ਸ਼ਾਂਗ ਰਾਜਵੰਸ਼
ਸ਼ਾਂਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ (ਚੀਨੀ: 商朝, ਸ਼ਾਂਗ ਚਾਓ ; ਪਿਨਾਇਨ ਅੰਗਰੇਜੀਕਰਣ: Shang dynasty) ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ੧੬੦੦ ਈਸਾਪੂਰਵ ਤੋਂ ੧੦੪੬ ਈਸਾਪੂਰਵ ਤੱਕ ਰਾਜ ਕਰਣ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰਾਜ ਹਵਾਂਗਹੋ (ਪੀਲੀ ਨਦੀ) ਦੀ ਵਾਦੀ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਸੀ। ਚੀਨੀ ਸਰੋਤਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਸ਼ਿਆ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਰਾਜਕਾਲ ਦੇ ਬਾਅਦ ਆਇਆ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਬਾਅਦ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਝੋਊ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਇਆ। ਚੀਨ ਦੇ ਹੇਨਾਨ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੇ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਉੱਤਰੀ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਯਿਨਸ਼ੁ ਪੁਰਾਤਤਵ ਥਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਗ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਾ ਸਥਾਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਗਿਆਰਾਂ ਸ਼ਾਹੀ ਮਕਬਰੇ ਮਿਲੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਹਿਲਾਂ - ਮੰਦਿਰਾਂ ਦੇ ਖੰਡਹਰ ਵੀ ਮਿਲੇ ਹਨ। ਇਥੋਂ ਹਥਿਆਰ,ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੇਣ ਦੇ ਥਾਂ ਵੀ ਵੇਖੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਇਲਾਵਾ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕਾਂਸੇ, ਹਰਿਤਾਸ਼ਮ (ਜੇਡ), ਪੱਥਰ, ਹੱਡੀ ਅਤੇ ਚੀਕਣੀ ਮਿੱਟੀ ਵਰਗੀਆਂ ਚੀਜਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਾਰੀਕ ਕਾਰੀਗਿਰੀ ਨੂੰ ਵੇਖਕੇ ਇਸ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਕਾਫ਼ੀ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਣ ਦਾ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ। [1]
ਚੀਨੀ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਾਈ
[ਸੋਧੋ]ਇੱਥੇ ਕੁੱਝ ਕਾਂਸੇ ਦੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਉੱਤੇ ਲਿਖਾਈ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਇਲਾਵਾ ਇਹ ਸਾਫ਼ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਹੱਡੀਆਂ ਅਤੇਕਛੁਵਾਂਦੇ ਕਵਚੋਂ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਭਵਿਸ਼ਿਅਵਾਨੀਆਂ ਕਰਣ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਉੱਤੇ ਚੀਨੀ ਭਾਵਚਿਤਰਾਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀ ਗਿਆਤ ਲਿਖਾਈ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਲੱਖ ਤੋ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਿਲੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਲਿਖਾਈ ਦੇ ਨਮੂਨੀਆਂ ਤੋਂ ਤਸਾ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਕੇਵਲ ਰਾਜੇ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਪੜਨਾ - ਲਿਖਣਾ ਆਉਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਖਰੋਂਚੋਂ ਵਿੱਚ ਰਾਜੇ ਦੇ ਦ੍ਰਸ਼ਟਿਕੋਣ ਤੋਂ ਦੁਨੀਆ ਵੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕੁੱਝ ਵਿੱਚ ਯੁੱਧਾਂ ਦਾ ਜਿਕਰ ਹੈ, ਕੁੱਝ ਵਿੱਚ ਰਾਣੀ ਦੀ ਗਰਭਾਵਸਥਾ ਦਾ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਵਿੱਚ ਰਾਜੇ ਦੇ ਆਪਣੇ ਦੁਖਦੇ ਹੋਏ ਦੰਦਾਂ ਦਾ। [2]
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ
[ਸੋਧੋ]ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Lives and times: a world history reader, Volume 1, James P. Holoka, Jiu-Hwa Lo Upshur, West Pub. Co., 2002, ... Since the sixth century mere were accounts of sporadic discoveries of inscribed bones from around Yinshu ('Waste of Yin' ... scientific study of inscribed oracle bones from the Shang dynasty ...
- ↑ Voyages in World History, Valerie Hansen, Kenneth R. Curtis, Cengage Learning, 2008, ISBN 978-0-618-07720-5, ... During the Shang dynasty only the king and his scribes could read and write characters. Presenting the world from the king's vantage point, some oracle bones treat affairs of state, like the outcomes of battles, but many more touch on individual matters, such as his wife's pregnancy or his own aching teeth ...