ਰਜਨੀ ਤਿਲਕ
ਰਜਨੀ ਤਿਲਕ (27 ਮਈ 1958 - 30 ਮਾਰਚ 2018) ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਭਾਰਤੀ ਦਲਿਤ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁੰਨ ਸਨ ਅਤੇ ਦਲਿਤ ਨਾਰੀਵਾਦ ਦੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਆਵਾਜ਼ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ [1] ਇੱਕ ਲੇਖਕ ਵੀ ਸਨ.[2] ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਆਲ੍ਟਰਨੇਟਿਵ ਦਲਿਤ ਮੀਡੀਆ (ਸੀਏਡੀਏਐਮ) ਦੇ ਐਗਜ਼ੈਕਟਿਵ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਆਫ ਦਲਿਤ ਔਰਗੇਨਾਇਜ਼ੇਸ਼ੰਸ (ਐਨ.ਏ.ਸੀ.ਡੀ.ਓ.ਆਰ.) ਦੀ ਸਹਿ-ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ, ਅਤੇ ਦਲਿਤ ਲੇਖਕ ਸੰਘ (ਦਲਿਤ ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ) ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ.[3]
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਕੈਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਤਿਲਕ ਦਾ ਜਨਮ 27 ਮਈ 1958 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸੀਮਤ ਸਾਧਨਾਂ ਵਾਲੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ. ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਦਰਜੀ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੂਰਵਜ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਰਾਜ ਤੋਂ ਦਿੱਲੀ ਆ ਗਏ ਸਨ. ਉਹ ਸੱਤ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪਹਿਲੇ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਭੈਣ ਭਰਾਵਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਨਰਸ ਬਣਨ ਦੇ ਆਪਣੇ ਸੁਪਨੇ ਨੂੰ ਛੱਡਣਾ ਪਿਆ ਸੀ.
ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਆਈ.ਟੀ.ਆਈ. ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਲੜਕੀਆਂ ਲਈ ਇਕ ਯੂਨੀਅਨ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜੋ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤੇ ਲਿੰਗ ਆਧਾਰਿਤ ਭੇਦ-ਭਾਵ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦੀ ਹੈ. ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਗਰੁੱਪ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਗਰੈਸਿਵ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਯੂਨੀਅਨ (ਪੀਐਸਯੂ) ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਰਥਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ 'ਤੇ ਖੱਬੇ ਪੱਖੀ ਧਿਆਨ ਅਤੇ ਜਾਤ ਦੇ ਸਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਪਾਸੇ ਰੱਖ ਕੇ ਚਲਣ ਵਾਲੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੋਚ, ਅਜਿਹੇ ਕਾਰਣਾਂ ਕਰਕੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਸੰਘ ਅਲੱਗ ਕਰ ਲਿਆ. 1980 ਦੇ ਦਸ਼ਕ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਤਿਲਕ ਦਲਿਤ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ ਪਰ ਜਾਤ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਪਿਤਾਪੁਣੇ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇ ਕੇ ਉਸ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ ਬਣ ਗਏ.[4]
2011 ਵਿੱਚ, ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫਿਲਮ ਆਰਕਸ਼ਣ (ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਝਾਅ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸਿਤ) ਨੇ ਵਿਵਾਦ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਤੇ ਦਲਿਤਾਂ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ. ਤਿਲਕ ਨੂੰ ਰਿਲੀਜ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਫਿਲਮ ਦੇਖਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ.[5] 2012 ਵਿੱਚ ਉਹ ਦਲਿਤ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਦਲਿਤ ਲੇਖਕਾਂ, ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਦੇ ਇਕ ਸਮੂਹ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕੌਂਸਲ ਆਫ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨਲ ਰਿਸਰਚ ਐਂਡ ਟਰੇਨਿੰਗ (ਐਨ.ਸੀ.ਈ.ਆਰ.ਟੀ.) ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਦਲਿਤ ਲੀਡਰ ਡਾ. ਬੀ.ਆਰ. ਅੰਬੇਡਕਰ ਬਾਰੇ ਸਕੂਲੀ ਪਾਠ ਪੁਸਤਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸਹੀ ਵਰਣਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ.[6]
ਇੱਕ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼
[ਸੋਧੋ]ਉਹ ਨਿੱਜੀ ਸਥਾਨਾਂ ਅਤੇ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਪ੍ਰਤੀ ਵਚਨਬੱਧ ਸੀ. ਉਹ ਆਪਨੇ ਸੰਗੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਤੀ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਸੀ, ਜੋ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਨਿੱਜੀ ਮੋਰਚਿਆਂ 'ਤੇ ਲੜ ਰਹੇ ਸਨ.[7]
ਮੌਤ
[ਸੋਧੋ]ਤਿਲਕ ਦਾ 30 ਮਾਰਚ 2018 ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸੇਂਟ ਸਟੀਫਨ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ 60 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ. ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਹਸਪਤਾਲ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਖੀਰਲੇ ਸਾਹ 30 ਮਾਰਚ 2018 ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਲਏ. [8] ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੇਟੀ, ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਕਾਰਕੁਨ ਜੋਤਸਨਾ ਸਿਧਾਰਥ (ਬੀ. 1987) ਹੈ.
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰਕੁੰਨਾਂ ਨੇ ਸੋਗ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ੋਕ ਸਭਾ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਿੱਤਰ ਅਤੇ ਪੀਪਲਜ਼ ਯੂਨੀਅਨ ਫਾਰ ਸਿਵਲ ਲਿਬਰਟੀਜ਼ (ਪੀ.ਯੂ.ਸੀ.ਐਲ.) ਦੇ ਆਗੂ ਕਵਿਤਾ ਸ੍ਰੀਵਾਸਤਵ ਦੁਆਰਾ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੀਆਂ ਵੈਬਸਾਈਟਾਂ ਤੇ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ.[9]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Who will clean up the lives of manual scavengers?". epaper.timesofindia.com. Retrieved 2018-02-17.
- ↑ "An Interview with Rajni Tilak". Roundtable India. 17 January 2013.
- ↑ "Rajni Tilak – Leading Voice of Dalit Activism Passes Away". She The People. 31 March 2018.
- ↑ "An Interview with Rajni Tilak". Roundtable India. 17 January 2013.
- ↑ "HC asks for home dept's views on quota movie - Times of India". The Times of India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2018-02-17.
- ↑ "Humour is by no means exempt from prejudice". The Hindu. 8 June 2012.
- ↑ "ਰਜਨੀ ਬਾਰੇ ਸੰਗੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰ".
- ↑ "Dalit writer Rajni Tilak passes away". United News of India. 31 March 2018.
- ↑ "The sceptical Dalit, Left feminist: my dear friend Rajni Tilak". National Herald India. 1 April 2018.