ਸ਼ਾਂਤੀ ਹੀਰਾਨੰਦ
ਸ਼ਾਂਤੀ ਹੀਰਾਨੰਦ | |
|---|---|
 ਸ਼ਾਂਤੀ ਹੀਰਾਨੰਦ | |
| ਜਨਮ | 1932 |
| ਮੌਤ | ਅਪ੍ਰੈਲ 10, 2020 (aged 87) ਗੁਰੂਗ੍ਰਾਮ, ਭਾਰਤ |
| ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ | ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ |
| ਪੁਰਸਕਾਰ | ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ (2007) |
ਸ਼ਾਂਤੀ ਹੀਰਾਨੰਦ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Shanti Hiranand; ਹਿੰਦੀ: शान्ती हीरानंद) (1932 – 10 ਅਪ੍ਰੈਲ 2020) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਗਾਇਕਾ, ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਸੀ, ਜੋ ਇੱਕ ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਇਕਾ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਮੁਹਾਰਤ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਉਹ ਬੇਗਮ ਅਖ਼ਤਰ: ਦ ਸਟੋਰੀ ਆਫ਼ ਮਾਈ ਅੰਮੀ, ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਇਕਾ ਬੇਗਮ ਅਖ਼ਤਰ ਦੀ ਜੀਵਨੀ ਸੰਬੰਧੀ ਰਚਨਾ ਦੀ ਲੇਖਕ ਸੀ।
ਜੀਵਨੀ
[ਸੋਧੋ]1933 ਵਿੱਚ ਲਖਨਊ (ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਰਾਜ ਵਿੱਚ) ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਸਿੰਧੀ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜਨਮੀ, ਸ਼ਾਂਤੀ ਹੀਰਾਨੰਦ ਨੇ ਭਾਤਖੰਡੇ ਸੰਗੀਤ ਸੰਸਥਾ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ, ਜਦੋਂ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ 1940 ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।[1][2][3]
ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੰਗੀਤ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ 1947 ਵਿੱਚ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਲਾਹੌਰ 'ਤੇ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਰਾਮਪੁਰ ਦੇ ਉਸਤਾਦ ਐਜਾਜ਼ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਲਖਨਊ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀ, ਜਦੋਂ ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ 1947 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਵਾਪਸ ਆਇਆ।[4] 1952 ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਰੇਡੀਓ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਬੇਗਮ ਅਖਤਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸਿਖਲਾਈ ਲੈਣ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ। 1957 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਬੇਗਮ ਅਖ਼ਤਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਠੁਮਰੀ, ਦਾਦਰਾ ਅਤੇ ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਉਣ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਹ ਰਿਸ਼ਤਾ 1974 ਵਿੱਚ ਅਖ਼ਤਰ ਦੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ; ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੀਰਾਨੰਦ ਦੀ ਅਖਤਰ 'ਤੇ ਲਿਖੀ ਕਿਤਾਬ, ਬੇਗਮ ਅਖਤਰ: ਦ ਸਟੋਰੀ ਆਫ ਮਾਈ ਅੰਮੀ, 2005 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।[5][6]
ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ 2007 ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਚੌਥਾ ਸਰਵਉੱਚ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ, ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ।[7] ਉਸਦੀਆਂ ਕੁਝ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕੰਪਾਇਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਆਡੀਓ ਸੀਡੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਸੰਗੀਤ ਟੂਡੇ ਦੁਆਰਾ ਪਿਆਰ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ।[8] ਉਹ ਲਖਨਊ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਗਾਇਕਾ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਲਖਨਊ ਵਿੱਚ ਅਖਤਰ ਦੇ ਘਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਲਈ ਬੇਗਮ ਅਖਤਰ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਸਮੂਹ (BAAG ਟਰੱਸਟ) ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਸੀ।[9] ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤ੍ਰਿਵੇਣੀ ਕਲਾ ਸੰਗਮ, ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਸਿਖਾਇਆ।
ਸ਼ਾਂਤੀ ਹੀਰਾਨੰਦ ਦੀ ਮੌਤ 10 ਅਪ੍ਰੈਲ 2020 ਨੂੰ ਗੁਰੂਗ੍ਰਾਮ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੋਈ। [10] [11]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Shanti Hiranand on Indian Raga". Indian Raga. 2016. Retrieved 19 January 2016.
- ↑ Kidwai, Saleem (10 April 2020). "With the passing of Shanti Hiranand, the Begum Akhtar era is formally over". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 11 April 2020.
- ↑ "Ghazal singer Shanti Hiranand, torchbearer of Begum Akhtar's legacy, passes away". The Indian Express (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 11 April 2020. Retrieved 11 April 2020.
- ↑ "Explaining nuances of ghazals the begum Akhtar way". Times of India. 23 September 2012. Retrieved 19 January 2016.
- ↑ "About the book". Viva Books. 2016. Archived from the original on 26 ਜਨਵਰੀ 2016. Retrieved 19 January 2016.
- ↑ Rajan, Anjana (19 March 2014). "Looking into the mirror". The Hindu. Retrieved 19 January 2016.
- ↑ "Padma Awards" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. 2016. Archived from the original (PDF) on 19 ਅਕਤੂਬਰ 2017. Retrieved 3 January 2016.
- ↑ "Expressions of Love". Music Today. 2016. Archived from the original on 26 ਜਨਵਰੀ 2016. Retrieved 19 January 2016.
- ↑ "In memory of Begum Akhtar". Times of India. 16 January 2011. Retrieved 19 January 2016.
- ↑ "Padma Shri singer Shanti Hiranand passes away at 87". 10 April 2020.
- ↑ "Hindustani classical singer and Padma Shri awardee, Shanti Hiranand, passes away at 87". The Economic Times. 11 April 2020. Retrieved 11 April 2020.