ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਫੁੱਟਬਾਲ
 ਹਮਲਾਵਰ ਖਿਡਾਰੀ (ਨੰਬਰ 10) ਗੇਂਦ ਨੂੰ ਵਿਰੋਧੀ ਟੀਮ ਦੇ ਗੋਲਕੀਪਰ | |
| ਸਰਬ-ਉੱਚ ਅਦਾਰਾ | ਫੀਫਾ |
|---|---|
| ਉੱਪਨਾਮ |
|
| ਪਹਿਲੋਂ ਖੇਡੀ ਗਈ | 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਮੱਧ ਇੰਗਲੈਂਡ[2][3] |
| ਗੁਣ | |
| ਜੁੱਟ ਵਿੱਚ ਜੀਅ | 11 ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਈਡ (ਗੋਲਕੀਪਰ ਸਮੇਤ) |
| ਰਲ਼ਵਾਂ ਲਿੰਗ | ਨਹੀਂ, ਵੱਖਰੇ ਮੁਕਾਬਲੇ |
| ਕਿਸਮ | ਟੀਮ ਖੇਡ, ਬਾਲ ਖੇਡ |
| ਸਾਜ਼ੋ-ਸਮਾਨ | ਫੁੱਟਬਾਲ (ਜਾਂ ਫੁਟਬਾਲ), ਸ਼ਿਨ ਪੈਡ |
| ਟਿਕਾਣਾ | ਫੁੱਟਬਾਲ ਪਿੱਚ |
| ਮੌਜੂਦਗੀ | |
| ਦੇਸ਼ ਜਾਂ ਇਲਾਕਾ | ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ |
| ਓਲੰਪਿਕ | 1900 ਓਲੰਪਿਕ ਤੋਂ ਪੁਰਸ਼ ਅਤੇ 1996 ਓਲੰਪਿਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਔਰਤਾਂ |
| ਪੈਰਾਲੰਪਿਕ | 5-ਏ-ਸਾਈਡ 2004 ਅਤੇ 7-ਏ-ਸਾਈਡ ] 1984 ਤੋਂ 2016 |
ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਫੁੱਟਬਾਲ, ਜਿਸਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫੁੱਟਬਾਲ ਜਾਂ ਫੁਟਬਾਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,[lower-alpha 1] 11 ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਦੋ ਟੀਮਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਖੇਡੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਟੀਮ ਖੇਡ ਹੈ ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਪੈਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਇੱਕ ਆਇਤਾਕਾਰ ਮੈਦਾਨ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਗੇਂਦ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਸਨੂੰ ਪਿੱਚ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖੇਡ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਵਿਰੋਧੀ ਪੱਖ ਦੁਆਰਾ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਆਇਤਾਕਾਰ-ਫ੍ਰੇਮ ਵਾਲੇ ਗੋਲ ਵਿੱਚ ਗੇਂਦ ਨੂੰ ਗੋਲ-ਲਾਈਨ ਤੋਂ ਪਰੇ ਲੈ ਕੇ ਵਿਰੋਧੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗੋਲ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਖੇਡ ਨੂੰ 90 ਮਿੰਟਾਂ ਦੇ ਕੁੱਲ ਮੈਚ ਸਮੇਂ ਲਈ, ਦੋ 45 ਮਿੰਟ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਖੇਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 200 ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ 250 ਮਿਲੀਅਨ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਇਸ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਖੇਡ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਫੁੱਟਬਾਲ ਦੀ ਖੇਡ ਖੇਡ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਖੇਡੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਜੋ 1863 ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਹੈ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫੁੱਟਬਾਲ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਬੋਰਡ (IFAB) ਨੇ 1886 ਤੋਂ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਖੇਡ ਇੱਕ ਫੁੱਟਬਾਲ ਨਾਲ ਖੇਡੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੋ 68–70 cm (27–28 in) ਹੈ ਘੇਰੇ ਵਿੱਚ. ਦੋਵੇਂ ਟੀਮਾਂ ਗੇਂਦ ਨੂੰ ਦੂਜੀ ਟੀਮ ਦੇ ਗੋਲ (ਪੋਸਟਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਅਤੇ ਬਾਰ ਦੇ ਹੇਠਾਂ) ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇੱਕ ਗੋਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਗੇਂਦ ਖੇਡ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਖਿਡਾਰੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਪੈਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਜਾਂ ਬਾਹਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ, ਗੇਂਦ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਣ ਕਰਨ, ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਜਾਂ ਪਾਸ ਕਰਨ ਲਈ। ਸਿਰਫ਼ ਗੋਲਕੀਪਰ ਹੀ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਅਤੇ ਬਾਹਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਕੇਵਲ ਤਦ ਹੀ ਪੈਨਲਟੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅੰਦਰ। ਜਿਸ ਟੀਮ ਨੇ ਖੇਡ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਗੋਲ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਉਹ ਜੇਤੂ ਹੈ। ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੇ ਫਾਰਮੈਟ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਗੋਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਬਰਾਬਰ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਡਰਾਅ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਗੇਮ ਵਾਧੂ ਸਮੇਂ ਜਾਂ ਪੈਨਲਟੀ ਸ਼ੂਟਆਊਟ ਵਿੱਚ ਚਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[4]
ਮਹਿਲਾ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਫੁੱਟਬਾਲ ਨੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਰੋਧ ਦੇਖਿਆ ਹੈ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨਾਂ ਨੇ ਇਸਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੋਕਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈਆਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਘਟਾਈਆਂ ਜਾਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਪਹਿਲਾ ਮਹਿਲਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ 1991 ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਫੀਫਾ ਮਹਿਲਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਬੰਧਤ ਛੇ ਸੰਘਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ਼ 12 ਟੀਮਾਂ ਸਨ। ਫਰਾਂਸ ਵਿੱਚ 2019 ਫੀਫਾ ਮਹਿਲਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਤੱਕ, ਇਹ 24 ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਮਾਂ ਤੱਕ ਵਧ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਰਿਕਾਰਡ-ਤੋੜ 1.12 ਬਿਲੀਅਨ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨੇ ਮੁਕਾਬਲਾ ਦੇਖਿਆ।[5]
ਨਾਮ
[ਸੋਧੋ]ਫੁੱਟਬਾਲ ਫੁੱਟਬਾਲ ਕੋਡਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਪੁਰਾਤਨ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਖੇਡੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਬਾਲ ਖੇਡਾਂ ਤੋਂ ਉਭਰਿਆ ਹੈ।
ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਫੁੱਟਬਾਲ ਨੂੰ ਹੁਣ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗ੍ਰੇਟ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਅਤੇ ਆਇਰਲੈਂਡ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਅਲਸਟਰ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ "ਫੁੱਟਬਾਲ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਲੋਕ ਇਸਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ "ਸੌਕਰ" ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਫੁੱਟਬਾਲ ਦੇ ਹੋਰ ਕੋਡ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ,[6] ਕੈਨੇਡਾ, ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਆਇਰਲੈਂਡ (ਅਲਸਟਰ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ)[7] ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ। ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਪਵਾਦ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦੋ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਧੀਨ, ਫੁੱਟਬਾਲ ਦੇ ਹੋਰ ਕੋਡਾਂ, ਅਰਥਾਤ ਰਗਬੀ ਯੂਨੀਅਨ ਅਤੇ ਰਗਬੀ ਲੀਗ ਦੇ ਦਬਦਬੇ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, "ਫੁੱਟਬਾਲ" ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।[8] ਜਾਪਾਨ ਵਿੱਚ, ਖੇਡ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਾੱਕਾ (サッカー) ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ "ਸੌਕਰ" ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਫੁਟਬਾਲ ਸ਼ਬਦ ਆਕਸਫੋਰਡ "-ਏਰ" ਸਲੈਂਗ ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਲਗਭਗ 1875 ਤੋਂ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੀ ਆਕਸਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਸੀ, ਅਤੇ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਰਗਬੀ ਸਕੂਲ ਦੀ ਗਾਲੀ-ਗਲੋਚ ਤੋਂ ਉਧਾਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸਪੈਲਿੰਗ ਐਸੋਸਰ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਸਪੈਲਿੰਗ ਵਿੱਚ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।[9] ਗਾਲੀ-ਗਲੋਚ ਦੇ ਇਸ ਰੂਪ ਨੇ ਰਗਬੀ ਫੁੱਟਬਾਲ ਲਈ ਰੱਗਰ, ਪੰਜ ਪੌਂਡ ਅਤੇ ਦਸ ਪੌਂਡ ਦੇ ਨੋਟਾਂ ਲਈ ਫਾਈਵਰ ਅਤੇ ਟੈਨਰ, ਅਤੇ ਹੁਣ-ਪੁਰਾਤਨ ਫੁੱਟਰ ਨੂੰ ਵੀ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਫੁੱਟਬਾਲ ਲਈ ਵੀ ਇੱਕ ਨਾਮ ਸੀ।[10] ਫੁਟਬਾਲ ਸ਼ਬਦ 1895 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਅੰਤਮ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਅਤੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੋਕਾ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ 1889 ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ।[11]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ {{cite web|title=ਇੱਕ ਗਲੋਬਲਾਈਜ਼ਡ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ, ਫੁੱਟਬਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਚੰਗੇ ਲਈ ਇੱਕ ਤਾਕਤ ਹੈ|url=http://theconversation.com/in-a-globalised-world-the%20-%E0%A8%AB%E0%A9%81%E0%A9%B1%E0%A8%9F%E0%A8%AC%E0%A8%BE%E0%A8%B2-%E0%A8%B5%E0%A8%B0%E0%A8%B2%E0%A8%A1%20%E0%A8%95%E0%A9%B1%E0%A8%AA-%E0%A8%87%E0%A8%B8-%E0%A8%8F-%E0%A8%AB%E0%A9%8B%E0%A8%B0%E0%A8%B8-%E0%A8%AB%E0%A9%8C%E0%A8%B0-%E0%A8%97%E0%A9%81%E0%A8%A1-28727%7Cਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ=[[ਗੱਲਬਾਤ (ਵੈੱਬਸਾਈਟ) date=8 ਅਗਸਤ 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140808121728/http://theconversation.com/in-a-globalised-world-the-football-world-cup-is-%7Curl-status=live%7Caccess-date=10 ਜਨਵਰੀ 2023|archive-date=8 ਅਗਸਤ 2014|dead-url=no}}
- ↑ "History of Football – Britain, the home of Football". FIFA. Archived from the original on 28 March 2013.
- ↑ "History of Football – The Origins". FIFA. Archived from the original on 28 October 2017. Retrieved 29 April 2013.
- ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000016-QINU`"'</ref>" does not exist.
- ↑ Glass, Alana (21 October 2019). "FIFA Women's World Cup Breaks Viewership Records". Forbes. Archived from the original on 24 April 2021. Retrieved 24 April 2021.
- ↑ Manfred, Tony (14 June 2014). "The Real Reason We Call It 'Soccer' Is All England's Fault". Business Insider Australia. Archived from the original on 27 April 2021. Retrieved 27 April 2021.
- ↑ "Why Do Some People Call Football "Soccer"? | Britannica". www.britannica.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Archived from the original on 31 January 2022. Retrieved 23 December 2021.
- ↑ "Editorial: Soccer – or should we say football – must change". New Zealand Herald. 11 June 2014. Archived from the original on 27 April 2021. Retrieved 27 April 2021.
- ↑ "There is no easier way to annoy a British soccer fan than referring to soccer as 'soccer'". The Irish Times (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-11-30.
- ↑ "What's The Origin of the Word "Soccer"? | Lexico". Lexico Dictionaries | English. Archived from the original on 2 May 2021. Retrieved 22 March 2021.
- ↑ "soccer | Origin and meaning of soccer by Online Etymology Dictionary". www.etymonline.com. Archived from the original on 30 October 2018. Retrieved 29 October 2018.
<ref> tag defined in <references> has no name attribute.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tags exist for a group named "lower-alpha", but no corresponding <references group="lower-alpha"/> tag was found