ਗੜ੍ਹੇ
ਗੜ੍ਹਾ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Hail) ਠੋਸ ਮੀਂਹ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ ਹੈ। ਇਹ ਬਰਫ਼ ਦੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਵਰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਅਸਲ 'ਚ ਉਸ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਦੋਵੇਂ ਅਕਸਰ ਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕੋ ਜਿਹੋ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।[1] ਇਸ ਵਿਚ ਗੇਂਦ ਜਾਂ ਬਰਫ ਦੇ ਅਨਿਯਮਿਤ ਆਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੜੇਮਾਰੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਠੰਡੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਬਰਫ ਦੀਆਂ ਪਰਤਾਂ ਪੈ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਠੰਡੇ ਸਤਹ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿੱਚ ਗੜੇ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨਦਾਇਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਬਰਫ਼ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਉਲਟ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗਰੌਪਲ, ਜੋ ਕਿ ਰਾਈਮ, ਅਤੇ ਬਰਫ ਦੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਹਨ, ਗੜੇਮਾਰੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 5 ਮਿਲੀਮੀਟਰ (0.2 ਇੰਚ) ਅਤੇ 15 ਸੈਟੀਮੀਟਰ (6 ਇੰਚ) ਵਿਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। 5 ਮਿੰਟ (0.20 ਇੰਚ) ਲਈ ਮੀਟਰ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ ਕੋਡ ਜੀ.ਆਰ. (GR) ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਛੋਟੇ ਗੜੇ ਅਤੇ ਗਰੌਪਲ ਨੂੰ ਜੀ.ਐੱਸ.(GS) ਵਜੋਂ ਕੋਡ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਗੜੇ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਕਮੂਲੋਨਿੰਬਸ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੂਲ ਤੂਫਾਨ ਦੇ 2 ਐਨ.ਐਮ.ਆਈ (3.7 ਕਿਮੀ) ਦੇ ਅੰਦਰ[2] ਗੜੇਮਾਰੀ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਤ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪੇਰੈਂਟਡ ਗਰਜ ਦੇ ਨਾਲ ਹਵਾ ਦੀ ਉੱਪਰਲੀ ਗਤੀ (ਬਵੰਡਰ ਵਰਗੀ) ਅਤੇ ਠੰਡ ਦੇ ਪੱਧਰ ਦੀ ਉਚਾਈਆਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ।ਮੱਧ-ਵਿਥਕਾਰ ਵਿੱਚ, ਮਹਾਂਦੀਪਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਗੜੇ ਬਣਦੇ ਹਨ, ਗਰਮ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ, ਇਹ ਉੱਚੀਆਂ ਉਚਾਈਆਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਮੌਸਮ ਦੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਰਾਡਾਰ ਦੇ ਰੂਪਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ ਗੜੇਮਾਰੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਗਰਜਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਢੰਗ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ਆਕਾਰ ਵਿੱਚ ਵੱਧਣ ਨਾਲ ਗੜੇਮਾਰੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤੇਜ਼ ਰਫਤਾਰ ਤੇ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਕਾਰਕ ਜਿਵੇਂ ਪਿਘਲਣਾ, ਹਵਾ ਨਾਲ ਘ੍ਰਿਣਾ, ਹਵਾ, ਅਤੇ ਮੀਂਹ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗੜੇਮਾਰੀ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਧਰਤੀ ਦੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਤਰਾਈ ਨੂੰ ਹੌਲੀ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਗੜੇਮਾਰੀ ਲਈ ਮੌਸਮ ਦੀ ਗੰਭੀਰ ਚਿਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਪੱਥਰ (ਗੋਲੇ) ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਅਕਾਰ ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਮਨੁੱਖ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਢਾਂਚੇ ਅਤੇ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅਕਾਰ ਅਤੇ ਟਰਮੀਨਲ ਵੇਗ[ਸੋਧੋ]
ਗੜੇਮਾਰੀ ਦਾ ਆਕਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਆਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਫੁੱਟੇ (ਸਕੇਲ) ਨਾਲ ਮਾਪ ਕੇ ਵਧੀਆ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਸ਼ਾਸਕ ਦੀ ਗੈਰ ਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿਚ, ਗੜੇ ਦੇ ਅਕਾਰ ਦਾ ਅਕਸਰ ਇਸ ਦੇ ਅਕਾਰ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਮਸ਼ਹੂਰ ਵਸਤੂਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਸਿੱਕਿਆਂ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[3] ਮੁਰਗੀ ਦੇ ਅੰਡਿਆਂ, ਮਟਰਾਂ ਅਤੇ ਸੰਗਮਰਮਰ ਵਰਗੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਗੜੇ ਦੇ ਅਕਾਰ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕਰਨ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਪਹਿਲੂਆਂ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੀ ਸੰਸਥਾ, ਟੋਰਰੋ, ਗੜੇਮਾਰੀ ਅਤੇ ਗੜੇਮਾਰੀ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਮਿਣਦੀ ਹੈ।[4]
ਗੜਿਆਂ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ[ਸੋਧੋ]
ਬਰਫ਼ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਚੱਟਾਨਾਂ ਜੋ ਕਿ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ, ਮੈਗਾਕ੍ਰੋਮਿਓਟਰਜ਼, ਆਧੁਨਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਹਨ, "ਗੜੇ," ਜੋ ਕਿ ਬਰਫ ਦੇ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਬਰਫ਼ਾਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਮੈਗਾਕਰੀਓਮੀਟਰਜ਼ ਦੀਆਂ ਅਤਿ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਨੂੰ ਗੜੇ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਵਜੋਂ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਸਭ ਤੋਂ ਭਾਰਾ: 1.02 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ (2.25 ਐਲ ਬੀ); ਗੋਪਾਲਗੰਜ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼, 14 ਅਪ੍ਰੈਲ 1986[5][6]
- ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਵਿਆਸ ਆਧਿਕਾਰਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਾਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: 7.9 inches (20 cm) ਵਿਆਸ, 18.622 inches (47.3 cm) ਘੇਰਾ ; ਵਿਵੀਅਨ, ਸਾਊਥ ਡਕੋਟਾ, 23 ਜੁਲਾਈ 2010[7]
- ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਘੇਰੇ ਆਧਿਕਾਰਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਮਾਪਿਆ ਗਿਆ: 18.74 inches (47.6 cm) ਘੇਰਾ, 7.0 inches (17.8 cm) ਵਿਆਸ; ਔਰੋਰਾ, ਨੇਬਰਾਸਕਾ, 22 ਜੂਨ 2003[8]
- ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਔਸਤਨ ਗੜਿਆਂ ਦਾ ਮੀਂਹ: ਕੇਰੀਕੋ, ਕੀਨੀਆ ਹਰ ਸਾਲ 50 ਸਤਨ 50 ਦਿਨ ਗੜੇਮਾਰੀ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕੇਰੀਕੋ ਭੂਮੱਧ ਰੇਖਾ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ ਅਤੇ 7,200 ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ ਇਸ ਨੂੰ ਗੜੇ ਦੇ ਗਰਮ ਸਥਾਨ ਵਜੋਂ ਯੋਗਦਾਨ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।[9] ਕੈਰੀਕੋ ਇਕ ਸਾਲ ਵਿਚ 132 ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਗੜੇਮਾਰੀ ਲਈ ਵਿਸ਼ਵ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ।[10]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ What's the difference between hail, sleet, and freezing rain? Archived 2014-02-02 at the Wayback Machine.. The Straight Dope (1999-08-06). Retrieved on 2016-07-23.
- ↑ Glossary of Meteorology (2009). "Hail". American Meteorological Society. Archived from the original on 2010-07-25. Retrieved 2009-07-15.
- ↑ Nebraska Rainfall Assessment; Information Network (2009). "NeRAIN Data Site-Measuring Hail". Nebraska Department of Natural Resources. Archived from the original on 2009-03-02. Retrieved 2009-08-29.
- ↑ The TORnado; storm Research Organization (2009). "Hail Scale". Archived from the original on 2009-04-22. Retrieved 2009-08-28.
- ↑ World: Heaviest Hailstone | ASU World Meteorological Organization Archived 2015-06-29 at the Wayback Machine.. Wmo.asu.edu. Retrieved on 2016-07-23.
- ↑ "Appendix I – Weather Extremes" (PDF). San Diego, California: National Weather Service. Archived from the original (PDF) on 28 May 2008. Retrieved 2010-06-01.
- ↑ NWS (30 July 2010). "Record Setting Hail Event in Vivian, South Dakota on July 23, 2010". Aberdeen, South Dakota: National Weather Service. Archived from the original on 1 August 2010. Retrieved 2010-08-03.
- ↑ "Largest Hailstone in U.S. History Found". News.nationalgeographic.com. Archived from the original on 2010-04-20. Retrieved 2010-08-20.
- ↑ "What Places in the World Usually Have the Most Hail in One Year?". 2013-04-12. Archived from the original on 2017-10-17. Retrieved 2017-10-16.
- ↑ Glenday, Craig (2013). Guinness World Records 2014. Guinness World Records Limited. p. 22. ISBN 9781908843159.