ਵਿਧਾ ਗਲਪ
 | ਇਹ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਅੰਦਾਜ਼ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦਾ ਹੈ। |
ਵਿਧਾ ਗਲਪ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਲੋਕਪਸੰਦ ਗਲਪ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਹੈ ਜੋ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖਾਸ ਸਾਹਿਤਕ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਫਿੱਟ ਪਾਉਣ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ ਲਿਖੀਆਂ ਗਈਆਂ ਗਲਪ ਰਚਨਾਵਾਂ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਉਸ ਸ਼ੈਲੀ ਨਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਪਾਠਕਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕਾਂ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ।[1]
ਹਾਲਾਂਕਿ ਲੋਕਪਸੰਦ ਗਲਪ ਨੂੰ ਆਮ ਕਰਕੇ ਸਾਹਿਤਕ ਗਲਪ ਤੋਂ ਵਖਰਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਕਈ ਵੱਡੀਆਂ ਸਾਹਿਤਕ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਨੇ ਵੀ ਲੋਕਪਸੰਦ ਗਲਪ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਜੌਹਨ ਬੈਨਵਿਲੇ ਬਿਨਯਾਮਿਨ ਬਲੈਕ ਵਾਂਗ ਅਪਰਾਧ ਨਾਵਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਡੌਰਿਸ ਲੇਸਿੰਗ, ਅਤੇ ਮਾਰਗਰੇਟ ਐਟਵੁੱਡ ਦੋਨਾਂ ਨੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਗਲਪ ਲਿਖਿਆ ਹੈ।ਮੈਗਰੇਟ ਜੌਰਜ ਸਿਮੇਨਨ, ਮੈਗਰੇਟ ਜਾਸੂਸੀ ਨਾਵਲ ਲਿਖਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਆਂਦਰੇ ਯੀਦ "ਫ੍ਰੈਂਚ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਨਾਵਲਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਾਵਲਵਾਦੀ" ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ।[2]
ਮੁੱਖ ਵਿਧਾਵਾਂ ਅਪਰਾਧ, ਕਲਪਨਾ, ਰੋਮਾਂਸ, ਵਿਗਿਆਨ ਗਲਪ, ਪੱਛਮੀ, ਪ੍ਰੇਰਣਾਦਾਇਕ, ਇਤਿਹਾਸਕ ਗਲਪ ਅਤੇ ਦਹਿਸ਼ਤ ਹਨ। ਵਧੇਰੇ ਵਪਾਰ-ਉਨਮੁਖ ਵਿਧਾ ਗਲਪ ਨੂੰ ਸਾਹਿਤਕ ਆਲੋਚਕਾਂ ਨੇ ਖਰਾਬ ਲਿਖੀ ਜਾਂ ਭਾਂਜਵਾਦੀ ਕਹਿ ਕੇ ਖਾਰਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[3]
ਵਿਧਾ ਅਤੇ ਗਲਪ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ
[ਸੋਧੋ]ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ "ਗਲਪ ਸ਼੍ਰੇਣੀ" ਪਦ ਅਕਸਰ ਵਿਧਾ ਗਲਪ ਦੇ ਸਮਾਨਾਰਥੀ ਵਜੋਂ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਇੱਕ ਪੁਸਤਕ ਸਟੋਰ ਦੇ ਗਲਪ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਸ਼ੈਲਫ ਸਿਰਲੇਖਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਪੱਛਮੀ ਜਾਂ ਰਹੱਸਮਈ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਭਾਗ ਨੂੰ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ "ਆਮ ਗਲਪ" ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਵੱਡੇ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿਰਲੇਖ ਅਕਸਰ ਖ਼ੁਦ ਨਾਵਲ ਵਿਧਾ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਆਮ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਰੱਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਵਿਕਰੇਤਾ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ, ਆਪਣੀ ਉੱਚਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਜਾਂ ਉਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਲਛਣਾਂ ਦੇ ਕਰਕੇ ਉਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਵਿਧਾ ਦੇ ਪਾਠਕਾਂ ਤੋਂ ਪਰੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸਰੋਤਿਆਂ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕਰਨਗੇ।
ਕੁਝ ਬਾਲਗ ਸੁਦਾਈ ਜਨਤਕ ਤੌਰ ਤੇ ਲੋਕਪਸੰਦ ਗਲਪ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਸ਼ਰਮਾਉਂਦੇ ਹਨ।[4] ਸਾਹਿਤਕ ਗਲਪ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਕੁਝ ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ ਗੁਪਤ ਨਵਾਂ ਹੇਠ ਨਾਵਲ ਲਿਖੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਸਾਹਿਤਕ ਗਲਪ ਵਿੱਚ ਵਿਧਾ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਪੱਤੇ ਲਗਾਏ ਹੋਏ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।[5][6][7]
ਰੋਮਾਂਸ ਗਲਪ ਦਾ 2007 ਵਿੱਚ ਯੂਐਸ ਦੇ ਕਿਤਾਬ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 1.375 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਸਥਾਨ ਤੇ ਧਰਮ/ਪ੍ਰੇਰਣਾਦਾਇਕ ਸਾਹਿਤ 819 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ, ਵਿਗਿਆਨ ਗਲਪ/ਕਲਪਨਾ 700 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ, ਰਹੱਸ 650 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਨਾਲ ਅਤੇ ਫਿਰ ਕਲਾਸਿਕ ਸਾਹਿਤਕ ਗਲਪ ਦਾ 466 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਸੀ।[8]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ French, Christy Tillery. "Literary Fiction vs Genre Fiction". AuthorsDen. Retrieved 10 April 2013.
- ↑ Charles E. Claffey, The Boston Globe September, 10, 1989 Contributing to this report was Boston Globe book editor Mark Feeney. http://articles.sun-sentinel.com/1989-09-10/features/8903020475_1_inspector-maigret-georges-simenon-detective-story Archived 2018-09-20 at the Wayback Machine.
- ↑ Grossman, Lev (23 May 2012). "Literary Revolution in the Supermarket Aisle: Genre Fiction Is Disruptive Technology". Time. Retrieved 11 April 2013.
- ↑ "Locus Online: Betsy Wollheim interview excerpts". Locus. June 2006. Retrieved 2017-12-06.
- ↑ Merritt, Stephanie (14 February 2010). "Forget 'serious' novels, I've turned to a life of crime". The Guardian. London. Retrieved 11 April 2013.
- ↑ STASIO, MARILYN (20 April 2008). "Next Victim". The New York Times. Retrieved 11 April 2013.
- ↑ KAKUTANI, MICHIKO (21 November 1989). "Critic's Notebook; Kill! Burn! Eviscerate! Bludgeon! It's Literary Again to Be Horrible". The New York Times. Retrieved 11 April 2013.
- ↑ See the page Romance Literature Statistics: Overview Archived 2007-12-23 at the Wayback Machine. (visited March 16, 2009) of Romance Writers of America Archived 2010-12-03 at the Wayback Machine. homepage. The subpages offer further statistics for the years since 1998.