable Architecture 2017". ScooNews. Archived from the original on ਮਈ 19, 2017. Retrieved May 15, 2017.
- ↑ "GQ Awards: Men of the Year 2017 Winners". GQ India. Retrieved Sep 23, 2017.
- ↑ "World Environment Day 2017: Sonam Wangchuk's ice stupas ensure there's water in Ladakh". FirstPost. Retrieved Aug 12, 2017.
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑ "Sonam Wangchuk". Environment Netoerk. Archived from the original on 2022-08-19. Retrieved 2024-03-17.
- ↑ Nita Ambani; Rajdeep Sardesai (August 2011). Real Heroes: Ordinary People Extraordinary Service. Roli Books Private Limited. ISBN -93-5194-0-57-8.
- ↑ "Honour for green warriors". Frontline. 22 (1). 1 January 2005.
- ↑
- ↑ "Foundation Day Lecture by Sonam Wangchuk". Indian Institute of Technology Delhi. Retrieved January 27, 2016.
- ↑
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ
[ਸੋਧੋ]- Official website
- Sonam Wangchuk is saving the world one ice stupa at a time, at GQ (Indian edition)
- Sonam Wangchuk's Interview Archived 2019-04-25 at the Wayback Machine. at News Nation
- Education in India: Are students failing or the system? Archived 2017-06-21 at the Wayback Machine., ਟੈਡ ਟਾਕ ਉੱਤੇ