ਮੇਹਰ ਬਾਬਾ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
Meher Baba
Meher Baba in 1945
ਜਨਮ
Merwan Sheriar Irani

(1894-02-25)25 ਫਰਵਰੀ 1894
ਮੌਤ31 ਜਨਵਰੀ 1969(1969-01-31) (ਉਮਰ 74)
Meherazad, India
ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਕੰਮGod Speaks, Discourses
ਮੁੱਖ ਰੁਚੀਆਂ
Religion, metaphysics, aesthetics, ethics
ਵੈੱਬਸਾਈਟwww.ambppct.org
ਦਸਤਖ਼ਤ

ਮੇਹਰ ਬਾਬਾ (ਜਨਮ ਮਰਵਾਨ ਸ਼ੈਰਿਅਰ ਇਰਾਨੀ; 25 ਫਰਵਰੀ 1894 - 31 ਜਨਵਰੀ 1969) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਅਧਿਆਤਮਕ ਗੁਰੂ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਵਤਾਰ, ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਸੀ।

ਮੇਰਵਾਨ ਸ਼ੀਅਰ ਈਰਾਨੀ ਦਾ ਜਨਮ 1894 ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੁਣੇ ਵਿਚ ਈਰਾਨੀ ਜ਼ੋਰਾਸਟ੍ਰੀਅਨ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਘਰ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਰੂਹਾਨੀ ਤਬਦੀਲੀ ਉਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਜਦੋਂ ਉਹ 19 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਸੱਤ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਚਲਿਆ।[1][2] ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਅਤੇ 27 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ 1922 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਚੇਲਿਆਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੰਜ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ।[3]

10 ਜੁਲਾਈ 1925 ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ, ਮੇਹਰ ਬਾਬਾ ਨੇ ਚੁੱਪ ਬਣਾਈ ਰੱਖੀ, ਇਕ ਵਰਣਮਾਲਾ ਬੋਰਡ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਜਾਂ ਹੱਥ ਦੇ ਅਨੋਖੇ ਇਸ਼ਾਰਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸੰਚਾਰ ਕੀਤਾ।[4][5][6] ਆਪਣੀ ਮੰਡਲੀ (ਚੇਲਿਆਂ ਦਾ ਚੱਕਰ) ਨਾਲ, ਉਸਨੇ ਲੰਬੇ ਅਰਸੇ ਨੂੰ ਇਕਾਂਤ ਵਿਚ ਬਿਤਾਇਆ, ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਅਕਸਰ ਵਰਤ ਰੱਖਦਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਵਿਆਪਕ ਯਾਤਰਾ ਵੀ ਕੀਤੀ, ਜਨਤਕ ਇਕੱਠਾਂ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਕੋੜ੍ਹੀਆਂ ਅਤੇ ਗਰੀਬਾਂ ਨਾਲ ਦਾਨ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੇ ਰਹੇ।[7]

1931 ਵਿਚ, ਮੇਹਰ ਬਾਬਾ ਨੇ ਪੱਛਮ ਦੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਵਿਚੋਂ ਪਹਿਲੀ ਕੀਤੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਤ ਕੀਤਾ।[8] ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ 1940 ਦੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੌਰਾਨ, ਮੇਹਰ ਬਾਬੇ ਨੇ ਅਧਿਆਤਮਕ ਚਾਹਵਾਨਾਂ ਦੀ ਇਕ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਨੂੰ ਮਾਸਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,[9] ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਅੰਦਰੂਨੀ ਅਧਿਆਤਮਕ ਤਜ਼ਰਬਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਫਸ ਗਏ ਹਨ ਜਾਂ ਜਾਦੂਗਰ ਹਨ। 1949 ਵਿਚ, ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਮੰਡਾਲੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਸਨੇ ਇਕ ਗੁਪਤ ਅਤੇ ਅਜੇ ਵੀ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਅਣਜਾਣ ਅਵਧੀ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਬਾਰੇ ਗੁਮਨਾਮ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸਨੇ " ਨਵੀਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ " ਕਿਹਾ।[10]

ਦੋ ਗੰਭੀਰ ਵਾਹਨ ਹਾਦਸਿਆਂ ਵਿਚ ਇਕ ਯਾਤਰੀ ਦੇ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਕ 1952 ਵਿਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਿਚ ਅਤੇ ਇਕ ਭਾਰਤ ਵਿਚ 1956 ਵਿਚ, ਉਸ ਦੀ ਤੁਰਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੀਮਤ ਹੋ ਗਈ।[11][12] 1962 ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪੱਛਮੀ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਨੂੰ "ਦਿ ਈਸਟ – ਵੈਸਟ ਗਰੇਡਿੰਗ" ਨਾਮਕ ਇਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਭਾਰਤ ਬੁਲਾਇਆ।[13] 1966 ਵਿਚ ਐਲਐਸਡੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮਾਨਸਿਕ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਵੱਧਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ,[14] ਬਾਬੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਸਲ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਾਇਆ।[15] ਵਿਗੜਦੀ ਸਿਹਤ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਉਸਨੇ ਉਹ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ "ਯੂਨੀਵਰਸਲ ਵਰਕ" ਕਿਹਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਰਤ ਰੱਖਣਾ ਅਤੇ ਇਕਾਂਤ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, 31 ਜਨਵਰੀ 1969 ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤਕ। ਮੇਹਰਾਬਾਦ, ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਉਸ ਦੀ ਸਮਾਧੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤੀਰਥ ਸਥਾਨ ਬਣ ਗਈ ਹੈ।[16]

ਮੇਹਰ ਬਾਬੇ ਨੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ, ਸਿਖਾਉਣ ਦੇ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਅਤੇ ਇਹ ਹੈ ਜੋ ਵਿਲੱਖਣ ਸੰਸਾਰ ਇਕ ਭਰਮ ਹੈ।ਉਸਨੇ ਸਿਖਾਇਆ ਕਿ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਕਲਪਨਾ ਹੈ, ਕਿ ਰੱਬ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਕਿ ਹਰ ਇੱਕ ਰੂਹ ਸੱਚਮੁੱਚ ਹੀ ਆਪਣੀ ਕਲਪਨਾ ਨੂੰ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨ ਲਈ ਕਲਪਨਾ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸਨੇ ਚਾਹਵਾਨਾਂ ਲਈ ਵਿਹਾਰਕ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜੋ ਰੱਬ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੀ ਇੱਛਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਨਮ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਿਚੋਂ ਬਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਪਰਫੈਕਟ ਮਾਸਟਰਜ਼, ਅਵਤਾਰ, ਅਤੇ ਉਹ ਰੂਹਾਨੀ ਮਾਰਗ ਦੇ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਪੜਾਵਾਂ 'ਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਇਨਵੋਲੈਂਸ ਕਿਹਾ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਿਤਾਬਾਂ ਡਿਸਕੋਰਸਜ਼ ਐਂਡ ਗੌਡ ਸਪੀਕਸ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਹਨ।

ਉਸਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਅਵਤਾਰ ਮੇਹਰ ਬਾਬਾ ਚੈਰੀਟੇਬਲ ਟਰੱਸਟ ਜਿਸਦੀ ਉਸਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਤੀਰਥ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਮੁੱਠੀ ਭਰ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਪੌਪ-ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਤੇ “ਚਿੰਤਾ ਨਾ ਕਰੋ, ਖੁਸ਼ ਰਹੋ” ਵਰਗੇ ਸਾਂਝੇ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਵਿਚ ਮੇਹਰ ਬਾਬੇ ਦੀ ਚੁੱਪ ਇਕ ਰਹੱਸਮਈ ਮੁੱਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।[17][18]

ਮੌਤ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ[ਸੋਧੋ]

31 ਜਨਵਰੀ 1969 ਨੂੰ ਮੇਹਰ ਬਾਬਾ ਦੀ ਮੌਤ ਮਹੇਰਾਜ਼ਾਦ ਵਿਖੇ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿਖੇ ਹੋਈ।[19] ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਆਖ਼ਰੀ ਇਸ਼ਾਰਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸੰਕੇਤ ਕੀਤਾ, "ਇਹ ਨਾ ਭੁੱਲੋ ਕਿ ਮੈਂ ਰੱਬ ਹਾਂ।"[20] ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਸਦੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੇ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਬਰਸੀ ਨੂੰ ਅਮ੍ਰਿਤਥੀ (ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਦਿਨ) ਕਿਹਾ। ਮੇਹਰਬਾਬ ਦੀ ਦੇਹ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਸਮਾਧੀ ਮਹੇਰਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਗੁਲਾਬ ਨਾਲ ਢੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਬਰਫ ਨਾਲ ਠੰਡਾ ਕੀਤਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਅੰਤਮ ਦਫ਼ਨਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਨੂੰ ਇਕ ਹਫ਼ਤੇ ਲਈ ਜਨਤਾ ਲਈ ਉਪਲੱਬਧ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[21] ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਮੇਹਰ ਬਾਬਾ ਨੇ ਪੂਨਾ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਦਰਸ਼ਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀਆਂ ਵਿਆਪਕ ਤਿਆਰੀਆਂ ਕਰ ਲਈਆਂ ਸਨ। ਉਸਦੀ ਮੰਡਲੀ ਨੇ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਦੀ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਕਈ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਨੇ ਇਸ "ਆਖਰੀ ਦਰਸ਼ਨ" ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਰਕਤ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਯੁੰਕਤ ਰਾਜ, ਯੂਰਪ, ਅਤੇ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਤੋਂ ਆਏ ਸੈਂਕੜੇ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।[22]

ਚੁੱਪ[ਸੋਧੋ]

10 ਜੁਲਾਈ 1925 ਤੋਂ, 1969 ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤਕ, ਮੇਹਰ ਬਾਬਾ ਚੁੱਪ ਰਿਹਾ।[4][5][23] ਉਸਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਵਰਣਮਾਲਾ ਬੋਰਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਵਿਲੱਖਣ ਹੱਥਾਂ ਦੇ ਇਸ਼ਾਰਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ ਜਿਸਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਇੱਕ ਮੰਡਲੀ ਦੁਆਰਾ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਉਸਦੇ ਚੇਲੇ ਅਰੂਚ ਜੇਸਾਵਾਲਾ ਦੁਆਰਾ।[24] ਮੇਹਰ ਬਾਬੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਚੁੱਪੀ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਕਸਰਤ ਵਜੋਂ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਰਵ ਵਿਆਪਕ ਕਾਰਜ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਸੀ।

ਗੈਲਰੀ[ਸੋਧੋ]

ਨੋਟ[ਸੋਧੋ]

  1. Hopkinson, Tom & Dorothy: Much Silence, Meher Baba Foundation Australia, 1974, p. 24
  2. Purdom (1964) p. 20
  3. Haynes (1989) pp. 38–39
  4. 4.0 4.1 Encyclopedia of Religion, Macmillan Publishing Company, 1995, vol. 9, p. 346
  5. 5.0 5.1 Haynes (1989) p. 2
  6. Baba (2007) p. 3
  7. Haynes (1989) p. 70
  8. Kalchuri (1986) p. 1405ff
  9. Donkin (2001) p. vi
  10. Purdom (1964) p. 431
  11. Haynes (1989) p. 60
  12. Purdom (1964) p. 376
  13. Awakener Magazine, Volume 9, Number 1–2, 1963, p. 1
  14. Brecher, Edward M; et al. (1972). "How LSD was popularized". Consumer Reports/Drug Library. Retrieved 14 July 2008.
  15. Kalchuri (1986) p. 6399ff
  16. Haynes (1989) p. 62
  17. Purdom (1964) p. 407 – "Why he ceased to speak and write Baba has explained only vaguely, though much natural curiosity is aroused; the first question asked when people come to know about him or to see him is why he does it. That both silence and nonwriting are of great significance is certain; not surprisingly Baba does not explain. Silence is the answer to silence."
  18. Meher Baba's Silent Semiotic Output, José Sanjinés, Signs and Society, Vol. 2, No. S1, Supplement 2014, The University of Chicago Press, p. S121
  19. Encyclopædia Britannica, retrieved 7/2/14,
  20. Kalchuri (1986) p. 6713
  21. Kalchuri (1986) p. 6735
  22. James Ivory, The Talk of the Town, "Jai Baba!", The New Yorker, 21 June 1969, p. 28
  23. Kalchuri (1986) p. 738 "Meher Baba had observed silence three times before, but the silence beginning July 10th, 1925, was to last until the end of his life."
  24. Purdom (1964) p. 52