ਹੋਂਠੀ ਵਿਅੰਜਨ
ਫੋਨੈਟਿਕ ਵਿਚ, ਦੋ ਹੋਂਠੀ ਵਿਅੰਜਨ ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਵਿਅੰਜਨ ਹੈ, ਜੋ ਦੋਵੇਂ (ਹੇਠਲੇ ਅਤੇ ਉੱਪਰਲੇ) ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਉਚਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। .
ਦੋ ਹੋਂਠੀ ਵਿਅੰਜਨ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਆਮ ਹਨ। ਸੰਸਾਰ ਦੀਆਂ ਸਿਰਫ 0.7% ਦੇ ਲਗਪਗ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਦੋ ਹੋਂਠੀ ਵਿਅੰਜਨਾਂ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਹੈ, ਜਿਹਨਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ ਤਲਿੰਗਤ, ਚਿੱਪੇਵੇਅਨ, Oneida, ਅਤੇ ਵਿਚਿਟੇ . [1]
ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫੋਨੇਟਿਕ ਵਰਣਮਾਲਾ (IPA) ਦੁਆਰਾ ਪਛਾਣੇ ਗਏ ਦੋ ਹੋਂਠੀ ਵਿਅੰਜਨ ਹਨ:
ਆਈ.ਪੀ.ਏ | ਵਰਣਨ | ਉਦਾਹਰਨ | |||
---|---|---|---|---|---|
ਭਾਸ਼ਾ | ਆਰਥੋਗ੍ਰਾਫੀ | ਆਈ.ਪੀ.ਏ | ਭਾਵ | ||
</img> | ਨਾਦੀ ਨਾਸਕੀ ਦੋ ਹੋਂਠੀ | ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ | man | [mæn] | ਆਦਮੀ |
m̥ | ਅਨਾਦੀ ਨਾਸਕੀ ਦੋ ਹੋਂਠੀ | ਹਮੋਂਗ | Hmoob | [m̥ɔ̃́] | ਹਮੋਂਗ |
</img> | ਅਨਾਦੀ ਸਫੋਟਕ ਦੋ ਹੋਂਠੀ | ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ | spin | [spɪn] | ਸਪਿਨ |
</img> | ਨਾਦੀ ਸਫੋਟਕ ਦੋ ਹੋਂਠੀ | ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ | bed | [bɛd] | ਬਿਸਤਰਾ |
</img> | ਅਨਾਦੀ ਸੰਘਰਸ਼ੀ ਦੋ ਹੋਂਠੀ | ਜਾਪਾਨੀ | 富士山 ( f ujisan) | [ɸuʑisaɴ] | ਫੂਜੀ ਪਹਾੜ |
</img> | ਨਾਦੀ ਸੰਘਰਸ਼ੀ ਦੋ ਹੋਂਠੀ | ਈਵੇ | ɛ ʋ ɛ | [ɛ̀βɛ̀] | ਈਵੇ |
</img> | ਅਰਧ ਵਿਅੰਜਨ ਦੋ ਹੋਂਠੀ | ਸਪੇਨੀ | lo b o | [loβ̞o] | ਬਘਿਆੜ |
</img> | ਨਾਦੀ ਕੰਬਵਾਂ ਦੋ ਹੋਂਠੀ | ਨਿਆਸ | si mb i | [siʙi] | ਹੇਠਲੇ ਜਬਾੜੇ |
ʙ̥ | ਅਨਾਦੀ ਕੰਬਵਾਂ ਦੋ ਹੋਂਠੀ | ਸਰਕੁਏਸ | f ritt | [ʙ̥rɪt] | ਫਸਲ |
</img> | ਦੋ ਹੋਂਠੀ ejective | ਅਦਿਘੇ | п Ӏэ | [pʼa] | ਮੀਟ |
ɓ | ਨਾਦੀ ਅਡੱਕਵਾਂ
ਦੋ ਹੋਂਠੀ |
ਜਮਾਇਕਨ ਪੈਟੋਇਸ | b ਖਾਓ | [ɓiːt] | ਹਰਾਇਆ |
ɓ̥ | ਅਨਾਦੀ ਅਡੱਕਵਾਂ
ਦੋ ਹੋਂਠੀ |
ਸੇਰਰ | |||
</img> k͡ʘ ɡ͡ʘ ŋ͡ʘ</br> k͡ʘ ɡ͡ʘ ŋ͡ʘ</br> k͡ʘ ɡ͡ʘ ŋ͡ʘ |
bilabial ਕਲਿੱਕ ਰੀਲੀਜ਼ (ਕਈ ਵੱਖਰੇ ਵਿਅੰਜਨ) | ਨੰਗ | ʘਓ | [k͡ʘoe] | ਮੀਟ |
ਓਵੇਰੇ ਇਗਬੋ ਵਿੱਚ ਦੋ ਹੋਂਠੀ ਡੱਕਵੇਂ ਵਿਅੰਜਨਾ ਵਿੱਚ ਛੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਅੰਤਰ ਹੈ: [p pʰ ɓ̥ b b̤ ɓ] ।
ਹੋਰ ਕਿਸਮਾਂ
[ਸੋਧੋ]IPA ਐਕਸਟੈਂਸ਼ਨ ਵੀ ( [ʬ] ) ਦੋ ਹੋਂਠੀ ਆਘਾਤੀ ਲਈ ਬੁੱਲ੍ਹ ਚਟਾਕੇ ਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਨ-ਆਘਾਤੀ ਬੋਧ ਵਿਚ ਬੁੱਲ੍ਹ ਚਟਾਕਾ ਰੌਲੇ ਨਾਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੱਖ ਹੋਣਗੇ [ʬ↓] ।
IPA ਚਾਰਟ ਦੋ ਹੋਂਠੀ ਪਾਸੇਦਾਰ ਵਿਅੰਜਨਾਂ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੜ੍ਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਖਹਿਵੇਂ [ɸ] ਅਤੇ [β] ਅਕਸਰ ਪਾਸੇਦਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਕਿਉਂਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਭਾਸ਼ਾ ਕੇਂਦਰੀਤਾ ਲਈ ਅੰਤਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ, ਐਲੋਫੋਨੀ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ
[ਸੋਧੋ]- ਉਚਾਰਨ ਸਥਾਨ
- ਧੁਨੀ ਵਿਗਿਆਨ ਲੇਖਾਂ ਦਾ ਸੂਚਕਾਂਕ
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]
ਸਰੋਤ
[ਸੋਧੋ]- ਆਮ ਹਵਾਲੇ
- ↑ Maddieson, Ian. 2008. Absence of Common Consonants. In: Haspelmath, Martin & Dryer, Matthew S. & Gil, David & Comrie, Bernard (eds.) The World Atlas of Language Structures Online. Munich: Max Planck Digital Library, chapter 18. Available online at http://wals.info/feature/18 Archived 2009-06-01 at the Wayback Machine.. Accessed on 2008-09-15.