ਇੰਡੀਅਨ ਲਿਟਰੇਚਰ (ਪਤ੍ਰਿਕਾ)
ਇੰਡੀਅਨ ਲਿਟਰੇਚਰ ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਸਾਹਿਤਕ ਰਸਾਲਾ ਹੈ ਜੋ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਲੈਟਰਸ ਦੁਆਰਾ ਦੋ-ਮਾਸਿਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1957 ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼-ਭਾਰਤੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਅੰਤਰਾ ਦੇਵ ਸੇਨ ਇਸਦਾ ਸੰਪਾਦਕ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]
ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1957 ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਸਾਲਾਨਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਵਜੋਂ ਇੰਡੀਅਨ ਲਿਟਰੇਚਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। [1] ਅਕਤੂਬਰ 1957 ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅੰਕ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਸੰਪਾਦਕੀ ਨੋਟ ਵਿੱਚ ਸੰਪਾਦਕਾਂ ਨੇ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਮਾਰਚ 1954 ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਹਰ ਜਨਰਲ ਕੌਂਸਲ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਇਹ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤਕ ਵਿਕਾਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਰਸਾਲੇ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ। [2] ਇਸ ਲਈ, ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੰਡੀਅਨ ਲਿਟਰੇਚਰ ਦਾ ਉਦੇਸ਼, ਭਾਰਤੀ ਲੇਖਕਾਂ ਅਤੇ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਨਵੀਆਂ ਸਾਹਿਤਕ ਰਚਨਾਵਾਂ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਅਨੁਵਾਦ ਅਤੇ ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਰਚਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਿਹਤਰ ਜਾਣੂ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਦੇਣਾ ਸੀ। ਸੰਪਾਦਕੀ ਨੋਟ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇੰਡੀਅਨ ਲਿਟਰੇਚਰ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਰੂਪ ਦੇਵੇਗਾ। [1] ਇਸ ਦੇ ਲਾਂਚ ਵੇਲ਼ੇ, ਇੰਡੀਅਨ ਲਿਟਰੇਚਰ ਦਾ ਸਾਲਾਨਾ ਚੰਦਾ ਮਾਤਰ 2.5 ਰੁਪਏ ਹੈ। [3]
ਜਰਨਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸੰਪਾਦਕੀ ਬੋਰਡ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਮੈਂਬਰ ਸਨ; ਐਸ. ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ, ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਅਤੇ ਲੇਖਕ, ਹੁਮਾਯੂੰ ਕਬੀਰ, ਅਤੇ ਕੇ.ਆਰ. ਕ੍ਰਿਪਲਾਨੀ, ਸੰਪਾਦਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ। [4] 1965 ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸੰਪਾਦਕੀ ਬੋਰਡ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜਰਨਲ ਦਾ ਇੱਕ ਮਨੋਨੀਤ ਸੰਪਾਦਕ ਸੀ, ਜਿਸਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਬੰਗਾਲੀ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਅਨੁਵਾਦਕ, ਲੋਕਨਾਥ ਭੱਟਾਚਾਰੀਆ ਤੋਂ ਹੋਈ ਸੀ। [5] ਰਸਾਲੇ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਸੰਪਾਦਕ ਅੰਤਰਾ ਦੇਵ ਸੇਨ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸੰਪਾਦਕਾਂ ਵਿੱਚ ਏ.ਜੇ. ਥਾਮਸ, ਕੇ. ਸਚਿਦਾਨੰਦਨ, ਅਤੇ ਐਚ.ਐਸ. ਸ਼ਿਵਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਇੰਡੀਅਨ ਲਿਟਰੇਚਰ ਦੇ ਅੰਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸੰਪਾਦਕੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ 1973 ਤੋਂ, ਕੇਸ਼ਵ ਮਲਿਕ ਨੇ ਸੰਪਾਦਕ ਵਜੋਂ ਆਪਣਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਹਰ ਇੱਕ ਅੰਕ ਲਈ ਇੱਕ ਤਰਜੀਹੀ ਨੋਟ ਦੇ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਬਾਰੇ ਆਮ ਵਿਚਾਰ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। [6] 1974 ਵਿੱਚ, ਐਸ. ਬਾਲੂ ਰਾਓ ਨੇ ਕੇਸ਼ਵ ਮਲਿਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੰਪਾਦਕ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਿਆ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੰਪਾਦਕੀ ਨੋਟ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਅਨੁਵਾਦਾਂ 'ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਇੰਡੀਅਨ ਲਿਟਰੇਚਰ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਨੂੰ ਮੁੜ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ। [7] ਐਸ. ਬਾਲੂ ਰਾਓ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕੀ ਨੋਟ ਇੱਕ ਬਾਕਾਇਦਾ ਫ਼ੀਚਰ ਬਣ ਗਏ ਹਨ, ਹਰ ਅੰਕ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ ਨਾਲ਼ ਤੁਆਰਫ਼ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਸ ਨ, ਅਤੇ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਸਾਰੇ ਸੰਪਾਦਕਾਂ ਨੇ ਹਰ ਇੱਕ ਅੰਕ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੰਪਾਦਕੀ ਨੋਟ ਸਹਿਤ ਕਢਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਹੈ।
1959 ਤੋਂ ਇੰਡੀਅਨ ਲਿਟਰੇਚਰ ਸਿਰਫ਼ ਸਾਲਾਨਾ ਦੀ ਬਜਾਏ ਦੋ-ਸਾਲਾਨਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਅਤੇ 1966 ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਇੱਕ ਤਿਮਾਹੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਬਣ ਗਿਆ। [8] 1979 ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਦੋ-ਮਾਸਿਕ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। [9]
ਰਸਾਲੇ ਨੇ 2007 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ 50 ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਕੀਤੇ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਨੇ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਕਵੀਆਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ ਗੋਲਡਨ ਜੁਬਲੀ ਅਨੁਵਾਦ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ:-
- ਰਾਣਾ ਨਈਅਰ ਨੂੰ ਸੂਫ਼ੀ ਸੰਤ ਬਾਬਾ ਫਰੀਦ ਦੀ ਬਾਣੀ ਪੰਜਾਬੀ ਤੋਂ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਨ ਲਈ।
- ਡਾ: ਤਪਨ ਕੁਮਾਰ ਪ੍ਰਧਾਨ, ਆਪਣੇ ਉੜੀਆ ਕਵਿਤਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ, ਕਾਲਾਹਾਂਡੀ ਦੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਨੁਵਾਦ ਲਈ
- ਪਰੋਮਿਤਾ ਦਾਸ, ਪਾਰਵਤੀ ਪ੍ਰਸਾਦ ਬਰੂਵਾ ਦੀਆਂ ਅਸਾਮੀ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਨੁਵਾਦ ਲਈ।
ਸੰਪਾਦਕਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ[ਸੋਧੋ]
ਇੰਡੀਅਨ ਲਿਟਰੇਚਰ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕੀ ਬੋਰਡ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੇਆਰ ਕ੍ਰਿਪਲਾਨੀ, ਐਸ. ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ, ਹੁਮਾਯੂੰ ਕਬੀਰ, ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ, ਸੁਨੀਤੀ ਕੁਮਾਰ ਚੈਟਰਜੀ, ਕੇਆਰ ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸ ਆਇੰਗਰ, ਪ੍ਰਭਾਕਰ ਮਾਚਵੇ, ਆਰ.ਐਸ. ਕੇਲਕਰ, ਉਮਾਸ਼ੰਕਰ ਜੋਸ਼ੀ, ਵੀ.ਕੇ. ਗੋਕਾਕ, ਜੀ. ਗੋਕਾਕ, ਜੀ. ਬੀਰਦੰਰਗ, ਬੀਰਦੰਰਗ ਕੁਮਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇੰਦਰ ਨਾਥ ਚੌਧਰੀ, ਯੂਆਰ ਅਨੰਤਮੂਰਤੀ, ਰਮਾਕਾਂਤ ਰਥ, ਗੋਪੀ ਚੰਦ ਨਾਰੰਗ, ਅਤੇ ਸੁਨੀਲ ਗੰਗੋਪਾਧਿਆਏ ।
ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਯੋਗਦਾਨੀ[ਸੋਧੋ]
ਇੰਡੀਅਨ ਲਿਟਰੇਚਰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਨੇ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਕੁਝ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਇੰਡੀਅਨ ਲਿਟਰੇਚਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅੰਕ ਵਿੱਚ, ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਕਵਿਤਾ ਉੱਤੇ ਫਿਲਿਪ ਯੰਗ ਦਾ ਇੱਕ ਲੇਖ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ Čedomir Minderović ਅਤੇ Seijiro Yoshizawa ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵੀ ਛਾਪੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। [10] ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ 1.0 1.1 "Journal: Indian Literature". Sahitya Akademi. Retrieved 2020-07-22.
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link) - ↑ "Editorial Note". Indian Literature. 1 (1): 1–3. 1957. ISSN 0019-5804. JSTOR 23328603.
- ↑ "Front Matter". Indian Literature. 1 (1). 1957. ISSN 0019-5804. JSTOR 23328602.
- ↑ "Front Matter". Indian Literature. 1 (1). 1957. ISSN 0019-5804. JSTOR 23328602."Front Matter". Indian Literature. 1 (1). 1957. ISSN 0019-5804. JSTOR 23328602.
- ↑ "Front Matter". Indian Literature. 8 (1). 1965. ISSN 0019-5804. JSTOR 23329266.
- ↑ "Front Matter". Indian Literature. 15 (4). 1972. ISSN 0019-5804. JSTOR 24157173.
- ↑ Rao, S. Balu (1984). "A Note From the Editor". Indian Literature. 27 (3 (101)): 5–6. ISSN 0019-5804. JSTOR 24158705.
- ↑ "Front Matter". Indian Literature. 8 (2). 1965. ISSN 0019-5804. JSTOR 23329125.
- ↑ "Front Matter". Indian Literature. 19 (4). 1976. ISSN 0019-5804. JSTOR 24157271.
- ↑ "Vol. 1, No. 1, October 1957 of Indian Literature on JSTOR". www.jstor.org (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-07-22.