ਸਹਾਇਤਾ ਮੰਗਣਾ
ਸਹਾਇਤਾ-ਮੰਗਣਾ ਵਾਲਾ ਸਿਧਾਂਤ ਇਹ ਤਰਕ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਭੁੱਖਮਰੀ ਲਈ ਮਦਦ ਲੈਣ ਲਈ ਅਨੇਕਾਂ ਅਨੁਮਾਨਤ ਕਦਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹਨ| ਇਹ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕ੍ਰਮਬੱਧ ਅਤੇ ਉਦੇਸ਼ ਪੂਰਨ ਬੋਧਾਤਮਕ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰਿਕ ਕਦਮਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਹੱਲਾਂ ਲਈ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ|
ਸਿਧਾਂਤ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਦੋ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਕੁਝ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਸਮਾਨਤਾ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰਦੇ ਹਨ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੇਪੇਦਾ-ਬੇਨੀਟੋ ਐਂਡ ਸ਼ੋਟ, 1998) ਜਦਕਿ ਦੂਜੇ, ਸਮੱਸਿਆ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹਨ (ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ ਡੀ ਫੇਬੀਓ ਅਤੇ ਬਰਨੌਡ, 2008)| ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਮਦਦ-ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਵਿਵਹਾਰ ਤਿੰਨ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਉੱਪਰ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹਨ,ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਰਵੱਈਏ (ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਇੱਛਾ)), ਮਦਦ ਲੈਣ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਅਤੇ ਅਸਲ ਮਦਦ ਭਾਲਣ ਵਾਲੇ ਵਿਵਹਾਰ|[1]
ਕਿਸਮਾਂ[ਸੋਧੋ]
ਸਹਾਇਤਾ ਮੰਗਣ ਵਾਲੇ ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ, ਅਨੁਕੂਲ ਵਿਵਹਾਰ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਅਨੁਕੂਲ ਵਿਵਹਾਰ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ | ਇਹ ਅਨੁਕੂਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਅਭਿਆਸ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਪਛਾਣ, ਸੂਝ ਅਤੇ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਮਾਪ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਹੱਲ ਲਈ ਸਾਧਨਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਇੱਕ ਸਰਗਰਮ ਰਣਨੀਤੀ ਹੈ | ਇਹ ਗੈਰ-ਅਨੁਕੂਲ ਹੈ ਜਦੋਂ ਸਮੱਸਿਆ ਹੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਵਿਧੀ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵੀ ਵਿਵਹਾਰ ਕਾਇਮ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ| ਮਦਦ ਮੰਗਣ ਵਿੱਚ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਸਰਗਰਮ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ (ਉਦਾ.: ਸਭਿਆਚਾਰ, ਹਉਮੈ, ਸ਼੍ਰੇਣੀਵਾਦ, ਆਦਿ)| ਨੈਲਸਨ-ਲੇ ਗਾਲ (1981) ਨੇ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਨਾਲ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਸਿੱਖਣ ਅਤੇ ਨਿਰਭਰ ਨਿਰਭਰਤਾ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਮਝਿਆ|[2]
ਜਨ ਸਿਹਤ[ਸੋਧੋ]
ਜਨ ਸਿਹਤ ਵਿਚ ਵਿਹਾਰ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਲਈ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ:[3]
- ਸਵੈ-ਸੰਭਾਲ: ਸਰੀਰਕ ਜਾਂ ਮਾਨਸਿਕ ਸਮੱਸਿਆ ਲਈ ਸਵੈ-ਮੁਲਾਂਕਣ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ|
- ਸੋਸ਼ਲ ਨੈਟਵਰਕ:ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਸੀਲਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ|
- ਮਦਦਗਾਰ: ਖੇਤਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਗੈਰ-ਰਸਮੀ (ਪੁਜਾਰੀ, ਸੰਪੂਰਨ ਤੰਦਰੁਸਤੀ, ਫਾਰਮੇਕਿਸਟ ਆਦਿ) ਅਤੇ ਆਮ ਸਹਾਇਕ (ਡਾਕਟਰ, ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ, ਸਮਾਜ ਸੇਵਕ, ਆਦਿ) ਤੋਂ ਮਦਦ ਭਾਲਣ|
- ਗੇਟਕੀਪਰਜ਼: ਉਹ ਸਮੱਸਿਆ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨੂੰ ਸਮਝ ਕੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਦੀ ਮਦਦ ਦੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਰੂਪ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਸੰਪੂਰਨ ਮੈਂਬਰ ਹਨ ਜੋ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਸੰਭਾਵੀ ਸਰੋਤਾਂ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦਾ / ਸਿੱਧੀਆਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ|
ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਜਾਂਚ[ਸੋਧੋ]
ਅਕਾਦਮਿਕ ਸੰਦਰਭਾਂ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਭਾਲਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਖੋਜ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ |[4] ਕਰਬਨੀਕ ਅਤੇ ਨਿਊਮੈਨ, 2006[5] ਸਹਾਇਤਾ-ਭਾਲਣ ਵਾਲੇ ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਟੀਚਾ-ਸਥਿਤੀ ਥਿਊਰੀ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਤ-ਅਧਾਰਿਤ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਅਨੁਕੂਲ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ-ਅਧਾਰਿਤ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਗੈਰ-ਅਨੁਕੂਲ ਕਾਰਜਨੀਤੀ (ਐਮੇਸ, 1983; ਬਟਲਰ, 1999, 2006; ਹਾਸ਼ੀਮ, 2004; ਰਿਆਨ, ਗੀਨ, ਅਤੇ ਮਿਡਗਲੀ, 1998)| ਕਈ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰੋਫੈਸ਼ਨਲ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਤੋਂ ਮਦਦ ਭਾਲਣ ਵੱਲ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਔਰਤਾਂ ਕੋਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਰਵੱਈਆ ਹੈ|[6] ਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਯੇਹ, 2008[7] ਜਦੋਂ ਲੋੜ ਪਵੇ, ਉੱਚ ਸਵੈ-ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਉੱਚ-ਮਦਦ ਭਾਲਣ ਵਾਲੇ ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਘੱਟ ਸਵੈ-ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਜਿਹੇ ਹਾਲਾਤਾਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹਨ, (ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ ਲਿਨੇਨਬਰਿੰਕ ਅਤੇ ਪਿਨਟਿਚ, 2003; ਨੇਲਸਨ ਐਂਡ ਕੇਟਹੱਟ, 2008; ਪਾਲਸਨ ਐਂਡ ਫੈਲਡਮੈਨ, 2005; ਪਿਿੰਟਰੀਚ ਅਤੇ ਜ਼ੂਸ਼ੋ, 2007; ਟੈਨ ਏਟ ਅਲ., 2008)| 2011 ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਪੁਨਰ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਸਹਿਮਤੀ ਬਣਾਈ ਗਈ ਕਿ ਸਹਿਮਤੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਬੰਦ ਸਮੂਹ ਸੰਦਰਭਾਂ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਲੈਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ|[8]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Gulliver, Griffiths, Christensen & Brewer, 2012
- ↑ Nelson-LeGall, S. (1981). "Help-seeking: An understudied problem-solving skill in children". Developmental Review, 1, 224-246.
- ↑ T. Laine Scales, Calvin L. Streeter, H. Stephen Cooper; Rural Social Work: Building and Sustaining Community Capacity, 2013; John Wiley & Sons
- ↑ Karabenick, S. A. (Ed.) (1998). Strategic help-seeking: Implications for learning and teaching. Mahwah, NJ: Erlbaum.
- ↑ Karabenick, S. A., & Newman, R. S. (Eds.) (2006). Help-seeking in academic settings: Goals, groups, and contexts. Mahwah, NJ: Erlbaum.
- ↑ Leong, F. T. L., & Zachar, P. (1999). "Gender and opinions about mental illness as predictors of attitudes toward seeking professional psychological help". British Journal of Guidance and Counseling, 27(1), 123-132.
- ↑ Shea, M., & Yeh, C. J. (2008). "Asian American Students' cultural values, stigma, and relational self- construal: correlates of attitudes toward professional help seeking". Journal of Mental Health Counseling, 30, 157-172.
- ↑ Rubin, M. (2011). "Social affiliation cues prime help-seeking intentions". Canadian Journal of Behavioural Science, 43, 138-141.