ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਚੁਣਿਆ ਹੋਇਆ ਲੇਖ/24 ਜੂਨ
ਕੁਤੁਬੁੱਦੀਨ ਐਬਕ (1150-1210) ਮੱਧਕਾਲੀਨ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ਾਸਕ, ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੁਲਤਾਨ ਅਤੇ ਗ਼ੁਲਾਮ ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਕੇਵਲ ਚਾਰ ਸਾਲ (1206 – 1210) ਹੀ ਸ਼ਾਸਨ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਫੌਜ਼ੀ ਸੀ ਜੋ ਦਾਸ ਬਣ ਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਰਾਜੇ ਦੇ ਫੌਜੀ ਅਭਿਆਨਾਂ ਦਾ ਸਹਾਇਕ ਬਣਿਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਸੁਲਤਾਨ। ਕੁਤੁਬੁੱਦੀਨ ਐਬਕ 'ਲੱਖ ਬਖਸ਼' ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਦੇ ਪੂਰਵ ਮਹਿਮੂਦ ਗੋਰੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਐਲਾਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਸ਼ਾਹੀ ਖਾਨਦਾਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਤੁਰਕ ਦਾਸਾਂ ਉੱਤੇ ਜਿਆਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਸੀ। ਗੋਰੀ ਦੇ ਦਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਐਬਕ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਗਯਾਸੁੱਦੀਨ ਮਹਿਮੂਦ , ਯਲਦੌਜ , ਕੁਬਾਚਾ ਅਤੇ ਅਲੀਮਰਦਾਨ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਨ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਖ਼ੁਰਾਂਟ ਅਤੇ ਲਾਇਕ ਸਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵਾਰਿਸ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਗੋਰੀ ਨੇ ਐਬਕ ਨੂੰ ਮਲਿਕ ਦੀ ਉਪਾਧਿ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਉੱਤੇ ਉਸਨੂੰ ਸਾਰੇ ਸਰਦਾਰਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਸੀ। ਐਬਕ ਦਾ ਗੱਦੀ ਉੱਤੇ ਦਾਅਵਾ ਕਮਜੋਰ ਸੀ ਉੱਤੇ ਉਸਨੇ ਔਖਾ ਪਰੀਸਥਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਭਰਿਆ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਓੜਕ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਸੱਤਾ ਦਾ ਸਵਾਮੀ ਬਣਾ। ਗੋਰੀ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਬਾਅਦ 24 ਜੂਨ 1206 ਨੂੰ ਕੁਤੁਬੁੱਦੀਨ ਦਾ ਰਾਜਾਰੋਹਨ ਹੋਇਆ ਉੱਤੇ ਉਸਨੇ ਸੁਲਤਾਨ ਦੀ ਉਪਾਧਿ ਧਾਰਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਸੀ ਕਿ ਹੋਰ ਗੁਲਾਮ ਸਰਦਾਰ ਯਲਦੌਜ ਅਤੇ ਕੁਬਾਚਾ ਉਸਤੋਂ ਈਰਖਾ ਰੱਖਦੇ ਸਨ। ਉਸਦੀ ਮੌਤ 1210 ਵਿੱਚ ਪੋਲੋ ਖੇਡਦੇ ਸਮੇਂ ਘੋੜੇ ਉੱਤੋਂ ਡਿੱਗਣ ਕਾਰਨ ਹੋਈ।